સંક્રમણ / કોરોના મહામારી વચ્ચે કેટલાંક દેશોમાં AIDS સંકટ જેવી હાલત સર્જાવાના એંધાણ, અમેરિકન સ્વાસ્થ્ય વિભાગે ચેતવ્યા

• અમેરિકી સ્વાસ્થ્ય સેવા વિભાગના અધિકારીઓએ ચિંતા વ્યક્ત કરી
• 20 વર્ષ પહેલાં AIDSને લઇને સર્જાયેલી સ્થિતિ ફરી વાર સર્જાવાની આશંકા
• અમેરિકા જેવાં સમૃદ્ધ દેશોના લોકો માટે ઉપલબ્ધ દવાઓનો અભાવ હતો

એક તરફ જ્યાં સમગ્ર વિશ્વ કોરોના મહામારીની આફતમાંથી હજુ સંપૂર્ણપણે બહાર નથી આવ્યું. ત્યાં તો અમેરિકી સ્વાસ્થ્ય સેવા વિભાગના અધિકારીઓએ કેટલાંક દેશોમાં AIDS સંક્રમણ દરમિયાન 20 વર્ષ પહેલાં જે સ્થિતિ સર્જાયેલી તેવી જ સ્થિતિ સર્જાવાની આશંકા વ્યક્ત કરી છે.

અમેરિકા જેવાં સમૃદ્ધ દેશોના લોકો માટે ઉપલબ્ધ દવાઓનો અભાવ હતો

હજુ તો કોરોનાથી બચવા માટે વેક્સિનેશન અભિયાન કેટલાંક દેશોમાં શરૂ છે. એમાંય આફ્રિકન દેશોમાં તો કરોડો લોકો કોરોનાના કવચથી વંચિત છે. એવામાં USના એક ન્યુઝ પેપરના અહેવાલ મુજબ લગભગ 20 વર્ષ પહેલાં એક વિનાશક વાયરસ એવાં દેશોને તબાહ કરી રહ્યો હતો કે જેમાં અમેરિકા જેવાં સમૃદ્ધ દેશોના લોકો માટે ઉપલબ્ધ દવાઓનો અભાવ હતો. આ વાયરસને HIV નામ આપવામાં આવ્યું હતું. તે સમયગાળામાં તેની સારવાર માટેની દવાઓની પેટન્ટ કરવામાં આવી હતી અને તેની ભારે કિંમત નક્કી કરાઇ હતી. ગરીબ દેશો પાસે આ સંક્રમણની દવા અને ઈન્જેક્શનને યોગ્ય તાપમાને રાખવાની ક્ષમતા ન હતી. આવી સ્થિતિમાં, આટલાં વર્ષો બાદ પણ આવી પરિસ્થિતિઓ બદલાઈ નથી તે ખૂબ જ દુઃખદ છે.

જુઓ બે દાયકા પહેલાં શું થયું હતું?

જો કે, તત્કાલીન US પ્રમુખ જ્યોર્જ ડબ્લ્યુ બુશે 2002માં ગુપ્ત રીતે પોતાના ટોચના આરોગ્ય સલાહકારોને એ જાણવા માટે આફ્રિકા મોકલ્યા હતાં કે સામાજિક કાર્યકર્તા તેની સારવારને તબીબી રંગભેદ (Medical Apartheid) કેમ ગણાવે છે. હવે 20 વર્ષ બાદ USA એ એચઆઈવીની સારવાર માટે વૈશ્વિક ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર તૈયાર કર્યું છે. યોગ્ય સમય પર પરીક્ષણ અને સારવારના કારણે દર વર્ષે લાખો લોકોના જીવ બચી રહ્યાં છે.

તેના બે દાયકાના લાંબા ઇતિહાસને ધ્યાનમાં રાખતા વૈશ્વિક આરોગ્ય એજન્સીઓ અને પ્રમુખ જો બાયડનનું વહીવટીતંત્ર ઓછી અને મધ્યમ આવક ધરાવતા દેશોમાં શક્ય તેટલી ઝડપથી પહોંચવા માટે કોરોનાવાયરસની તપાસ અને મોંઘી એન્ટિવાયરલ ગોળીઓ મેળવવા માટે કામ કરી રહ્યું છે.

આંતરરાષ્ટ્રીય કોવિડ સમિટમાં શું થશે?

હકીકતમાં, આ અઠવાડિયે રાષ્ટ્રપતિ બાયડન પોતાની બીજી આંતરરાષ્ટ્રીય COVID-19 વર્ચ્યુઅલ સમિટમાં 'સારવાર માટે વૈશ્વિક પરીક્ષણ' અને તમામની માટે રસીકરણની થીમ પર ભાર મૂકશે. દરમિયાન વ્હાઇટ હાઉસ પ્રશાસનના હવાલાથી એવું કહેવામાં આવી રહ્યું છે કે, આ દરમિયાન રાષ્ટ્રપતિ બાયડન અમીર દેશોને કોરોના મહામારી સામે લડવા માટે 2 અરબ અમેરિકી ડોલરનું દાન આપવાની અપીલ કરશે. જેથી આ રકમનો ઉપયોગ ગરીબ દેશોમાં ઓક્સિજનની પર્યાપ્ત સુવિધા ઉપલબ્ધ કરાવવાની સાથે-સાથે ત્યાં કોરોનાની સારવારમાં વપરાતી દવાઓ અને સાધનસામગ્રી ઉપલબ્ધ કરાવવામાં કરી શકાય.

વાસ્તવમાં આ ઝુંબેશ પર કામ કરી રહેલા લોકોનું એમ માનવું છે કે, WHO જેવી વૈશ્વિક આરોગ્ય એજન્સીઓ પાસે હાલમાં એન્ટિવાયરલ દવાઓ અથવા તો કોરોના ટેસ્ટિંગ કિટ જેવાં આવશ્યક સાધનો ખરીદવા માટે ભંડોળનો અભાવ છે. બીજી તરફ, ફાર્માસ્યુટિકલ કંપનીઓ પોતાની પેટન્ટને બચાવવાના નામે જેનરિક દવાઓના વિકલ્પોના સપ્લાયને મર્યાદિત કરી રહી છે. તેમાં લેટિન અમેરિકાના સમગ્ર પ્રદેશનો પણ સમાવેશ થાય છે. આવી સ્થિતિમાં, અમેરિકન અધિકારીઓનું માનવું છે કે વર્તમાન પડકારો અને ઘણા પ્રયત્નો છતાં આગામી વર્ષ 2023 સુધીમાં કોરોનાની સારવાર માટે સસ્તી અને અસરકારક જેનરિક દવાઓ ગરીબ દેશો સુધી પહોંચી જશે.