રાયસિના હિલ્સ / કોણ બનશે દેશના આગામી રાષ્ટ્રપતિ, ત્રણ દિવસમાં કાઉન્ટડાઉન શરૂ, જાણો કઈ રીતે થશે ચૂંટણી

• આગામી ત્રણ દિવસમાં રાષ્ટ્રપતિની ચૂંટણી માટે નોટિફિકેશન થઈ શકે છે જાહેર
• વર્તમાન રાષ્ટ્રપતિ રામનાથ કોવિંદનો કાર્યકાળ 24 જુલાઈએ પૂરો થઈ રહ્યો છે
• છેલ્લી વખત નવા રાષ્ટ્રપતિની ચૂંટણી 17 જુલાઈ, 2017ના રોજ થઈ હતી

દેશમાં નવા રાષ્ટ્રપતિની પસંદગીની પ્રક્રિયા ટૂંક સમયમાં શરૂ થઈ શકે છે. 

ચૂંટણી પંચ દ્વારા નવા રાષ્ટ્રપતિની ચૂંટણી માટે ટૂંક સમયમાં નોટિફિકેશન બહાર પાડવામાં આવી શકે છે. સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર, પંચ દ્વારા આગામી ત્રણ દિવસમાં સૂચના જાહેર  કરવામાં આવી શકે છે. વર્તમાન રાષ્ટ્રપતિ રામનાથ કોવિંદનો કાર્યકાળ 24 જુલાઈએ પૂરો થઈ રહ્યો છે. જાહેરનામું બહાર પાડવામાં આવ્યા પછી, ઉમેદવારો તેમની તરફેણમાં મત મેળવવા માટે તમામ રાજ્યોની મુલાકાત પણ લે છે. આમાં સામાન્ય લોકોની ભાગીદારી નથી, પરંતુ ચૂંટાયેલા જનપ્રતિનિધિઓ ભાગ લે છે, તેથી તેમાં નવા સમીકરણો સર્જાવાની અને બગડવાની સંભાવના છે.

છેલ્લી વખત નવા રાષ્ટ્રપતિની પસંદગી 17 જુલાઈ 2017ના રોજ થઈ હતી. 

ત્યારે લગભગ પચાસ ટકા મત NDAની તરફેણમાં પડ્યા હતા, સાથે જ પ્રાદેશિક પક્ષોમાં મોટા ભાગના પક્ષોનું સમર્થન પણ હતું. આ વખતે પણ કેટલાક પ્રાદેશિક પક્ષોની મદદથી NDA પોતાની પસંદગીના રાષ્ટ્રપતિને ચૂંટવાની નજીક છે. જો કે આગામી થોડા દિવસોમાં યોજાનારી રાજ્યસભાની ચૂંટણી બાદ તેનું સંપૂર્ણ ચિત્ર સ્પષ્ટ થશે.

રાષ્ટ્રપતિની ચૂંટણીમાં મતોનું ગણિત

સાંસદોના મતના મૂલ્યનું અંકગણિત અલગ છે. સૌ પ્રથમ, તમામ રાજ્યોની વિધાનસભાના ધારાસભ્યોના મતોનું મૂલ્ય ઉમેરવામાં આવે છે. હવે આ સામૂહિક મૂલ્યને રાજ્યસભા અને લોકસભાના કુલ સભ્યોની કુલ સંખ્યા વડે ભાગવામાં આવે છે. આ રીતે મેળવેલ સંખ્યા એ સાંસદના મતનું મૂલ્ય છે.

 રાષ્ટ્રપતિ બનવા માટે કુલ 5,49,441 વોટની જરૂર 

- લોકસભા અને રાજ્યસભા સહિત 776 સાંસદો 
- દરેક 708 સાંસદના વોટનું મૂલ્ય 
- દેશના તમામ રાજ્યોના કુલ 4120 ધારાસભ્યો  
- સાંસદોના 5,49,408 કુલ વોટનું મૂલ્ય 
- ધારાસભ્યોના કુલ મત 5,49,474  

MLAના મતોનું મૂલ્ય

ધારાસભ્યના કિસ્સામાં, ધારાસભ્ય જે રાજ્યના છે તેની વસ્તી જોવામાં આવે છે. આ સાથે જે તે રાજ્યની વિધાનસભાના સભ્યોની સંખ્યાને પણ ધ્યાનમાં લેવામાં આવે છે. મૂલ્યની ગણતરી કરવા માટે, રાજ્યની વસ્તીને ધારાસભ્યોની કુલ સંખ્યા વડે ભાગવામાં આવે છે. આ રીતે મેળવેલ સંખ્યાને પછી 1000 વડે ભાગવામાં આવે છે. હવે જે આંકડો ઉપલબ્ધ છે તે રાજ્યના ધારાસભ્યના મતનું મૂલ્ય છે.

સિંગલ ટ્રાન્સફરેબલ વોટ

આ ચૂંટણીમાં મતદાન ખાસ રીતે કરવામાં આવે છે, જેને સિંગલ ટ્રાન્સફરેબલ વોટ સિસ્ટમ કહેવામાં આવે છે. એટલે કે, મતદાર માત્ર એક જ મત આપે છે, પરંતુ તે તમામ ઉમેદવારો વચ્ચે પોતાની પ્રાથમિકતા નક્કી કરે છે. એટલે કે, તે બેલેટ પેપર પર કહે છે કે તેની પ્રથમ પસંદગી કોણ છે અને કોણ બીજી, ત્રીજી છે. જો પ્રથમ પસંદગીના મતો દ્વારા વિજેતા નક્કી ન થાય, તો મતદારની બીજી પસંદગી ઉમેદવારના ખાતામાં નવા એક મત તરીકે ટ્રાન્સફર કરવામાં આવે છે. તેથી તેને સિંગલ ટ્રાન્સફરેબલ વોટ કહેવામાં આવે છે.

મતોની ગણતરી

રાષ્ટ્રપતિની ચૂંટણીમાં સૌથી વધુ મત મેળવવાથી જીત નક્કી થતી નથી. રાષ્ટ્રપતિ તે બને છે જે મતદારોના મતોના કુલ વજનના અડધાથી વધુ મત મેળવે છે એટલે કે સાંસદો અને ધારાસભ્યો. હાલમાં પ્રમુખની ચૂંટણી માટે ઈલેક્ટોરલ કોલેજ તેના સભ્યોના મતોનું કુલ વજન 10,98,882 છે. જીતવા માટે ઉમેદવારને 5,49,441 મત મળવાના રહેશે.