અધિકાર / શું ટ્રાફિક પોલીસ તમારી ગાડીની ચાવી છીનવી શકે? જાણો પોલીસના અને તમારા અધિકારો

• ટ્રાફિક પોલીસ ગાડીની ચાવી લઈ લે તો કરો આ કામ
• ટ્રાફિક પોલીસ માંગી શકે છે આ ડોક્યુમેન્ટ્સ
• આ છે તમારો કાયદાકીય અધિકાર

શું માંગી શકે છે ટ્રાફિક પોલીસ?

જો તમને કોઈ ટ્રાફિક પોલીસ વાળા રોકે છે તો સૌ પહેલાં તમારું ડ્રાઈવિંગ લાયસન્સ માંગશે. આ માટે તેને હંમેશા તમારી સાથે રાખો. આ ડોક્યુમેન્ટ્સની ઓરિજિનલ કોપી પણ સાથે રાખો. વાહન મંત્રાલયના 17-12-18ના આદેશ મુજબ ડીજીલોકર કે એમ પરિવહન એપમાં રાખવામાં આવેલા ડોક્યુમેન્ટ્સ પણ માન્ય છે. જો તમે મોબાઈલમાં સેવ ફોટો બતાવશો તો તે માન્ય ગણાશે નહીં.

• રજિસ્ટ્રેશન સર્ટિફિકેટ
• પીયુસી
• ડ્રાઈવિંગ લાયસન્સ
• કાર ઈન્શ્યોરન્સ પોલીસી ડોક્યુમેન્ટ્સ

આ છે ટ્રાફિક પોલીસના અધિકાર

• ટ્રાફિક પોલીસ તમને રોકે છે તો શંકાના આધારે તમારા ડોક્યુમેન્ટ્સની તપાસ કરી શકે છે. 
• તમે ઓવર સ્પીડિંગ કે રેડ લાઈટ જંપનું ઉલ્લંઘન કર્યું છે તો ટ્રાફિક પોલીસ તમારા વાહનને સીઝ કરી શકે છે.
• ટ્રાફિક પોલીસ અધિકારીની પાસે તમારું લાયસન્સ જપ્ત કરવાનો અધિકાર છે. આ પછી તે રસીદ પણ આપે છે. 
• ડ્રાઈવિંગ સમયે તમે સીમીત માત્રાથી વધારે દારૂ પીધો છે અથવા કોઈ પ્રતિબંધિત ડ્રગ્સનું સેવન કર્યું છે તો તમારી વોરંટ વિના પણ ધરપકડ કરી શકે છે. 

શું છે તમારા અધિકાર?

• જો ટ્રાફિક પોલીસ જવાનો તમને અટકાવે છે, તો તમે તેમનું ઓળખકાર્ડ માગી શકો છો, તમે તેના બેલ્ટ નંબર અથવા નામની નોંધ કરી શકો છો, જો તમારી પાસે બેલ્ટ નથી, તો પછી આઈડી કાર્ડ માટે પૂછો. જો પોલીસ કર્મચારી આ બધાને ના પાડે છે, તો તમારે દસ્તાવેજો ન બતાવવાનો અધિકાર છે.
• મોટર વાહન અધિનિયમની કલમ 130 મુજબ, જો કોઈ પોલીસ અધિકારી તમને દસ્તાવેજો બતાવવા કહે છે, તો તમારે ફક્ત લાઇસન્સ બતાવવું પડશે. બાકીના દસ્તાવેજો બતાવવું તમારી ઇચ્છા પર આધાર રાખે છે. ઉપરાંત, દસ્તાવેજોની માંગણી કરનાર સક્ષમ અધિકારી ગણવેશમાં હોવા જોઈએ.
• જો પોલીસ અધિકારી તમારો લાઇસન્સ જપ્ત કરે છે, તો તમને ટ્રાફિક પોલીસ વિભાગ પાસેથી રસીદ માંગવાનો અધિકાર છે.
• જો તમે ગાડીની અંદર બેઠા છો તો ટ્રાફિક પોલીસ તમારા વાહનને ક્રેનથી ખેંચાવી શકે નહીં. જો વાહનમાં કોઈ વ્યક્તિ બેઠું છે તો વાહનને ખેંચીને લઈ જઈ શકાય નહીં.
• જો તમને લાગે કે તપાસ દરમિયાન ટ્રાફિક પોલીસ કર્મચારીઓએ તમારી સાથે યોગ્ય વ્યવહાર કર્યો નથી, અથવા દુર્વ્યવહાર કર્યો છે, તો તમે નજીકના પોલીસ સ્ટેશન અથવા ઓનલાઇન ફરિયાદ કરી શકો છો.
• ટ્રાફિક પોલીસ કર્મચારી ફક્ત ત્યારે જ તમારું ચલણ કાપી શકે છે જો તેની પાસે સરકાર દ્વારા જારી કરાયેલ કોઈ મેમો બુક અથવા ઇ-મેમો મશીન હોય.
• જો મેમો ફાડનાર પોલીસ કર્મચારી સબ-ઇન્સ્પેક્ટર અથવા તેથી વધુના હોદ્દા પર હોય, તો તમે સ્થળ ઉપર જ મેમોની રકમ જમા કરાવી શકો છો.
• પોલીસ અધિકારી તમને તપાસ દરમિયાન કારની બહાર આવવા દબાણ કરી શકતા નથી, અથવા તમે તમારી કારની ચાવી બળજબરીથી છીનવી શકતા નથી. આ સાથે જ તેઓ ઈગ્નીગેશન બંધ કરી શકે નહીં.

