ફ્રેન્ચાઈઝી ખેલાડીઓ પર આટલો ખર્ચ કરે છે તે કેવી રીતે પૈસા કમાય છે? ખેલાડીઓ પાછળ ખર્ચવા માટે આટલા પૈસા ક્યાંથી આવે છે? આજે અમે તમને તેના વિશે જ જણાવવા જઈ રહ્યા છીએ.
મિની ઓક્શન માટે 405 ખેલાડીઓને શોર્ટલિસ્ટ કરવામાં આવ્યા
ફ્રેન્ચાઈઝી ખેલાડીઓ પર આટલો ખર્ચ કરે છે તે કેવી રીતે પૈસા કમાય છે?
ખેલાડીઓ પાછળ ખર્ચવા માટે આટલા પૈસા ક્યાંથી આવે છે?
ઈન્ડિયન પ્રીમિયર લીગ (IPL) 2023નું બ્યુગલ આજથી (23 ડિસેમ્બર) સાચા અર્થમાં વાગવા જઈ રહ્યું છે. કોચીમાં આજે આગામી સિઝન માટે મીની હરાજી થશે. આ હરાજી બપોરે 2.30 વાગ્યાથી શરૂ થશે. આ વખતે મિની ઓક્શન માટે 405 ખેલાડીઓને શોર્ટલિસ્ટ કરવામાં આવ્યા છે, જેના પર તમામ ટીમો ઘણો ખર્ચ કરશે. 10 ટીમો પાસે 206.6 કરોડ રૂપિયા છે.
દર વર્ષે IPLની હરાજીમાં ખેલાડીઓ પર જોરદાર વરસાદ વરસે છે અને ખેલાડીઓને ખરીદવા માટે ફ્રેન્ચાઇઝીઓ વચ્ચે કસાકસીમાં કેટલીકવાર 1 કરોડથી શરૂ થતી બિડ 10 કરોડ રૂપિયાને પાર કરી જાય છે. એકરીતે જોવા જઈએ તો આઇપીએલમાં પૈસાનો ભારે વરસાદ થાય છે. પણ શું તમને ક્યારેય એવો વિચાર આવ્યો છે કે જે ફ્રેન્ચાઈઝી ખેલાડીઓ પર આટલો ખર્ચ કરે છે તે કેવી રીતે પૈસા કમાય છે? ખેલાડીઓ પાછળ ખર્ચવા માટે આટલા પૈસા ક્યાંથી આવે છે? આજે અમે તમને તેના વિશે જ જણાવવા જઈ રહ્યા છીએ.
Of a scenic Auction venue, team strategies, preps and more.. 👌👌
આવકનો સૌથી મોટો સ્ત્રોત
ભારતીય ક્રિકેટ કંટ્રોલ બોર્ડ એટલે કે BCCI IPLનું સંચાલન કરે છે અને બંને માટે આવકનો સૌથી મોટો સ્ત્રોત મીડિયા અને બ્રૉડકાસ્ટ એટલે કે તેનું પ્રસારણ છે. જણાવી દઈએ કે IPL ફ્રેન્ચાઇઝીઓ તેમના મીડિયા રાઇટ્સ અને બ્રૉડકાસ્ટના રાઇટ્સ વહેંચીને વધુ પડતાં પૈસા કમાય છે. જો કે હાલ તેના બ્રૉડકાસ્ટનો અધિકાર સ્ટાર સ્પોર્ટ્સ પાસે છે. એક રિપોર્ટ અનુસાર શરૂઆતમાં બીસીસીઆઈ બ્રૉડકાસ્ટ રાઇટ્સ માંથી 20 ટકા કમાણીનો હિસ્સો રાખતું અને 80 ટકા રકમ ટીમોને મળતી હતી પં ધીમે ધીમે આ હિસ્સો વધીને 50-50 ટકા થઈ ગયો છે.
