વલખાં / ગુજરાત પર જળસંકટનાં એંધાણ, આદિવાસી પંથકનાં લોકો પડોશી રાજ્યને સહારે

ત્યારે અહીં નાનકડી છોકરી કેવી જોખમી રીતે મસમોટા ખાડામાં પીવાનું પાણી લેવા માટે ઊતરે છે. જાનનાં જોખમે પાણી મેળવવું તે અહીંની દરરોજની સમસ્યા છે. આટલાં ઊડાં ખાડામાં ઉતર્યા પછી પણ માંડમાંડ પીવા જેટલું પાણી મળે છે. સતત હરણફાળભેર આગળ વધવાનાં દાવા કરતાં ગુજરાત રાજ્યની અહીં વાત કરવામાં આવી છે. પાણી સમસ્યાને પહોંચી વળવાનાં દાવા તો સરકાર અનેક કરે છે. પરંતુ આ દ્રશ્યો સરકારનાં દાવાની રીતસરની પોલ ખોલે છે.

ઉનાળો શરૂ થતાં જ આ લોકો પાણી માટે રીતસરનાં ટળવળતા જોવાં મળી રહ્યાં છે. પાણીનાં પોકાર પાડતાં અહીં લોકો જોવાં મળી રહ્યાં છે. તાપી જિલ્લાનાં દક્ષિણ સોનગઢ વિસ્તારનાં કેટલાંક ગામોમાં હજુ પણ લોકો પાયાની સુવિધાથી વંચિત રહ્યાં છે. અહીં જાન્યુઆરી-ફેબ્રુઆરી માસથી જ પીવાનાં પાણી સમસ્યાનો વિકટ સામનો અહીં વસતા લોકોએ કરવો પડે છે. અહીં આવેલ મોટા ભાગનાં બોર કુવા, ચેકડેમો સુકાઈ ગયાં છે, જેને પગલે ત્યાંનાં ગરીબ આદિવાસીઓએ પાણીને લઈને ભારે હાલાંકીઓનો સામનો કરવો પડી રહ્યો છે.

ખેતી પશુપાલન પર નભતા આ વિસ્તારનાં લોકોએ ખેતી કરવી તો દૂર રહી જાય છે, પરંતુ પોતાનાં પાલતુ પશુઓને બચાવવાને માટે દુર દૂર સુધી ધગધગતા તાપમાં સેંકડો કિલોમીટર પગપાળા જઈને નદી, નાળા અને કોતરોમાં સંગ્રહિત ગંદુ પાણી પીવડાવવા પર મજબુર બન્યાં છે. જ્યારે અમુક ગામોમાં રસ્તાની સુવિધા નહીં હોવાંથી ત્યાં પાણીનાં ટેન્કરો પણ પહોંચી શકતા નથી જેથી અહીંનાં કેટલાંક ગામોનાં લોકો તો કુવામાં ખાડા ખોદીને ગંદુ પાણી પીવા મજબુર બન્યાં છે.

તંત્રનાં જવાબદારો સબ સલામતનાં બણગા ફૂંકે છે, પરંતુ ગત વર્ષો કરતા આ વર્ષે પણ હજુય કેટલાંય ગામો એવાં છે કે જ્યાં પાણીને લઇ પરિસ્થિતી જેવી ને તેવી જ છે, હાલ તો તંત્ર દ્વારા ઓટા જૂથ પંચાયતનાં સાદડુંન, ઓટા, રાસમાટી, સિનોદ, બોરથવા, માળ, ઘુસરગામ, પહાડદા, લાંગડ, કરવંદા અને મલંગદેવ એમ 11 ગામોને હાલ 6 જેટલાં ટેન્કરો દ્વારા પાણી પહોંચાડવામાં આવી રહ્યું છે પરંતુ ગામનાં આગેવાનો જણાવી રહ્યાં છે કે સરકાર દ્વારા પીવાનાં પાણીની યોજના તો બનાવામાં આવે છે પરંતુ તે સફળ થતી નથી જેથી આવી યોજનાઓ પર સરકાર દ્વારા કોઈ નક્કર કાર્યવાહી થાય તેવી માંગ ગ્રામજનોની છે.

સાંભળ્યું ને તમે. ગુજરાતમાં વસતાં આ લોકોને પાણી માટે બાજુનાં રાજ્ય મહારાષ્ટ્ર પર આશરો રાખવો પડે છે. છેલ્લાં બે વર્ષથી તાપી જિલ્લાનો આ વિસ્તાર મહારાષ્ટ્રમાંથી પાણી મેળવી પોતાની તરસ છિપાવી રહ્યો છે. દર વર્ષે ઉનાળાની સીઝનમાં પાણીની વિકટ સમસ્યાથી ઝઝૂમતા આદિવાસી પંથક એવાં તાપી જિલ્લાનાં દક્ષિણ સોનગઢ વિસ્તારનાં ગરીબ આદિવાસી લોકોએ ભારે હાલાંકીઓને સામનો કરવો પડી રહ્યો છે. આ બાબતથી સ્થાનિક નેતાઓથી લઈને તંત્રનાં જવાબદારો પણ સારી રીતે વાકેફ છે, પરંતુ નક્કર કાર્યવાહીનાં અભાવે આ વિસ્તારનાં લોકોએ દર વર્ષે પાણી માટે દર દર ભટકવાનો વારો આવે છે.