અમેરિકાની સ્પેસ એજન્સી નાસાએ ૩૦ જુલાઇના રોજ મંગળ પર પરસેવરેન્સ યાન મોકલ્યું હતું. આ પરસેવરેન્સ યાનમાં બે ઇક્વિપમેન્ટ હતાં - પહેલું ૧૦૦૦ કિલોનું રોવર અને બીજું ૨ કિલોનું ડ્રોન જેવું નાનું હેલિકોપ્ટર. આ પહેલી વાર છે, જ્યારે મંગળ પર હેલિકોપ્ટર ઊડવા જઇ રહ્યું છે. તે બનાવ્યું છે, નાસામાં એન્જિનિયર તરીકે કામ કરતાં મિમી ઓંગે. મિમી મ્યાન્મારનાં છે, પરંતુ ૧૬ વર્ષની ઉંમરમાં અમેરિકા આવી ગયાં હતાં અને હવે નાસામાં લીડ એન્જિનિયર છે.
માત્ર અમેરિકા નહીં, દુનિયાભરની સ્પેસ એજન્સીઓમાં મહિલાઓને મોટી મોટી જવાબદારીઓ મળી રહી છે અને તેઓ તેને બખૂબી રીતે નિભાવી રહી છે. ભારતમાં જ મંગળયાન અને ચંદ્રયાન જેવા મિશનની કમાન મહિલાઓને મળી છે. ભારતમાં નવેમ્બર-૨૦૧૩માં મંગળયાન મંગળ ગ્રહ પર મોકલાયું હતું, જે સંપૂર્ણપણે સફળ રહ્યું હતું. ભારત દુનિયાનો એકમાત્ર દેશ છે, જેનો મંગળ મિશનનો સક્સેસ રેટ ૧૦૦ ટકા છે, જ્યારે નાસાનો ૭૮ ટકા છે.
૪૫૦ કરોડ રૂપિયાની કિંમતવાળા મંગળયાનને ૫ નવેમ્બર, ૨૦૧૩ના રોજ છોડવામાં આવ્યું હતું. આ પ્રોજેક્ટમાં ૫૦૦ વૈજ્ઞાનિકોની ટીમે કામ કર્યું હતું. આમ તો આ ટીમમાં ૨૫ ટકાથી વધુ મહિલાઓ હતી. લખનૌમાં જન્મેલાં રીતુ કરિધાલે ચંદ્રયાન-૨ને લીડ કર્યું હતું. તેમને રોકેટ વુમન પણ કહેવાય છે. નંદિની હરિનાથ ઇસરોમાં રોકેટ સાયન્ટિસ્ટ છે. અત્યાર સુધીમાં તેઓ ઇસરોનાં ૧૪ મિશનમાં કામ કરી ચૂક્યાં છે. અનુરાધા ટિકે ઇસરોમાં પ્રોજેક્ટ ડિરેક્ટર હતાં. ૨૦૦૩માં તેઓ સ્પેસ ગોલ્ડ મેડલ જીત્યાં હતાં. મોમિતા દત્તા અમદાવાદ સ્પેસ એપ્લિકેશન સેન્ટરમાં કામ કરે છે. મીનલ રોય ઇસરોમાં સાયન્ટિસ્ટ અને સિસ્ટમ એન્જિનિયર છે.
ચંદ્રયાન-૨ ભારતનું પહેલું મિશન હતું. આ મિશનની મુખ્ય ભૂમિકા બે મહિલાઓની હતી. પહેલાં હતાં રિતુ કરિધાલ, જે મંગળયાન મિશનમાં પણ રહી ચૂક્યાં હતાં અને બીજાં હતાં મુથૈયા વનિતા.
તેમ છતાં પણ ઇસરોની સ્થાપના ૧૯૬૯માં થઇ તે સમયે ત્યાં કામ કરતી મહિલાઓની સંખ્યા બહુ ઓછી હતી. હવે તે સંખ્યા વધી રહી છે, છતાં પણ પુરુષોની સંખ્યામાં આ ટકાવારી સાવ ઓછી છે. છેલ્લાં ચાર વર્ષમાં પુરુષોની સંખ્યામાં મહિલાઓની સંખ્યા ઘટી છે. ઇસરોમાં મહિલા કર્મચારીઓની સંખ્યા આજે પણ ૨૦ ટકા કરતાં ઓછી છે. માત્ર ઇસરો નહીં, નાસામાં પણ મહિલા કર્મચારીઓની સંખ્યા ઘટી છે.