ટ્રાફિક મેમોમાં આ બાબતો ચેક કરો

જ્યારે પણ ટ્રાફિક પોલીસ તમારો મેમો ફાડે છે ત્યારે તમારે આ બાબતોને ચેક કરી લેવી જરૂરી બને છે. 

• સૌ પ્રથમ, ટ્રાફિક નિયમના ઉલ્લંઘનની માહિતી તપાસો.
• કોર્ટનું નામ અને કેસ ક્યાં ચાલશે તે જાણવું મહત્વપૂર્ણ છે.
• કેસની તારીખ
• મેમો ફાડનાર અધિકારીનું નામ અને સહી.
• સુનાવણી દરમિયાન કયા દસ્તાવેજો લાવવા જરૂરી છે તેની માહિતી.

ટ્રાફિક પોલીસની સાથે ન કરશો આ કામ

• ગાડીમાં જ બેસી રહો અને ગાડીનો કાચ ખોલીને પોલીસ અધિકારી સાથે વાત કરો. 
• પોલીસ પણ માણસ છે અને તે તેની ડ્યૂટી કરે છે માટે તેમની સાથે સન્માનથી વાત કરો. શક્ય છે તે તમારા વ્યવહારથી તમને ફક્ત ચેતવણી આપીને છોડી દે.
• શક્ય હોય તો અધિકારીને સ્થિતિ સમજાવો અને ભૂલ હોય તો માફી પણ માંગી લો.
• કોઈ નિયમ હોય તો તેનું પાલન કરો અને સાથે જ નિયમ તોડતાં પહેલા તેનાથી ફેલાતી અવ્યવસ્થાને સમજો. સકારાત્મક વલણ રાખો. 

કોઈ કારણ વિના પણ ટ્રાફિક પોલીસ તમને રોકી શકે?

હા, તમે કોઈ નિયમ તોડ્યો નથી તો પણ ટ્રાફિક પોલીસ તમને કાગળની તપાસ માટે રોકી શકે છે. તેને કંઈ પણ શંકા લાગે તો તે તમને રોકી શકે છે. આ પોલીસનો અધિકાર છે.

શું ટ્રાફિક પોલીસની પાસે ચાવી લેવાનો અધિકાર છે?

મોટર વ્હીકલ એક્ટ 1932માં કહેવાયું છે કે ટ્રાફિક પોલીસનું ચાવી લઈ લેવું ગેરકાયદેસર છે. ટ્રાફિક પોલીસકર્મી બળજબરીથી ચાવી લઈ શકે નહીં. કોઈ પણ રેંકના પોલીસ અધિકારી કે ઓથોરિટીની પાસે આવું કરવાનો અધિકાર નથી.