મફતનો માલ / હવે પરિભાષિત કરવું જ પડશે કે શું છે 'ફ્રી બી', અમે કરીશું: રેવડી કલ્ચર મામલે સુપ્રીમ કોર્ટ

• ફ્રીબી ને હવે વ્યાખ્યાયિત કરવું પડશે 
• રેવડી કલ્ચર મુદ્દે બોલ્યું સુપ્રીમ 
• ચુંટણી દરમિયાન મફતના વચનો અપાય છે

ફ્રી બીના મુદ્દે સુપ્રીમ કોર્ટે કહ્યું કે ફ્રી બી શું છે તે અમે નક્કી કરીશું. ફ્રીબી શું છે તેને વ્યાખ્યાયિત કરવું પડશે જાહેર નાણાં કેવી રીતે ખર્ચવા તે હવે અમે તપાસ કરીશું. શું સાર્વત્રિક આરોગ્ય સંભાળ, પીવાના પાણીની સુલભતા, શિક્ષણની સુલભતાને નિઃશુલ્ક ગણી શકાય? આપણે નિ:શુલ્ક શું છે તે વ્યાખ્યાયિત કરવાની જરૂર છે. શું આપણે ખેડૂતોને મફત ખાતરો આપતા અટકાવી શકીએ, મફત શિક્ષણ આપી શકીએ, સાર્વત્રિક શિક્ષણનું વચન આપી શકીએ, ચિંતા એ જાહેર નાણાં ખર્ચવાનો સાચો માર્ગ છે. શું ત્યાં મફત બપોરનું ભોજન હોઈ શકે છે? એક સૂચન એ છે કે રાજ્યમાં રાજકીય પક્ષોને મતદારોને વચનો આપતા અટકાવી શકાય નહીં. આ કેસની આગામી સુનાવણી સોમવારે થશે.

ચૂંટણી ભાષણો સમીક્ષાના દાયરાની બહાર રાખવામાં આવે
આ મામલે આમ આદમી પાર્ટીએ માંગ કરી છે કે ચૂંટણી ભાષણો અને વાયદાઓને સમીક્ષાના દાયરાની બહાર રાખવામાં આવે. તેમણે કહ્યું છે કે ચૂંટણી પહેલા આપેલા વચનો, દાવાઓ અને ભાષણો વાણીસ્વાતંત્ર્યમાં આવે છે. તેમના પર પ્રતિબંધ કેવી રીતે મૂકી શકાય? બિનચૂંટાયેલા ઉમેદવારો દ્વારા કરવામાં આવેલા ચૂંટણી ભાષણો ભાવિ સરકારની અંદાજપત્રીય યોજનાઓ વિશે સત્તાવાર નિવેદનો નથી. હકીકતમાં, તે નાગરિક કલ્યાણના વિવિધ મુદ્દાઓ પર કોઈ પક્ષ અથવા ઉમેદવારના માત્ર વૈચારિક નિવેદનો છે, જે પછી નાગરિકોને સચેત કરવા માટે હોય છે જેથી તેઓ મતમાં નિર્ણય લઈ શકે કે કોને મત આપવો. એક વખત ચૂંટાયેલી સરકારની રચના થઈ જાય પછી ચૂંટણી દરમિયાન સૂચવવામાં આવેલી વિવિધ યોજનાઓ અથવા આપેલા વચનોને સુધારવાનું, સ્વીકારવાનું, નકારવાનું કે તેમાં ફેરફાર કરવાનું કામ તેનું હોય છે. તેથી ચૂંટણી પ્રચાર દરમિયાન આપેલા વચનોને ધ્યાનમાં લેવાથી નિષ્ણાત સમિતિને દૂર રાખવી જોઈએ. સરકાર બન્યા બાદ વિશેષજ્ઞોએ આ નીતિ પર વિચાર કરવો જોઈએ, કારણ કે કોઈ પણ નીતિ, વચન અને પરિયોજનાને માત્ર સરકાર જ સ્વીકારી કે નકારી શકે છે.

