વિદેશમાંથી ભારતમાં આવતા રૂપિયા હવે વિકસિત દેશોમાંથી વધારે આવવાના શરૂ થયા છે, ખાડી દેશોમાંથી રેમિટેંસ ઘટ્યું છે. તેની પાછળ કોરોના જવાબદાર છે.
વિદેશથી ભારતમાં આવતા રૂપિયા આ દેશોમાંથી વધારે આવ્યા
ખાડીમાં દેશોમાંથી આવતા રૂપિયા ઘટ્યા
અમેરિકા, યુકે અને સિંગાપુર જેવા વિકસિત દેશોમાંથી વધારે આવ્યા રૂપિયા
ભારતમાં સૌથી વધારે વિદેશી કરન્સી એટલે કે, રેમિટેંસ ક્યાંથી આવે છે ? મોટા ભાગના લોકો એવું કહેશે કે, ખાડી દેશોમાાંથી વધારે વિદેશ કરેન્સી ભારતમાં આવે છે. કારણ કે, ખાડી દેશોમાં મોટી સંખ્યામાં ભારતીયો કામ કરે છે. પણ આ સત્ય નથી. હવે અમેરિકાથી ભારતમાં સૌથી વધારે વિદેશી કરન્સી આવી રહી છે. વર્ષ 2020-21 દરમિયાન ખાડી દેશથી ભારતમાં આવતી વિદેશી કરન્સીમાં મોટો ઘટાડો આવ્યો છે. કોરોના મહામારીના કારણે ખાડી દેશોમાંથી આવતી રેમિટેંસમાં ઘટાડો આવ્યો છે. બીજી તરફ અમેરિકા, યુકે અને સિંગાપુર ભારતમાં વિદેશી કરન્સી મોકલનારા મુખ્ય દેશો તરીકે ઊભરી આવ્યા છે.
UAEથી વધારે વિદેશી કરન્સી અમેરિકા જઈ રહી છે
વર્ષ 2020-21માં ભારતમાં આવતા કુલ ચુકવણી 36 ટકા ભાગીદારી અમેરિકા, યુકે અને સિંગાપુર જેવા વિકસિત દેશોની છે. આરબીઆઈના લેખમાંથી આ પ્રકારની જાણકારી મળી છે. લેખમાં જણાવ્યા અનુસાર આ સમયગાળા દરમિયાન અમેરિકાથી ભારતમાં આવતી વિદેશી કરન્સીમાં સંયુક્ત અરબ અમીરાતની પાછળ રાખી દીધું છે. હવે ભારતમાં 23 ટકા રેમિટેંસ અમેરિકામાંથી આવે છે.
પહેલા GCCના દેશોમાં આવતી હતી 50 ટકા મુદ્રા
પહેલા ભારતમાં આવનારા 50 ટકા રેમિટેંસ ગલ્ફ કોર્પોરેશન કાઉંસિલના દેશોમાંથી આવતું હતું. સંયુક્ત અરબ અમીરાત, સઉદી અરબ, ઈરાક, કતર, કુવૈત, ઓમાન અને બહરીન જેવા મુખ્ય ખાડી દેશોમાંથી આવતું હતું. ઈરાકને છોડીને છ દેશ ગલ્ફ કોર્પોરેશન કાઉંસિલના મેમ્બર છે. જીસીસીથી આવનારી રેમિટેંસમાં 2016-17ની સરખામણીમાં 30 ટકાનો ઘટાડો આવ્યો છે.
શું હોય છે રેમિટેંસ
કોઈ પ્રવાસી દ્વારા પોતાના મૂળ દેશમાં મોકલવામાં આવતા પૈસા જ રેમિટેંસ કહેવાય છે. આ પૈસા બેંક, પોસ્ટ ઓફિસ અથવા ઓનલાઈન ટ્રાંસફરથી મોકલવામાં આવે છે. ખાડી દેશોમાં કામ કરી રહેલા ભારતીય કારીગરો હોય કે અમેરિકા જેવા વિકસિત દેશોમાં નોકરી કરી રહેલા પ્રવાસી ભારતીયો, તે જ્યારે ભારતમાં પોતાના પરિવારમાં પૈસા મોકલે છે, તો તેને રેમિટેંસ કહેવાય છે. દેશમાં ચાલૂ ખાતાની ખાધને કંટ્રોલ કરવા માટે આ રેમિટેંસ ખૂબ જ મહત્વની ભુૂમિકા ભજવે છે.