નોબેલ પુરસ્કાર / બેન્જામિન લિસ્ટ અને ડેવિડ મેકમિલને મળ્યો કેમિસ્ટ્રીનો નોબેલ, વિશ્વની આ ઉપયોગી શોધ બદલ સન્માન

• કેમિસ્ટ્રીમાં નોબેલ પ્રાઈઝની જાહેરાત
• બેન્જામિન લિસ્ટ અને ડેવિડ મેકમિલને મળ્યું કેમિસ્ટ્રીનું નોબેલ પ્રાઈઝ
• અસીમિત ઓર્ગેનોકેટલિસિસના વિકાસ માટે નોબેલ પુરસ્કારથી સન્માનિત

નોબેલ પ્રાઈઝની જાહેરાત કરનાર રોયલ સ્વીડિશ એકેડમી ઓફ સાયન્સે એવી જાહેરાત કરી કે  ડેવિડ મેકમિલન અને બેન્જામિન લિસ્ટને કેમિસ્ટ્રીનો નોબેલ પ્રાઈઝ મળશે. 

કઈ શોધ બદલ કેમિસ્ટ્રીનો નોબેલ 
ડેવિડ મેકમિલન અને બેન્જામિન લિસ્ટ અસીમિત ઓર્ગેનોકેટલિસિસના વિકાસ માટે નોબેલ પુરસ્કારથી સન્માનિત કરાયા છે. આ બન્ને વૈજ્ઞાનિકોની શોધથી અણુઓના નિર્માણ કાજે ઉપકરણ બનાવવા માટેના દ્વાર ખુલ્યા છે. 

ઓર્ગેનોકેટલિસિસ એક અસાધારણ ગતિથી વિકસીત થયું છે. ડેવિડ મેકમિલન અને બેન્જામિન લિસ્ટની આ શોધને કારણે હવે વૈજ્ઞાનિકો નવા ફાર્માસ્યુટિકલથી માંડીને અણુઓ વધારે સારી કુશળતાથી બનાવી શકે છે જે સોલર કોશિકાઓમાં પ્રકાશને પકડી શકે છે. 

2021 #NobelPrize laureate David MacMillan worked with metal catalysts that were easily destroyed by moisture. He wondered whether he could develop a more durable type of catalyst using simple organic molecules. One of these proved to be excellent at asymmetric catalysis. pic.twitter.com/yEThOzVwuD

— The Nobel Prize (@NobelPrize) October 6, 2021

ફાર્માસ્યુટીકલ રિસર્ચમાં મોટું યોગદાન 
આ બન્ને વૈજ્ઞાનિકોએ મોલિક્યુલર કન્ટ્રક્શન માટે એક સટીક અને નવું ઉપકરણ વિકસીત કર્યું છે. આ ઉપકરણની ફાર્માસ્યુટીકલ રિસર્ચ પર ઘણી મોટી અસર પડી છે. 

Benjamin List – awarded the #NobelPrize in Chemistry – wondered whether an entire enzyme was really required to obtain a catalyst. He tested whether an amino acid called proline could catalyse a chemical reaction. It worked brilliantly. pic.twitter.com/YXpA0RnbPm

— The Nobel Prize (@NobelPrize) October 6, 2021

ત્રીજા પ્રકારની કેટેલિસીસની શોધ કરી 
ઉત્પ્રેરક (કેટેલિસિસ) કેમિસ્ટ માટે મૌલિક સાધન છે પરંતુ સંશોધકો ઘણા લાંબા સમયથી માનતા હતા કે સૈદ્ધાંતિક રીતે ફક્ત બે પ્રકારના ઉત્પ્રેરક ઉપલબ્ધ હતા. તેમાં પહેલી ઘાતુ અને બીજું એન્ઝાઈમ હતા. 2000 ની સાલમાં બેન્જામિન લિસ્ટ અને ડેવિડ મેકમિલને એકબીજાથી તદ્દન અલગ ત્રીજા પ્રકારની કેટેલિસીસનો વિકાસ કર્યો. આ આખી પ્રોસેસને અસીમિત ઓર્ગેનોકેટલિસિસ કહેવાય છે અને આ નાના કાર્બનિક અણો પર બને છે. 

ઇનામ તરીકે શું આપવામાં આવે છે?
નોબેલ પુરસ્કાર હેઠળ, એક ગોલ્ડ મેડલ, એક કરોડ સ્વીડિશ ક્રોના (લગભગ 8.20 કરોડ રૂપિયા) આપવામાં આવે છે. સ્વીડિશ ક્રોના એ સ્વીડનનું ચલણ છે. આ પુરસ્કાર સ્વીડિશ વૈજ્ાનિક આલ્ફ્રેડ નોબેલના નામ પરથી રાખવામાં આવ્યો છે.

નોબેલ ઇનામ શું છે
વિવિધ ક્ષેત્રોમાં ઉત્કૃષ્ટ યોગદાન બદલ સ્વીડિશ શોધક આલ્ફ્રેડ નોબેલની પાંચમી પુણ્યતિથિથી દર વર્ષે 10 ડિસેમ્બરે નોબેલ પુરસ્કારોનું વિતરણ કરવામાં આવે છે. નોબલે વિસ્ફોટક ડાયનામાઇટની શોધ કરી હતી. તેની શોધનો ઉપયોગ યુદ્ધમાં થતો હોવાથી તે ખૂબ જ દુ sadખી હતો. આના પ્રાયશ્ચિત તરીકે, તેમણે તેમની ઇચ્છામાં નોબેલ પુરસ્કારોની વ્યવસ્થા કરી. તેમણે પોતાની વસિયતમાં લખ્યું હતું કે તેમની મોટાભાગની સંપત્તિ એક ફંડમાં રાખવામાં આવે અને તેના વાર્ષિક વ્યાજને માનવજાતમાં ઉત્કૃષ્ટ યોગદાન આપનારાઓને પુરસ્કાર આપવો જોઈએ.