મહામારી / કોરોનાના 'બોત્સવાના' વેરિયન્ટથી દુનિયામાં હડકંપ, કેટલો ખતરનાક, ક્યાં ક્યાં ફેલાયો... જાણો તમામ સવાલ

• કોરોનાના નવા વેરિયન્ટ B.1.1.529એ દુનિયાની ઊંઘ ઉડાડી
• આફ્રિકામાં મળેલા આ વેરિયન્ટના 50 થી વધારે મ્યુટેશન મળી ચૂક્યા છે
• બોસ્તવાનામાં 32 મ્યુટેશન મળ્યાં જેનાથી વૈજ્ઞાનિકોની ચિંતા વધી

‎કોરોના વાયરસના પ્રકોપથી થોડી રાહત મળ્યા બાદ જીવન ધીરે ધીરે પાટા પર આવી રહ્યું છે, પરંતુ ફરી એકવાર મોટા ખતરાની ઘંટડી વાગી છે. વૈજ્ઞાનિકો 'બોત્સ્વાના વેરિએન્ટ' અંગે ખૂબ જ ભયભીત છે અને વિશ્વને ચેતવણી આપી રહ્યા છે. નવા વેરિએન્ટ દ્વારા ઉભા થયેલા ખતરાને ધ્યાનમાં રાખીને વર્લ્ડ હેલ્થ ઓર્ગેનાઇઝેશન પણ સતર્ક બની ગયું છે. તો શું વિશ્વમાં કોરોનાની ત્રીજી લહેર આવશે તે વિશે મોટી ચિંતા ઊભી થઈ છે. 

(2)  નવા વેરિઅન્ટને 'બોત્સ્વાના વેરિએન્ટ' કેમ કહેવામાં આવે ‎‎ છે?‎‎ ‎
‎હકીકતમાં, વાયરસના પ્રકારને કોઈ દેશના નામ પર રાખવાની કોઈ સત્તાવાર પરવાનગી નથી. વર્લ્ડ હેલ્થ ઓર્ગેનાઇઝેશન (ડબ્લ્યુએચઓ)એ સૂચના આપી છે કે કોઈ વેરિએન્ટને તેના મૂળ દેશ તરીકે નામ ન આપવું જોઈએ. બોત્સ્વાનાને સૌથી વધુ 32 મ્યુટેશન B.1.1.529 મળ્યા હોવાથી તેને 'બોત્સ્વાના વેરિએન્ટ' તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. 

3. ‎‎હાલમાં બોત્સ્વાના વેરિએન્ટના‎‎‎‎ કેટલા દર્દીઓ છે?
 આ ‎‎વેરિએન્ટના અત્યાર સુધીમાં 125 થી વધુ દર્દીઓ વિશ્વભરમાં મળી આવ્યા છે. દક્ષિણ આફ્રિકામાં સૌથી વધુ ૧૦૦ કેસ નોંધાયા છે. આ ઉપરાંત બોત્સ્વાનામાં લગભગ 10, હોંગકોંગમાં બે અને ઇઝરાયલમાં એક દર્દીઓ મળી આવ્યા છે. જોકે, તે ખૂબ ઝડપથી ફેલાય તેવી આશંકા હોવાથી ખળભળાટ મચી ગયો છે.‎
‎4. આ વેરિએન્ટ કેટલો ખતરનાક 
‎ વિશ્વભરના ‎‎નિષ્ણાતો આ પ્રકારના વેરિયન્ટને એક મોટો ખતરો ગણી રહ્યા છે. નિષ્ણાતોના મતે B.1.1.529 વેરિએન્ટમાં ચેપ વધુ ઝડપી ગતિએ ફેલાશે તેવી સંભાવના છે. લંડનની ઇમ્પિરિયલ કોલેજના વાયરસ નિષ્ણાત ડો. ટોમ પીકોકે આ અઠવાડિયાની શરૂઆતમાં તેમના ટ્વિટર એકાઉન્ટ પર વાયરસના નવા વેરિએન્ટની જાણ કરી હતી. તેમણે કહ્યું હતું કે, તે વિશ્વભરમાં મુખ્ય ડેલ્ટા સ્ટ્રેઇન સહિત અન્ય કોઈ પણ વેરિએન્ટ કરતાં વધુ ખરાબ થવાની ક્ષમતા ધરાવે છે. ત્યારથી વૈજ્ઞાનિકોની નજર આ વેરિઅન્ટ પર છે. 

5. ખતરનાક કહેવા પાછળ શું કારણ 
‎ ‎B.1.1.529 વેરિએન્ટના 50થી વધુ મ્યુટેશન મળ્યા છે, જેમાંથી 32 મ્યુટેશન તેના સ્પાઇક પ્રોટીનમાં છે. આ વાયરસશરીરના કોષમાં પ્રવેશવા માટે સ્પાઇક પ્રોટીન સુઓ-પાકનો આશરો લે છે. આ ઉપરાંત, રિસેપ્ટરને વેરિએન્ટ સાથે જોડતા ડોમેઇનમાં 10 મ્યુટેશન થયા છે. ડેલ્ટા વેરિએન્ટ્સમાં આવા માત્ર બે પરિવર્તનો હતા જેણે ભારે વિનાશ સર્જ્યું હતું. સ્પાઇક પ્રોટીન સાઇથ ડેલ્ટા પ્લસ વેરિએન્ટમાં ડેલ્ટા વેરિએન્ટ કે ૪૧૭એન મ્યુટેશનનો જન્મ થયો હતો. આ પ્રકારશરીરની રોગપ્રતિકારક શક્તિને અવગણતો હતો, તેથી મોટી સંખ્યામાં દર્દીઓ મૃત્યુ પામ્યા હતા. ‎
‎6. કોરોના વેક્સિન લેનાર લોકોને આ વેરિયન્ટથી ખતરો છે કે નહીં?‎‎ ‎
‎મોટાભાગની કોવિડ રસી સ્પાઇક પ્રોટીન પર હુમલો કરે છે. બોત્સ્વાના વેરિએન્ટના 32 મ્યુટેશન સ્પાઇક પ્રોટીનમાં હોવાથી તે કુદરતી રીતે રસીઓને પણ નિષ્ક્રિય કરવામાં સક્ષમ છે. હોંગકોંગના બંને દર્દીઓએ ફાઇઝર રસીનો ડોઝ લીધો હતો, તેમ છતાં તેમને ચેપ લાગ્યો હતો. વૈજ્ઞાનિકો તેને પૂરતા પુરાવા તરીકે ગણી રહ્યા છે કે નવા પ્રકારથી રસીઓની અસરો પણ દૂર થાય છે. 

