ન્યાય / મજૂરી કરતી મહિલાએ માહિતીનાં અધિકારને બનાવ્યું શસ્ત્ર, આખરે દસ વર્ષની લડત બાદ થઇ જીત

આ છે અમદાવાદ જિલ્લાના દસક્રોઈ તાલુકાનું પરઢોલ ગામ. જો કે આજે આપણે ગામની કોઈ વિશેષતાની વાત નથી કરવી. પરંતુ આ ગામમાં વસતા એક 42 વર્ષીય મંજુલાબેનની વાત કરવી છે કે જેમણે ન્યાય માટે આરટીઆઈ કાયદાનો ઉપયોગ કરીને સામાન્ય નાગરિકોમાં ન્યાયની આશા જગાડી છે. દસક્રોઈ તાલુકાના પરઢૉલ ગામમા 42 વર્ષીય મજુલાબેન વાઘેલા વિધવા છે. તેઓ છુટક મજૂરી કરી  પરિવારનું ગુજરાન ચલાવે છે.

આર્થિક સ્થતિ નબળી હોવાને કારણે નાના મકાનમા રહેતાં હતાં. તેમના પતિનું ઘણા સમય પહેલા અવસાન થઈ ચૂક્યું છે. જ્યારે ગામમા BPL લાભાર્થી શોધવા માટે  સર્વે થયો ત્યારે BPL યાદીમાં પોતાનું નામ નોંધાવા માટે મંજુલાબેને ગ્રામ પંચાયતમાં અરજી કરી હતી. પરંતુ જ્યારે બીપીએલ લાભાર્થીની યાદી બની ત્યારે તેમનું નામ યાદીમાં આવ્યું નહીં. તેમને ગામના તલાટીને રજૂઆત કરી. પરંતુ તલાટીએ તેમને હડધૂત કરી કાઢી મૂક્યાં.

જો કે આ ઘટનાથી સમસમી ગયેલા મંજૂલા બેને ન્યાય માટે આરટીઆઈનું શસ્ત્ર ઉગામ્યું. તેમણે આરટીઆઈ કરીને તલાટી પાસે માહિતી માંગી. પરંતુ તલાટીએ એક મહીના સુધી માહિતી આપી નહીં. આથી મંજુલાબેને જાહેર માહિતી અધિકારી પાસે અપીલ કરી. મંજુલા બેનને પ્રથમ અને દ્રિતીય અપીલમાં પણ કોઈ જવાબ ન મળ્યો. તેઓ ન્યાય ન મળે ત્યાં સુધી લડી લેવાનું મન બનાવી ચૂક્યાં હતાં.

અંતે મંજુલા બેને માહિતી આયોગમાં અપીલ કરી. એ અપીલ બાદ પરઢોલ ગામનાં તલાટી એ બીપીએલ લાભાર્થી યાદીમાં મંજૂલાબેનનાં નામનો ઠરાવ કરવો પડ્યો. આ સાથે જ જાહેર માહિતી અધિકારી  શકરાભાઈ પ્રજાપતિ અને પરઢોલ ગામનાં તલાટીને માહિતી આપવામાં વિલંબ બદલ માહિતી આયોગે રૂ.10 હજારનો દંડ પણ ફટકાર્યો.

અંતે દસ વર્ષની લડત બાદ મજુલાબેનનો BPL યાદીમાં સમાવેશ થયો. પોતાનાં હાથમાં એ ઠરાવની નકલ જીત અને ન્યાયનું પ્રતીક બનીને શોભી રહી છે. હવે BPL યાદીમાં નામ નોંધાવાના કારણે મજુલાબેનને વિધવા સહાય કે, મકાન સહાય જેવી વિવિધ સહાય મેળવા માટે સંઘર્ષ નહીં કરવો પડે. માત્ર બે ધોરણ સુધી ભણેલી એક મહિલાએ આરટીઆઈનો ઉપયોગ કરીને સામાન્ય નાગરિકોને હક માટે લડવાની પ્રેરણા આપી છે સાથે જ આરટીઆઈનાં ઉપયોગથી ન્યાયની આશા જગાવી છે.