PMની પાઠશાળા / 'પરીક્ષા પે ચર્ચા' 2020 : જીવનમાં કંઈ બનવાનું નહીં પણ કરવાનું સપનું રાખો તો આગળ વધશોઃ PM મોદી

• 'પરીક્ષા પે ચર્ચા'
• PM મોદીની વિદ્યાર્થીઓ સાથે ચર્ચા
• વિદ્યાર્થીઓના સવાલના આપશે જવાબ

સવાલ

પરીક્ષામાં માર્ક આવે છે પણ કોમ્પિટેટિવ પરીક્ષામાં સ્ટ્રેસ રહે છે તો શું કરવું.

જવાબ

તમને જે સ્ટ્રેસ છે તે પરીક્ષાનો નથી. તે તમારા મનમાં રહેલી ઈચ્છાઓનો છે. જેને લઈને તમે પરીક્ષામાં સ્ટ્રેસ અનુભવો છો. તમને એક્ઝામની સફળતાનું નહીં પણ કરિયરને લઈને જે ગોલ નક્કી કર્યો છે તેને લઈને ટેન્શન છે. એક્ઝામ વોરિયર બુક વારંવાર વાંચો તમને તમારા સવાલનું સોલ્યુશન મળશે. તમે ક્યારેય બનવાનું સપનું ન રાખો તે તમને નિરાશ કરી શકે છે, પણ કંઈક કરવાનું સપનું રાખો. તે તમને આગળ વધારશે. જીવનમાં અનેક ક્ષેત્ર છે. તમને કોઈ સ્ટ્રેસ નહીં રહે. તમે ઝડપથી આગળ વધી શકશો. 

સવાલ

પોતાની પ્રતિભાને કઈ રીતે ઓળખવી અને તેને કઈ રીતે આગળ વધારવી.

જવાબ

પોતાને જાણવું ખૂબ જ અઘરું છે. તેને જાણવાની રીત એ છે કે કમ્ફર્ટ ઝોનથી બહાર નીકળવું, પ્રોટેક્ટિવ મોડમાંથી બહાર આવીને ચેલેન્જિંગ મોડમાં આવી જવું. એક અઠવાડિયું પોતાને તે માટે સમય આપો. અને મનથી જે કામ કર્યા હોય અને જેમાં આનંદ આવ્યો હોય તે કામ શોધો. તમે તમારી પ્રતિભાને જાણી શકશો. તમારી ટેલેન્ટને ઓળખો અને સાથે જ તેને આગળ વધારો. તમારી સફળતાને તમે ઓળખો. અને તેમાં આગળ વધો. કરિયરનું મહત્વ હોય છે. કોઈની દેખાદેખી કામ ન કરો. પોતાની તાકાતને ઓળખીને કામ કરો. 

સવાલ

પરીક્ષા હોલમાં પ્રશ્નોના જવાબ ભૂલીએ છીએ, તો શું કરવું

જવાબ

સ્કટૂર બંધ હોય તો તેને હલાવવાથી તે શરૂ થતું નથી, આ ક્રિયાથી તે પોતાને તૈયાર કરે છે. તેમાં કોઈ સાયન્સ કે ટેક્નોલોજી નથી. બેટ્સમેન કે બોલર પણ પિચ પર પ્રેકિટ્સ કરે છે અને પોતાને તૈયાર કરે છે. તે પોતાને કમ્ફર્ટ ઝોનમાં લાવવાનો પ્રયાસ છે. પ્રશ્નપત્ર આવતાં જ મન અન્ય તરફ વાળો. તો તમારો ડર દૂર થઈ જશે. પેન ચેક કરો વગેરે, આજુબાજુમાં જુઓ. આત્મવિશ્વાસથી આગળ વધો. સૌથી સરળ જવાબને પહેલાં મહત્વ આપો. પછી અઘરા સવાલોને મહત્વ આપો. સરળતાથી શરૂ કરશો તો તમે તેને સારી રીતે આગળ વધારી શકશો. પરીક્ષાને બોજ ન બનાવોને આગળ વધો. 

સવાલ

સવારે વહેલા ઉઠીને વાંચવાનું શું મહત્વ છે અથવા વાંચવાનો શ્રેષ્ઠ સમય શું છે. રાતે વાંચવાથી પેરન્ટ્સ લડે છે તો શું કરવું.

