શું કામ આપણે બગાસું ખાઈએ છીએ અને કોઈને બગાસું ખાતા જોઇએ ત્યારે આપણને પણ કેમ બગાસું આવે છે ચાલો જાણીએ બગાસા વિશેનાં વૈજ્ઞાનિક કારણો વિશે
માણસો જ નહિ અન્ય જીવ પણ બગાસા ખાય છે
બગાસાનો ઈતિહાસ 40 કરોડ વર્ષ જુનો
બગાસાથી શરીર થાય છે રિલેક્સ
માણસો જ નહિ પરંતુ બીજા સજીવો પણ બગાસું ખાય છે
જો તમે કોઈ સાર્વજનિક જગ્યાએ હોવ અને ત્યાં કોઈ બગાસું લઇ લે પછી જુઓ આખું દ્રશ્ય કેવી રીતે બદલાય જાય છે. દરેક માણસ બગાસું ખાવા માંડે છે. બગાસું શું ચેપી છે? તે કોઈ પણ રોગ કરતાં ઝડપથી ફેલાય છે? આખરે આવું કેમ થાય છે? આ માત્ર માણસોમાં જ નહીં પરંતુ મોટાભાગના સામાજિક સજીવોમાં જોવા મળે છે. એકે બગાસું ખાધું કે પછી જ તેના જેવા બધા જીવો એક જ કામ કરવાનું શરૂ કરે છે, જેથી તેમના શરીરની આંતરિક પ્રક્રિયા સરળતાથી ચાલી શકે.
બગાસાં ખાવાની ઉત્પતિ
સ્ટેટ યુનીવર્સીટી ઓફ ન્યુયોર્ક પોલીટેકનીકલ ઇન્સ્ટિટ્યૂટના ઇવોલ્યુશનરી બાયોલોજિસ્ટ એન્ડ્રુ ગેલપે જણાવ્યું હતું કે એવું માનવામાં આવે છે કે 40 કરોડ વર્ષ પહેલાં જડબાવાળી માછલીઓના ઉત્પતિ સાથે બગાસું ખાવાનું શરૂ થયું હતું. ગેલપે એનિમલ બિહેવિયર નામની જર્નલમાં એક અહેવાલ પ્રકાશિત કર્યો છે. જેમાં તેમણે બગાસું ખાવાની સંક્રામકતા વિશે જણાવ્યુ. સાથે જ બગાસું ખાવાથી કેવી રીતે ફાયદો થાય છે તે પણ સમજાવવામાં આવ્યું છે. તે આપણને કેવી રીતે સુરક્ષિત રાખે છે.
બીજાને જોઇને આપણે પણ કેમ બગાસું આવે છે
બગાસું એ આપણા મગજ અને શરીર વચ્ચેની થતી ક્રિયાશીલ પ્રતિક્રિયા છે. એવામાં શરીર પોતાને આરામ આપે છે. એટલે કે શરીર આપનું રિલેક્સ થાય છે. જ્યારે આપણે બીજાને બગાસું ખાતા જોઈએ છીએ, ત્યારે મન રીએક્ટીવ બને છે, તે શરીરને સંદેશ મોકલે છે અને આપણે બગાસું ખાવાનું શરૂ કરીએ છીએ.
બગાસું આવવાનું વૈજ્ઞાનિક કારણ
વર્ષ 2014માં જર્નલ ફિઝિયોલોજી એન્ડ બિહેવિયરમાં પ્રકાશિત થયેલા એક અભ્યાસ અનુસાર, જ્યારે આપણા શરીરનું તાપમાન વધારે થઈ જાય છે, ત્યારે તેને ઠંડુ કરવા અને તાપમાનને સંતુલિત કરવા માટે આપણે બગાસું ખાઈએ છીએ. આ સિવાય મગજ થાકેલું હોય, કંટાળો આવે, કાર્બન ડાયોકસાઇડ બહાર નીકળતા, ઊંઘ આવતી હોય ત્યારે, ઊંઘને લગતા રોગો, દવાઓની આડઅસર કે ડિપ્રેશનને કારણે પણ બગાસા આવે છે.
બગાસાનાં કારણે આપણા શરીર ઉપર શું અસર પડે છે ?
બગાસું ખાવું એ અત્યંત જટિલ પ્રક્રિયા છે. તે વિવિધ કારણોથી આવે છે. તે ઘણા પ્રકારના ન્યુરોફિઝિયોલોજિકલ ફેરફારોનું પરિણામ છે. જો હવામાન બદલાય તો પણ આવું થાય છે. ઊંઘ આવવા પર કે ચાલતાં ફરતા સમયે પણ બગાસા આવે છે. તે કોર્ટિકલ ઉત્તેજનાને કારણે થાય છે. એટલે કે બગાસું ખાવાથી તમે સાવધાન પણ થઈ જાઓ છો અને સતર્કતા આવે છે.
શું બધા જ પ્રાણીઓ એક સમાન બગાસું ખાય છે ?
એન્ડ્ર્યુ ગેલપે જણાવ્યું છે કે 100 થી વધુ સસ્તનધારી અને પક્ષીઓની પ્રજાતિઓનાં અભ્યાસ કરવામાં આવ્યા છે. જેટલી શરીરની લંબાઈ હોય છે એ મુજબ એ જીવ બગાસું ખાય છે. અને એટલું જ જટિલ એનું દિમાગ હોય છે. ઘણી વાર આંતરિક પ્રક્રિયાના કારણે બગાસું આવે છે. બગાસાં ખાતા જોઇને અથવા એનું નામ સાંભળીને પણ માણસોને બગાસા આવવાં લાગે છે.
દરિયાઈ જીવો પણ બગાસું ખાય છે
ઘણા લોકોનું માનવું છે કે બગાસું ખાવાથી લોહીમાં ઓક્સિજનની માત્રા વધી જાય છે. તે વૈજ્ઞાનિક રીતે સાચું નથી. શ્વાસ લેવો અને બગાસું ખાવું એ બંને ખૂબ જ અલગ પ્રક્રિયાઓ છે. દરિયાઇ જીવો પણ બગાસું ખાય છે, પરંતુ તેમની બગાસાં ખાવાની પ્રક્રિયા વધુ રસપ્રદ અને આશ્ચર્યજનક છે. કારણ કે તેઓ પાણીની અંદર જ હોય છે. તેઓ મોઢું ખોલીને બગાસું ખાય છે, પણ શ્વાસ નથી લઈ શકતા. તેના માટે તેને ગિલ્સની જરૂર પડે છે.