જાણવું જરૂરી / મકાન માલિકો ભાડૂઆતને ઘર આપતા પહેલા આ જરૂરી કામ પતાવી લેજો, નહીં તો પ્રોપર્ટીથી હાથ ધોઈ નાખજો, કોર્ટ પણ કામ નહીં આવે

• મકાન માલિકનો રેન્ટ એગ્રીમેન્ટ રિન્યુ કરાવુ જોઇએ
• શક્ય હોય તો એક સમય બાદ ભાડુઆતને બદલી લો
• બેદરકારીના કારણે માલિકના હાથેથી પ્રોપર્ટી જઇ શકે છે

જો તમે કોઈ પ્રોપર્ટીના માલિક છો અને તમારી સંપત્તિ પર કોઈ અન્ય રહી રહ્યા છે, તો તે પ્રોપર્ટી તેની થઈ શકે છે. આ આટલું સરળ નથી, પરંતુ તમારી બેદરકારીના કારણે આવું શક્ય છે. તેને પ્રતિકૂળ કબજો કહેવામાં આવે છે. આ મામલે પછી કોર્ટ પણ તમારી કોઈ મદદ નહિ કરી શકે. સુપ્રીમ કોર્ટે આ મુદ્દે કહ્યું છે, કે જો 12 વર્ષ સુધી કોઈ ખાનગી સંપત્તિ પર કોઈ અવિરત રીતે રહી રહ્યું હોય, તો તે તેની થઈ જશે.

પ્રતિકૂળ કબજાનો કાયદો અંગ્રેજોના જમાનાનો છે. તેને સરળ શબ્દોમાં સમજૂએ, તો તે જમીન પર અવિરત કબજાનો કાયદો છે. જો કે, ઉપર આપવામાં આવેલી સ્થિતિમાં તે માન્ય કરી દેવામાં આવે છે. 12 વર્ષવાળો કાયદો સરકારી સંપત્તિ પર લાગી થતો નથી. ઘણીવાર તેના કારણે માલિકોએ તેમની સંપત્તિમાંથી હાથ ગુમાવવો પડે છે. તેનો ઉપયોગ મકાનમાં લાંબા સમયથી રહેનારા ભાડુઆત કરે છે. આવી સ્થિતિમાં મકાનમાલિકે સચેત રહેવાની જરૂર હોય છે.

કઈ પરિસ્થિતિઓમાં મળી જાય છે માન્યતા 
જો સંપત્તિ પર શાંતિપૂર્ણ રીતે કબજો કરવામાં આવ્યો છે અને મકાનમાલિકને તેની સૂચના પણ છે, તો તે પ્રતિકૂળ કબજા હેઠળ પ્રોપર્ટી પર માલિકીના હકનો દાવો કરી શકે છે. આમાં સૌથી મોટું પરિબળ છે, કે મકાનમાલિકે 12 વર્ષની ગાળામાં ક્યારેટ પણ તે કબજાને લઈને કોઈ રોક-ટોક લગાવી નથી. એટલે કે તે સાબિત કરવું જરૂરી છે, કે પ્રોપર્ટી પર કબજો સતત હતો અને તેમાં કોઈપણ વાર રોક લગાવવામાં આવી નથી. કબજો કરનારા વ્યક્તિને પ્રોપર્ટી ડીડ, ટેક્સ રસીદ, વીજળી કે પાણીનું બિલ, સાક્ષીઓનું સોગંદનામું વગેરેની જરૂર હોય છે.

કેવી રીતે કરવો બચાવ?
તેની સૌથી સારી રીતે એ છે, કે કોઈ પણ મકાન ભાડા પર આપતા પહેલા રેન્ટ એગ્રીમેન્ટ બનાવી દો. તે 11 મહિનાનું હોય છે અને એટલા માટે 11 મહિના પછી તેને રિન્યૂ કરવું પડશે, જેથી પ્રોપર્ટીના કબજા પર રોક માનવામાં આવશે.બીજું સમય પર ભાડુઆતને બદલી શકો છો. તમારે તમારી સંપત્તિ પર હંમેશા નજર રાખવી જોઈએ, કે ત્યાં કોઈ અવિરત કબજો તો નથી કરવામાં આવ્યો ને. કોઈ પર વિશ્વાસ કરીને પ્રોપર્ટી નિસ્તેજ છોડવાથી તમને નુકસાન જઈ શકે છે.