- વર્ષ 2023મા ભારત ચંદ્ર પર પહોંચ્યું છે, તે 2024 ની શરૂઆતમાં બ્લેક હોલ વિશે માહિતી
- ખગોળશાસ્ત્ર વેધશાળાનો પાયો નાખવાનો વિશ્વનો બીજો દેશ બનવા જઈ રહ્યો છે ભારત
ચંદ્રયાનમાં સફળતા બાદ હવે ભારતની નજર બ્લેક હોલ પર છે. ચંદ્ર પર ઈતિહાસ રચ્યા બાદ હવે ભારત બ્લેક હોલ વિશે વધુ સમજવાની દિશામાં કાર્યવાહી આગળ ધપાવી રહ્યો છે. 2024 માં યોજના શરૂ કરશે. આવતીકાલે તા. 1 જાન્યુઆરીની સવારે, ભારત એક અદ્યતન ખગોળશાસ્ત્ર વેધશાળાનો પાયો નાખવાનો વિશ્વનો બીજો દેશ બનવા જઈ રહ્યું છે, જે ખાસ કરીને બ્લેક હોલ અને ન્યુટ્રોન તારાઓનો અભ્યાસ કરવા માટે રચાયેલ છે. આ 1 જાન્યુઆરીએ ઈસરોના પોલર સેટેલાઇટ લોન્ચ વ્હીકલ દ્વારા કરવામાં આવશે.
ભારતના નામે સૌથી મોટી સફળતા એ છે કે બ્રહ્માંડનું અન્વેષણ કરવા માટે એક વર્ષથી ઓછા સમયમાં ભારતનું આ ત્રીજું મિશન છે. ઇન્ડિયન ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઑફ ટેક્નોલોજી, બોમ્બેના એસ્ટ્રોફિઝિસિસ્ટ ડૉ. વરુણ ભાલેરાવે જણાવ્યું હતું કે, “નાસાના 2021 મિશન પછી આ બીજું મિશન છે જેને ઇમેજિંગ એક્સ-રે પોલેરિમેટ્રી એક્સપ્લોરર અથવા IXPE કહેવાય છે.
સૌર વેધશાળા, આદિત્ય-L1નું લોન્ચિંગ કરાશે
આ મામલે ડો.ભાલેરાવે જણાવ્યું હતું કે બ્લેક હોલ એવા પદાર્થો છે જે બ્રહ્માંડમાં સૌથી વધુ ગુરુત્વાકર્ષણ બળ ધરાવે છે અને ન્યુટ્રોન તારાઓની ઘનતા સૌથી વધુ છે. તેથી મિશન અવકાશમાં અવલોકન કરાયેલ અતિ-આત્યંતિક પર્યાવરણના રહસ્યોને જાહેર કરશે. બ્રહ્માંડનું અન્વેષણ કરવા માટે એક વર્ષમાં ભારતનું આ ત્રીજું મિશન છે. પહેલું ઐતિહાસિક ચંદ્રયાન-3 મિશન હતું, જે 14 જુલાઈ, 2023ના રોજ લોન્ચ કરવામાં આવ્યું હતું અને ત્યારબાદ 2 સપ્ટેમ્બર, 2023ના રોજ સમર્પિત સૌર વેધશાળા, આદિત્ય-L1નું લોન્ચિંગ કરાશે.
XPoSAT પાંચ વર્ષથી વધુ ચાલવાની અપેક્ષા છે.
ટાટા ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઑફ ફંડામેન્ટલ રિસર્ચના ખગોળશાસ્ત્રી ડૉ એઆર રાવ કહે છે કે આ એક અનોખું મિશન છે. તેમણે કહ્યું, 'એક્સ-રે ધ્રુવીકરણ વિશે બધું આશ્ચર્યજનક છે, કારણ કે ખગોળશાસ્ત્રીય સંશોધનના આ ક્ષેત્રમાં બધું નવું છે. ભારતના XPoSat ઉપગ્રહની કિંમત અંદાજે ₹250 કરોડ (લગભગ $30 મિલિયન) છે, જ્યારે NASA IXPE મિશન માટે $188 મિલિયનના ખર્ચની જરૂર છે. નાસા મિશનનું નજીવા જીવન બે વર્ષ છે, જ્યારે XPoSAT પાંચ વર્ષથી વધુ ચાલવાની અપેક્ષા છે.