જવાબ

સવાલનો અર્થ જે છે કે આ કાર્યક્રમ સફળ છે. શિક્ષકો માટે પ્રશ્નોના જવાબ માટે જરૂર લાગી રહી છે. આ પ્રશ્ન માટે હું વિદ્યાર્થીઓનો આભારી છું. મારા માટે આ પ્રશ્ન અગત્યનો છે. હું સવારે વહેલો ઉઠું છું માટે હું થોડું કહી શકું છું. ઘણીવાર હું રાતે વહેલો સૂઈ શકતો નથી. માટે હું કોઈ રૂલ નથી આપતો. પણ હું એટલું કહું છું કે તમે તમારા રૂટિન અનુસાર તેને સેટ કરી શકો છો. 

રાતે વાંચવાનો આગ્રહ રાખો છો તો તમારા મનમાં દિવસભરની અનેક વાતો તેમાં ભરેલી હોય છે. સંભવ છે કે તમે રાતે તેની પર ફોકસ ન કરી શકો. પણ શક્ય છે કે આરામથી સૂઈને ઉઠ્યા બાદ તમે સરળતાથી ફ્રેશ મનથી ભણી શકો છો. જેમ વરસાદ પછીનું સાફ આકાશ. આ સમયે તમે જે વાંચો છો તે તમને વધારે યાદ રહેશે. આ કોઈ વૈજ્ઞાનિક તારણ નથી પણ સવારનો સમય ઉત્તમ હોય છે. જો અભ્યાસથી શરૂ કરાય તો તે સારું રહે છે. જેમાં કમ્ફર્ટ હોવ તે સમયે વાંચો. કોઈ રૂલ નથી. 

ભણવા કરતાં ન ભણવાના બહાના વધારે હોય છે

પહેલાં ભણવા માટે લાઈટ ફૂડ લેવું, પછી મજા ન આવે તો તમારું મનગમતું ફૂડ. પછી ઊંઘ આવવી અને પછી રાતને બદલે સવારે વાંચવું. અહીં તમારી સાથે તમારો પરિવાર પણ હેરાન થાય છે. સમય અને પરિસ્થિતિની પસંદમાં મહત્વ આપવું જોઈએ.

સવાલ

પેરન્ટ્સની ઈચ્છાઓ અને ટીચર્સના પ્રેશરને કઈ રીતે ઓછું કરવું. તેના સ્ટ્રેસને કઈ રીતે દૂર કરવો.

જવાબ

હું કોઈ પેરન્ટ્સ કે ટીચર્સ પર પ્રેશર નથી કરતો, નથી બાળકોને વિરુદ્ધમાં પ્રેરણા આપું છું. પણ કહેવાય છે ને કે સ્પ્રિંગને વધારે ખેંચો તો તે તાર બની જાય છે. પેરન્ટ્સ અને ટીચર્સે સમજવું કે બાળકની સાથે તેની કેપેસીટી અનુસાર કામ કરવું, તેને પ્રોત્સાહિત કરવું જોઈએ. તમારા બાળકો મોટા થયા છે પણ તમે દરેક પળે તમારા માટે સમજો કે બાળકો નાના હતા ત્યારે તમે જે વ્યવહાર કરતા હતા તો તેને દૂરથી બોલાવતા હતા. અને તે બાળક દોડતું કે ચાલતું હતું. તેને પ્રેમથી પ્રેરિત કરતા હતા. તો હવે પણ એ જ કરો. તેને જબરદસ્તીથી નહીં પણ પ્રેમથી આગળ વધારો. જે પરિવારમાં માતા પિતા બાળકને તેની રીતે આગળ વધારે છે તે આગળ વધે છે. બાળકને પરસ્યુ કરો પ્રેશર નહીં. જેની સાથે બાળકો કમ્ફર્ટ હોય તેમને બોલાવો. તેની સાથે બાળકને વાતો કરવા કહો અને તેની ઈચ્છાઓ જાણો. તેને એડજેસ્ટ કરવા કહો. બાળકને ખ્યાલ છે કે તેને ક્યાંથી શું મળશે. પ્રેશરથી સમસ્યા વધશે. પ્રોત્સાહિત કરો અને તેને શક્તિથી આગળ વધારો. 