7. ‎‎શું કોરોના વાયરસનું નવું સ્વરૂપ હવા દ્વારા ફેલાય છે?‎‎ ‎
‎ ‎‎ હોંગકોંગમાં મળેલા નવા વેરિએન્ટના ‎‎બંને દર્દીઓએ ફાઇઝર કોરોના રસી આપી હતી. તે આફ્રિકાથી પાછો ફર્યો હતો. તેમને જુદા જુદા ઓરડાઓમાં રાખવામાં આવ્યા હતા. તેમના નમૂનાઓના પરીક્ષણમાં મોટી માત્રામાં વાયરસ જોવા મળ્યો. ડોકટરો માને છે કે નવું વેરિએન્ટ હવા દ્વારા ફેલાઈ રહ્યું છે. તેથી જ વર્લ્ડ હેલ્થ ઓર્ગેનાઇઝેશન (ડબ્લ્યુએચઓ)એ પણ આ ધમકી પર વિચાર ણા કરવા માટે આજે ઇમરજન્સી બેઠક બોલાવી છે. ‎
‎8. નવા વેરિએન્ટ પ્રત્યે ‎‎વિશ્વભરની પ્રતિક્રિયા કેવી છે?‎‎ ‎
‎બી.૧.૧.૫૨૯ વેરિએન્ટ વિશે આખી દુનિયાને ચેતવણી આપવામાં આવી છે. આફ્રિકન દેશોની ફ્લાઇટ્સ બંધ થવા લાગી છે. ઇઝરાયલે સાત આફ્રિકન દેશોની મુસાફરી પર પ્રતિબંધો લાદ્યા છે. ઇઝરાયલ સરકારે એસ આફ્રિકા, લેસેથો, બોત્સ્વાના, ઝિમ્બાબ્વે, મોઝામ્બિક, નામિબિયા અને ઇસ્વતિની જેવા દેશોને લાલ યાદીમાં મૂક્યા છે. દરમિયાન, યુકેએ છ આફ્રિકન દેશોમાંથી અવરજવર પર પ્રતિબંધ મૂક્યો છે. સરકારે આ દેશોની તમામ ફ્લાઇટ્સ બંધ કરી દીધી છે. સિંગાપોરે આફ્રિકન દેશોની ફ્લાઇટ્સ પણ બંધ કરી દીધી છે. 

9. ભારત સરકારે ‎‎બી.1.1.529 વેરિએન્ટને ધ્યાનમાં રાખીને‎‎ ‎‎‎કયા પગલાં લીધાં છે? ‎
‎દરમિયાન, ભારત સરકારે રાજ્યોને તમામ આંતરરાષ્ટ્રીય મુસાફરો પર સઘન તપાસ કરવા જણાવ્યું છે. ખાસ કરીને એસ.આફ્રિકા, હોંગકોંગ અને બોત્સ્વાનાથી સીધા આવતા અથવા પસાર થતા લોકોની કડક સ્ક્રીનિંગનું નિર્દેશન કરવામાં આવ્યું છે. કેન્દ્રીય આરોગ્ય સચિવ રાજેશ ભૂષણે રાજ્યોને લખેલા પત્રોમાં કહ્યું છે કે આવા લોકોના સ્થાન પર નજર રાખવી જોઈએ. પત્રમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે તપાસમાં સકારાત્મક મળેલા લોકોના નમૂનાઓ જીનોમ સિક્વન્સિંગ મારફતે વેરિએન્ટને શોધવા માટે તાત્કાલિક લેબમાં મોકલવા જોઈએ. 
‎‎૧૦. શું નવીનતમ પરિસ્થિતિની અસર શેરબજારો ‎‎‎ પર પણ પડી છે? ‎
‎હા, વિશ્વભરના શેરબજારોમાં ઘટાડાનું વલણ જોવા મળ્યું છે. આંતરરાષ્ટ્રીય ક્રૂડ ઓઇલના ભાવમાં પણ ઘટાડો થયો છે. અમેરિકા, ચીન, જાપાન, ઓસ્ટ્રેલિયા, હોંગકોંગ, કોરિયા, ન્યૂઝીલેન્ડ સહિતના શેરબજારો પર નાસભાગ મચી ગઈ હતી. ભારતમાં પણ બોમ્બે સ્ટોક એક્સચેન્જ (બીએસઈ)ના સેન્સેક્સમાં સવારે 13.30 વાગ્યાની આસપાસ 1,300થી વધુ પોઈન્ટ્સ નું નુકસાન થયું હતું. નેશનલ સ્ટોક એક્સચેન્જ (એનએસઈ)નો નિફ્ટી પણ 372 પોઇન્ટ ઘટ્યો હતો.‎