VTV વિશેષ / વીડિયો સ્ટ્રીમિંગ કંપનીઓ ભારતના બાળકો માટે નવી 'દુનિયા' ઊભી કરી રહ્યાં છે

ભારતમાં  over-the-top (OTT) એપ્સ એટલે કે સ્માર્ટફોન્સમાં વીડિઓ સ્ટ્રીમિંગ કરતી એપ્લિકેશન્સનું માર્કેટ દિવસે ને દિવસે વિસ્તરી રહ્યું છે. એવામાં હવે આ સ્ટ્રીમીંગ સર્વિસીસ ઉપર કિડ્સ સેક્શન એટલે કે નાના બાળકો માટેનો વિભાગ વધુ ને વધુ પોપ્યુલર બની રહ્યો છે. એવામાં જાણીતી એપ સર્વિસ VOOT દ્વારા તો Voot Kids નામની એક્સક્લુઝિવ એપ બનાવાઈ છે જેમાં ફક્ત બાળકોને ગમતો વીડિઓ કન્ટેન્ટ બતાવવામાં આવે છે.

ભારતમાં Hotstar, MX Player, JioTV, Amazon Prime Video, Netflix વગેરે ટોચની OTT એપ્સ છે. જેમનો ભારતના સ્માર્ટફોન્સમાં કુલ માર્કેટ આ પ્રમાણે છે.

આ તોતિંગ માર્કેટમાં ભારતના બાળકોનો 34% જેટલો છે. નિષ્ણાતોના મતે ભારતના બાળકો પાછલા કોઈ પણ સમય કરતા અત્યારે સૌથી વધુ કિડ્સ કન્ટેન્ટ ઓનલાઇન નિહાળી રહ્યા છે. એક ચોંકાવનારા સર્વે મુજબ 2018માં કુલ ઈન્ટરનેટ વપરાશકર્તાઓના 40% હિસ્સો બાળકો હતા. ભારતની જો વાત કરવામાં આવે તો અહીં 6 કરોડ 20 લાખ બાળકો સૌપ્રથમ વખત ઈન્ટરનેટનો વપરાશ કરી રહ્યા છે. 

Youtube ઉપર ચેનલ સ્વરૂપે નાના બાળકો બાળગીતો, જોડકણા વગેરેની મજા માણે છે. ભારતના બાળકો ChuChu TV Kids Songs, CVS 3D Rhymes, Kids TV – Nursery Rhymes And Baby Songs જેવી ચેનલ્સ સૌથી વધુ જુએ છે. 

અત્યારે ભલે બાળકોમાં ટેલિવિઝન જ કાર્ટૂન માટે વધુ પોપ્યુલર હોય પણ ધીમે ધીમે મોટા પ્રમાણમાં બાળકો ઓનલાઇન સ્ટ્રીમિંગ સર્વિસીસના પ્રોગ્રામ્સ માણી રહ્યા છે. 

શું છે ઇન્ફોટેન્મેન્ટ?

ઈન્ફોટેન્મેન્ટનો અર્થ ઇન્ફોર્મેશન + એન્ટરટેન્મેન્ટ અર્થાત જ્ઞાન સાથે મજા છે. વાલીઓ એમ માને છે કે સ્માર્ટફોન્સ ઉપર આવા પ્રોગ્રામ જોતા બાળકો સમય બગાડી રહ્યાં છે જ્યારે હકીકતમાં આવા પ્રોગ્રામ્સમાં બાળકોને જ્ઞાન સાથે શિષ્ટાચાર, મૂલ્યો, સદગુણો વગેરેની શીખ મળે છે. 

જો કે હવેના કિડ્સ સેગ્મેન્ટમાં તો વીડિઓ ઉપર ક્લિક કરીને ઇન્ટરેક્ટિવ ગેમ્સ પણ રમી શકાય છે જેમાં બાળકોને અંગ્રેજીમાં મૂળાક્ષર, શબ્દો, વાક્યો, ઉચ્ચારો વગેરે શીખવવામાં આવે છે. આ ઉપરાંત નાના બાળકોને ચલચિત્રોમાં કાર્ટૂન કેરેકટર્સ વડે ગણિત જેવા વિષયો શીખવાય છે. 

નાના બાળકોમાં કયા કાર્ટૂન પાત્રો ધૂમ મચાવે છે?

ભારતના બાળકો છોટા ભીમ, મોટુ પતલુ, શિવાય વગેરે જેવા ભારતીય કાર્ટુનોના અને પૅપા પિગ, પૉ પેટ્રોલ જેવા વિદેશી કાર્ટૂનના શોખીન છે. આ કાર્ટૂન્સ TV ઉપરાંત સ્ટ્રીમિંગ સર્વિસીસ ઉપર પણ જોઈ શકાય છે.

બીજી કંપનીઝ પણ આ ક્રેઝનો લાભ લેવાની તૈયારીમાં 

Netflix વડે હમણાં StoryBOT નામની કિડ્સ વીડિઓ કન્ટેન્ટ કંપનીને ખરીદી લેવામાં આવી છે જે દર્શાવે છે કે Netflix આ માર્કેટનું ઉજળું ભવિષ્ય જાણે છે. એમેઝોનના ઉચ્ચ અધિકારીઓના કહેવા પ્રમાણે કિડ્સ કન્ટેન્ટના કલાકો વધારીને તેને 8 ભાષાઓમાં પ્રસારિત કરવાની યોજના ચાલી રહી છે. 

ભારતીય માતા-પિતાને શું ફાયદો છે?

ભારતમાં એક સર્વે મુજબ 95% માતાપિતા તેમના બાળકોને ભણાવવામાં મદદ કરે છે. આશરે 62% વાલીઓ તેમના અઠવાડિયાના 7 કલાકથી વધુ સમય તેમના સંતાન પાછળ વિતાવે છે. ભારતના શહેરી વિસ્તારોમાં બાળકોના શિક્ષણ પાછળ આશરે મહિનાના 5 થી 15 હજાર જેટલો ખર્ચ કરવો પડે છે. એવા સમયે આવી ઈન્ફોટેન્મેન્ટ વેબસાઈટ મહિને 100 રૂપિયા જેટલા સબ્સ્ક્રિપશનના ખર્ચે હજારો એજ્યુકેશન વીડિઓઝ પ્રોવાઈડ કરે છે. 

વાલીઓએ આ ધ્યાન રાખવા જેવું છે

નાના બાળકોની આ સર્વિસીસમાં વચ્ચે બિભત્સ એડ્સ ન આવે તે જરૂરી છે આથી આ કન્ટેન્ટ એડ ફ્રી હોવું જરૂરી છે. આ ઉપરાંત બાળકો આ એપ ઉપર કયું કન્ટેન્ટ નિહાળે છે તેની ઉપર નિયંત્રણ રાખવું જરૂરી છે. આ માટે આ એપ્સમાં પેરેન્ટલ કંટ્રોલ સિસ્ટમ રાખેલી છે.