સવાલ

નાગરિક કર્તવ્યો અને ડ્યૂટી જે વિદ્યાર્થીઓએ ફોલો કરવી જોઈએ

જવાબ

અરુણાચલની વિદ્યાર્થીના મનમાં જ આવો પ્રશ્ન હોઈ શકે. ત્યાંના લોકો એકમેકને મળે છે તો જયહિંદ કરીને અભિવાદન કરે છે. તેઓ પોતાની ભાષા સિવાય અંગ્રેજી અને હિંદીમાં પણ પ્રભુત્વ ધરાવે છે. સુખદ અનુભવ રહ્યો કે બાળકો પોતાની માતૃભાશા સિવાય અન્ય ભાષામાં પોતાનો પરિચય કરાવી રહ્યા હતા. એક ભારત શ્રેષ્ઠ ભારતનો પરિચય દરેક બાળકોએ આપ્યો હતો. માતૃભાષા, અંગ્રેજી અને હિન્દી સિવાય અન્ય ભાષાનો પરિચય કરવો.

કર્તવ્ય અને અધિકાર 
આ બંને અલગ નથી. કર્તવ્યમાં જ અધિકાર સમાયેલા છે. ટીચર અને વિદ્યાર્થી. બંને એક જ છે. બંનેના અધિકાર સમાયેલા છે. મૂળભૂત કર્તવ્ય હોય છે તેમ મહાત્મા ગાંધીએ કહ્યું છે. અધિકાર માટે કંઈ માંગવાની જરૂર જ નથી. એ જાતે જ મળી જાય છે. 

2022 આઝાદીના 75 વર્ષ થશે. 2047 આઝાદીના 100 વર્ષ થશે. વિચાર્યું કે 100 વર્ષે તમે ક્યાં હશો. તમે ક્યાંક ને ક્યાંક આગળ હશો. તમે તે સમયે લીડરશીપની ફરજ અદા કરતા હશો. તમને તે સમયે પણ ખરાબ વ્યવસ્થા મળે અને તમે આગળ ન વધો તો શું કામનું. તે તમારા માટે જ કામનું રહેશે. સંસાધન, પર્યાવરણ, ઈકોનોમી બધું તમારા જ કામનું છે. અનેક લોકોએ આઝાદી માટે બલિદાન આપ્યું છે. આત્મનિર્ભર બનવું, આત્મ ગૌરવ વધારવું અને આગળ વધવું. હું અને મારા પરિવારમાં જે ખરીદવું હશે તે મેક ઈન ઈન્ડિયાનું જ લેશું. આ પણ કર્તવ્ય છે. તેનાથી ઈકોનોમીને તાકાત મળશે. 

સવાલ

વિદ્યાર્થીઓને ટેક્નોલોજી કેટલી મદદરૂપ થઈ શકે છે

જવાબ

ટેક્નોલોજીનો ભય ન રાખો. તેની સાથે આગળ વધો. બદલાતી ટેક્નોલોજીની સાથે આગળ વધો અને ટેક્નોલોજીનું જ્ઞાન હોવું જરૂરી છે. ટેક્નોલોજીને લઈને તમારા માટે શું જરૂરી છે તે જાણો. તે તમારો સમય બગાડતું તો નથીને તે જાણો. ઘણા માને છે કે ટેક્નોલોજી ચોરી કરી લે છે. સ્માર્ટફોન સમય ચોરે છે. તેમાંથી તમે થોડો સમય કાઢીને તમે પરિવારને આપો.  ટેક્નોલોજી તમને જકડી રાખે તેનાથી બચવાનું છે. તમારી ઈચ્છા અનુસાર તેનો ઉપયોગ કરો. તેને તમારા પર હાવી ન થવા દો. રેલવે પ્લેટફોર્મની મદદથી ટેક્નોલોજીને સમજાવી છે અને સાથે જ વિશ્વાસની વાત પણ કરી. આજની પેઢી ઘરેથી જ ટેક્નોલોજીની મદદથી કામ કરી લે છે. ગૂગલ ગુરુનો ઉપયોગ કરી લે છે.  