જાહેરાતોમાંથી ખૂબ કમાઈ છે પૈસા
IPL મીડિયા બ્રૉડકાસ્ટ રાઇટ્સ વહેંચવાની સાથે સાથે ફ્રેન્ચાઇઝીઓ જાહેરાતોમાંથી પણ ઘણી કમાણી કરે છે. જેમ કે ખેલાડીઓની કેપ, જર્સી અને હેલ્મેટ પર દેખાતી કંપનીઓના નામ અને લોગો માટે પણ કંપનીઓ ફ્રેન્ચાઈઝીને મોટી રકમ આપે છે. આ સાથે જ આઈપીએલ દરમિયાન ફ્રેન્ચાઈઝીના ખેલાડીઓ અનેક પ્રકારની એડ શૂટ કરે છે અને એમાંથી પણ કમાણી પણ થાય છે. એટલે એક રીતે જોવા જઈએ તો જાહેરાતો પણ આઈપીએલ ટીમોને ખૂબ પૈસા લાવે છે.
ત્રણ ભાગમાં વહેંચવામાં આવે છે આવક
થોડી સરળ ભાષામાં સમજી લઈએ કે ટીમ કેવી રીતે પૈસા કમાઈ છે તો સૌ પ્રથમ IPL ટીમોની કમાણી ત્રણ ભાગમાં વહેંચાયેલી છે - સેન્ટ્રલ રેવન્યુ, પ્રમોશનલ રેવન્યુ અને લોકલ રેવન્યુ એટલે કે કેન્દ્રીય આવક, પ્રમોશનલ આવક અને સ્થાનિક આવક. મીડિયા બ્રૉડકાસ્ટ રાઇટ્સ અને ટાઇટલ સ્પોન્સરશિપ માત્ર સેન્ટ્રલ રેવન્યુ એટલે કે કેન્દ્રીય આવકમાં આવે છે. અને ટીમોની લગભગ 60 થી 70 ટકા કમાણી આમાંથી આવે છે.બીજી જાહેરાત અને પ્રમોશનલ આવક છે જેમાંથી ટીમોને 20 થી 30 ટકા જેટલી કમાણી થાય છે. આ સાથેજ ટીમોની કમાણીમાંથી 10 ટકા સ્થાનિક આવકમાંથી આવે છે. જેમાં ટિકિટ વેચાણ અને અન્ય બાબતોનો સમાવેશ થાય છે.
જણાવી દઈએ કે દરેક સિઝનમાં 7-8 ઘરેલુ મેચ સાથે ફ્રેન્ચાઇઝી માલિક ટિકિટના વેચાણમાંથી અંદાજિત 80 ટકા આવક રાખે છે અને 20 ટકા BCCI અને સ્પોન્સર્સ વચ્ચે વહેંચવામાં આવે છે. ટિકિટના વેચાણની આવક સામાન્ય રીતે ટીમની આવકના 10-15 ટકા જેટલી હોય છે. આ સાથે જ ટીમ મર્ચડાઈઝ જેવી કે જર્સી, કેપ્સ અને અન્ય એસેસરીઝ જેવા સામાનનું વેચાણ કરીને પણ આવકનો એક નાનો હિસ્સો જનરેટ કરે છે.
લોકપ્રિયતા અને માર્કેટ વેલ્યૂમાં મજબૂત વધારો
જ્યારે IPL 2008 માં શરૂ થયું હતું ત્યારે ભારતીય ઉદ્યોગપતિઓ અને બોલિવૂડના કેટલાક મોટા નામોએ શહેર-આધારિત આઠ ફ્રેન્ચાઇઝીસ ખરીદવા માટે કુલ $723.59 મિલિયનનો ખર્ચ કરવામાં આવ્યો હતો અને દોઢ દાયકા પછી IPLની લોકપ્રિયતા અને વ્યવસાયિક મૂલ્ય અનેકગણું વધી ગયું છે. 2021 માં CVC કેપિટલએ ગુજરાત ટાઇટન્સની ફ્રેન્ચાઇઝી માટે લગભગ $740 મિલિયન ચૂકવ્યા હતા.