જીવનને ટેક્નોલોજી સાથે આગળ વધારવાની જરૂર છે

અન્ય ઉદાહરણમાં તેઓએ કહ્યું કે રોજ 10 નવા શબ્દો અને અર્થ યાદ કરવામાં ટેક્નોલોજીનો ઉપયોગ કરો. સમાજ વ્યવસ્થા સાથે જોડાઈને રહેવાથી લાભ થાય છે. સોશ્યલ નેટવર્કિંગ હાલમાં વિકૃતિ બન્યું છે. બર્થડેને  ટેક્નોલોજી સાથે જોડીને સમજાવી કે જીવન ગુમાવી રહ્યા છે. પણ યોગ્ય રીતે તેનો ઉપયોગ થાય તે જરૂરી છે. જીવનને ટેક્નોલોજી સાથે આગળ વધારવાની જરૂર છે. મને ટેક્નોલોજી આવડતી નથી પણ મને રસ છે, તો હું લોકોને પૂછું છું કે આ શું છે, કેવી રીતે કામ કરે છે. ક્યુરીયોસિટી હોય તે સારું છે, સાથીના રૂપમાં આગળ વધારો, જીવનનો ભાગ નહીં. 

નક્કી કરો કે ટેક્નોલોજી ફ્રી અવર તમારા માટે રાખો. તે સમયે પોતાની સાથે, પેટ સાથે, પરિવાર સાથે, મિત્રો સાથે રહો. ઘરમાં એક રૂમ એવો રાખો જેમાં ટેક્નોલોજી ન હોય. તેમાં ટેક્નોલોજીને નો એન્ટ્રી હોય. તમારી અંદરનો જીવ રોબોર્ટ ન બને તેનું ધ્યાન રાખવું જરૂરી છે. 

સવાલ

સારા માર્ક મેળવવા કેટલું ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવું, સફળતાનો માપદંડ શું છે. 

જવાબ

સફળતા અને વિફળતાની સ્થિતિ આવે છે. તે વિશેષ પરીક્ષાના માર્ક તેના આધાર બન્યું છે. મન પણ માર્ક્સ લાવવા તરફ વળ્યું છે. દરેક પરીક્ષા પેરન્ટ્સ માટે મહત્વની હોય છે. આજે દુનિયા બદલાઈ ચૂકી છે. સંભાવનાઓ વધી છે અને ફક્ત પરીક્ષાના અંક જીવન નથી. કોઈ પરીક્ષા એક પડાવ છે. તે જ બધું નથી. પેરન્ટ્સ બાળકોને માર્કસ નહીં તો કંઈ નહીં તેવું ન શીખવો. દુનિયા લૂંટાઈ જવાની નથી, અનેક સ્કોપ છે, અનેક ક્ષેત્રો છે જ્યાં જઈ શકાય છે. ખેડૂત અનુભવથી શીખે છે. તેની પાસે કોઈ નોલેજ નથી. છતાં તે શીખે છે અને આગળ વધે છે. પરીક્ષા જિંદગી છે તે વિચાર બદલવો જોઈએ. 

સવાલ
ભણવામાં નબળા હોય અને અન્ય એક્ટિવિટીમાં આગળ હોય તેમનું ભવિષ્ય શું છે. એક્ટિવિટી અને ભણવામાં બેલેન્સ કેવી રીતે રાખી શકાય.

જવાબ
શિક્ષા વ્યવસ્થાથી શિક્ષા મળે તે એક રીતે મોટી દુનિયાનો દરવાજો ખોલવાનો રસ્તો છે. એક શબ્દ , 2 શબ્દ, 2 શબ્દ વગેરે પ્રગતિનો રસ્તો છે. શિક્ષા કંઈક કરવા, જાણવા માટે અવસર આપે છે. તેને આધાર બનાવીને આગળ વધવાનું છે. ઉદાહરણ રૂપે સરગમથી સંગીતમાં પ્રવેશ કરી શકાય છે પણ ત્યાંથી આગળ વધવાનું છે. સરગમથી સંગીત આવડી જતું નથી. જિંદગીની કસોટી પર કસાવવું જરૂરી છે. ઓછું બોલવાથી ફાયદો થાય છે. એકસ્ટ્રા એક્ટિવિટી ન કરો અને રોબોર્ટની જેમ કામ કરો તો રોબોર્ટ બની જશો. દેશનો જવાન રોબોર્ટ બને તેવો નહીં પણ ઉર્જા, સપના, સાહસી હોય તે જરૂરી છે. એક્ટિવિટીમાં ઉદાસીન ન રહેવું. સમયનું સંતુલન કરવું જરૂરી છે. બંને કામ સાથે મેનેજ કરવા જરૂરી છે. અનેક અવસરો મળી રહ્યા છે. તેને માટે કોશિશ કરશો તો પરિણામ મળશે. એકસ્ટ્રા એક્ટિવિટી વધારવી. રોજ કંઈને કંઈ એક્સ્ટ્રા કરવું. તો ફ્રેશ રહેશો. 

આ બુરાઈ ચિંતાજનક છે.

એકસ્ટ્રા એક્ટીવિટી પેરન્ટ્સ માટે ફેશન સ્ટેટમેન્ટ બની છે. આ માટે તેઓ બાળકોને એક્ટીવિટી કરાવે છે. ગ્લેમર ડ્રીવન એક્ટીવિટી તમારી પાસે તેઓ કરાવે છે. પેરન્ટ્સ એક્ઝામની જેમ એકસ્ટ્રા એક્ટીવિટી માટે પણ પ્રેશર બનાવે છે. ક્યાં સ્કોપ છે અને બાળકની રૂચિ હોય તે એક્ટિવિટીમાં બાળકને આગળ વધારવું જોઈએ. 

વિફળતા સફળતાની નિશાની છે, તમારો સંકલ્પ તમને જીતાડે છેઃ PM મોદી

વિફળતાઓમાં પણ સફળતાની શિક્ષા મેળવી શકાય છે. દરેક પ્રયાસમાં ઉત્સાહ ભરી શકાય છે. તમે વિફલ થાઓ છો તેનો અર્થ જ છે કે તમે સફળતા તરફ જઈ રહ્યા છો. જો તમે રોકાઈ જાઓ છો તો તમે ક્યારેય આગળ આવી શકતા નથી. દરેક સ્થિતિમાં મોટિવેશન અને ડિમોટિવેશન કામ કરે છે. અહીં તેઓએ ભારતીય ટીમનું ઉદાહરણ પણ આપ્યું હતું. અને મુદ્દો વિગતે સમજાવ્યો હતો. આ સાથે કહ્યું કે  સંકલ્પ તમને જીતાડે છે. લાગણીઓને કઈ રીતે જીવો છો તે તમારી લાઈફ મેનેજ કરે છે. સ્વસ્થ મનથી તમારી વાત આગળ વધારી શકો છો. 

હું પણ તમારા પરિવારનો સભ્ય

પ્રધાનમંત્રી નરેન્દ્ર મોદીએ કહ્યું કે જો હું આ ચર્ચા ન કરતો તો પણ પીએમ પદ પર કોઈ અસર નથી પડતી. મેં આ પ્રસ્તાવ સ્વીકાર કર્યો અને મને લાગ્યું કે માતા- પિતાનો ભાર હળવો કરવો જોઈએ. હું પણ તમારા પરિવારનો સભ્ય છું. 

अगर कोई मुझे कहे कि इतने कार्यक्रमों के बीच वो कौन सा कार्यक्रम है जो आपके दिल के सबसे करीब है, तो मैं कहूंगा वो कार्यक्रम है परीक्षा पे चर्चा।

युवा मन क्या सोचता है, क्या करना चाहता है, ये सब मैं भली-भांति समझ पाता हूं: पीएम मोदी #ParikshaPeCharcha2020 pic.twitter.com/kZYob6ojoF

— BJP (@BJP4India) January 20, 2020

ફરી એકવાર હું તમારો દોસ્ત તમારી પાસે આવ્યો છુંઃ PM મોદી

PM Modi interacts with students during ‘Pariksha Pe Charcha 2020’: As PM, I get to attend many types of programmes. Each of the programme provides a new experience. But, if someone asks me what is that one programme that touches your heart the most, I will say it is this one pic.twitter.com/c8LlJhLm2O

— ANI (@ANI) January 20, 2020

 જીવનમાં દશક મહત્વનું છે એટલું જ હિંદુસ્તાન માટે પણ મહત્વનું છે. દેશ જે પણ કરશે તેમાં આ સમયે જે 10-12ના વિદ્યાર્થીઓ છે તેમનું સૌથી વધુ યોગદાન રહેશે. આ દશક મહત્વનું બને અને નવી ઉંચાઈ, સંકલ્પ, સિદ્ધિ અને અરમાન સાથે આગળ વધે તે આ પેઢી પર નિર્ભર કરે છે. આ દશક માટે અનેક શુભકામનાઓ.

मेरे प्‍यारे बच्‍चों एवं #ParikshaPeCharcha2020 कार्यक्रम से जुड़े संपूर्ण भारत के 37 राज्य और केन्द्र शासित प्रदेशों एवं 25 देशो के 15 करोड़ से अधिक विद्यार्थी, अभिभावक, अध्यापक गण मै आप सबका स्वागत करता हूँ अभिनंदन करता हूँ।

— Dr Ramesh Pokhriyal Nishank (@DrRPNishank) January 20, 2020

2018માં શરૂ થયો પહેલી વાર 'પરીક્ષા પે ચર્ચા' કાર્યક્રમ

સ્કૂલ અને કોલેજના વિદ્યાર્થીઓની સાથે પીએમ મોદીના સંવાદ કાર્યક્રમની શરૂઆત 16 ફેબ્રુઆરી 2018ના રોજ તાલકટોરા સ્ટેડિયમમાં થઈ હતી. 

Delhi: Prime Minister Narendra Modi at an exhibition ahead of his interaction with school students during 'Pariksha Pe Charcha 2020' . pic.twitter.com/25epTcjfAi

— ANI (@ANI) January 20, 2020

અહીં જોઈ શકાશે 'પરીક્ષા પે ચર્ચા'નો કાર્યક્રમ

આ કાર્યક્રમ દૂરદર્શન, MHRD YouTube ચેનલ, MyGov અને NMo App પરથી લાઈવ દર્શાવવામાં આવશે. 

કાર્યક્રમમાં સામેલ થશે 2000થી વધારે વિદ્યાર્થીઓ

કાર્યક્રમમાં પીએમ મોદી સવાલોના જવાબ આપશે અને પસંદગીના વિદ્યાર્થીઓની સાથે વાતચીત કરશે. જેમાં પરીક્ષાના ડરને કેવી રીતે હરાવી શકાય તેની ચર્ચા કરાશે. કાર્યક્રમમાં આખા ભારતમાંથી લગભગ 2000 વિદ્યાર્થીઓ ભાગ લેશે.

દિવ્યાંગ વિદ્યાર્થીઓને પણ મળશે લાભ

આ કાર્યક્રમમાં વિદ્યાર્થીઓ સિવાય શિક્ષક, અભિભાવકો પણ ભાગ લેશે. પરીક્ષા પર ચર્ચા તાલકટોરા સ્ટેડિયમમાં યોજાશે. દિવ્યાંગ વિદ્યાર્થીઓને પણ પ્રધાનમંત્રીને પોતાના પ્રશ્નો પૂછવાનો લાભ મળશે. 

ઉલ્લેખનીય છે કે, પરીક્ષાર્થીઓ માટે યોજાનારા આ ખાસ કાર્યક્રમમાં વિદ્યાર્થીઓ પ્રધાનમંત્રી નરેન્દ્ર મોદીને સવાલ પૂછી શકશે અને સીધો સંવાદ સાધી શકશે. તો પ્રધાનમંત્રી નરેન્દ્ર મોદી પણ વિદ્યાર્થી સાથે પરીક્ષાલક્ષી સાથે સાથે જીવનલક્ષી ચર્ચા પણ કરશે. આ કાર્યક્રમનું દેશભરની 15 લાખ શૈક્ષણિક સંસ્થાઓમાં સીધું પ્રસારણ થશે. કાર્યક્રમનો હેતું વિદ્યાર્થીઓ તણાવમુક્ત થઈને પરીક્ષા આપે તેવો છે.

શહેરી અને ગ્રામિણ વિસ્તારમાંથી બરાબર સંખ્યામાં વિદ્યાર્થીઓની પસંદગી કરાઇ 

'પરીક્ષા પે ચર્ચા' કાર્યક્રમમાં પહેલીવાર શહેરી અને ગ્રામિણ વિસ્તારમાંથી બરાબર સંખ્યામાં વિદ્યાર્થીઓની પસંદગી કરાઈ છે. આ ઉપરાંત વિદ્યાર્થીઓ અને વિદ્યાર્થિનીઓની સંખ્યા પણ એક સરખી રખાઈ છે અને જે વિદ્યાર્થીઓ કાર્યક્રમમાં સામેલ નહીં થઈ શકે તેઓ કાર્યક્રમનું જીવંત પ્રસારણ નીહાળી શકશે.