ફ્રી બી શું છે સુપ્રીમ નક્કી કરશે
સુપ્રીમ કોર્ટમાં સોગંદનામું દાખલ કરવામાં આવ્યું છે. આમ, 'ફ્રી બી' ગણી શકાય તેવી નીતિઓના અવકાશ અંગે કોઈ કાયદાકીય માર્ગદર્શનની ગેરહાજરીમાં અથવા ચૂંટણી પ્રચારમાં આવી નીતિઓના વચનના પરિણામો અંગે આ સંદર્ભમાં સંભવિત નિષ્ણાત સંસ્થા દ્વારા લેવામાં આવેલો કોઈ પણ નિર્ણય બંધારણીય રીતે અધિકૃતતા વિનાનો રહેશે. ચૂંટણી ભાષણોને સંદર્ભની શરતોમાં શામેલ ન કરવા જોઈએ જે આવી સંસ્થા માટે ઘડી શકાય. હકીકતમાં, હાલની કાર્યવાહીનો મુદ્દો એ છે કે ચૂંટણીના ભાષણને લક્ષ્ય બનાવવું અને તે સાંભળવું એ જંગલી હંસ પીછો સિવાય બીજું કશું જ નહીં હોય. રાજકીય પક્ષોના ચૂંટણી ભાષણ પર હુમલો કરીને નાણાકીય ખાધના મુદ્દાઓને ધ્યાનમાં લેવાનો પ્રયાસ કરવો યોગ્ય નથી. આનાથી ચૂંટણીની લોકશાહી ગુણવત્તાને નુકસાન થશે. રાજકોષીય જવાબદારીના હિતમાં, અદાલતે સરકારી તિજોરીમાંથી ભંડોળના વાસ્તવિક ખર્ચના મુદ્દા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવું જોઈએ, કારણ કે તે એક અંદાજપત્રીય બાબત છે. આ સુનાવણીઓ ચૂંટાયેલી સરકારો દ્વારા ખર્ચના પગલાં સુધી મર્યાદિત હોવી જોઈએ જે વાસ્તવિક લક્ષ્યને લક્ષ્ય બનાવીને નાણાકીય ખાધને ઘટાડી શકે છે. જો આ કિસ્સામાં કોઈ નિષ્ણાત સંસ્થાની રચના કરવામાં આવે છે, તો તે ભારતના બંધારણ દ્વારા સમર્થિત વિકાસના વ્યાપક સમાજવાદી-વેલ્ફરિસ્ટ મોડેલની અંદર હોવી જોઈએ.

કોર્ટમાં અરજી દાખલ કરી
મધ્ય પ્રદેશ કોંગ્રેસના નેતા જયા ઠાકુરે સુપ્રીમ કોર્ટમાં અરજી દાખલ કરી છે. અરજીમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે, શાસક પક્ષો સબસિડી આપવા માટે બંધાયેલા છે. અરજીમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે નબળા વર્ગના ઉત્થાન માટેની યોજનાઓને નિ:શુલ્ક કહી શકાય નહીં. જયા ઠાકુરે ભાજપના નેતા અને વકીલ અશ્વિની કુમાર ઉપાધ્યાયની અરજીનો વિરોધ કર્યો છે. જયા ઠાકુરે આ કેસમાં પોતાને પક્ષકાર તરીકે રજૂ કરવાની માંગ કરી છે. અરજીમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે, સરકાર ચલાવી રહેલા શાસક પક્ષોની ફરજ છે કે તેઓ સમાજના નબળા વર્ગોનું ઉત્થાન કરે અને યોજનાઓ બનાવે અને તેના માટે સબસિડી આપે. અરજીમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે બંધારણીય જવાબદારી અને લોકશાહી માટે નાગરિકોને આપવામાં આવતી સબસિડી અને રાહતો આવશ્યક છે. ડીએમકે તામિલનાડુની સત્તાધારી ડીએમકે સરકારે ફ્રી 'રેવડી'ના મામલે કહ્યું છે કે ફ્રી 'રેવડી'નો વ્યાપ ઘણો વિશાળ છે અને "એવા ઘણા પાસા છે જેના પર વિચાર કરવાની જરૂર છે. આ પ્રથા રાજ્ય પર આર્થિક વિનાશ લાવી શકે છે, એમ તેમાં જણાવાયું હતું.

ફ્રીબીઝ ગરીબોને જ નહી અમીરોને પણ આપાય છે
મુખ્ય પ્રધાન એમ કે સ્ટાલિનની ડીએમકેએ આજે પોતાની અરજીમાં એવી દલીલ કરી હતી કે માત્ર રાજ્ય સરકાર દ્વારા શરૂ કરવામાં આવેલી કલ્યાણકારી યોજનાને ફ્રી બી તરીકે વર્ગીકૃત કરી શકાય નહીં. "કેન્દ્રની શાસક સરકાર વિદેશી કંપનીઓને કરમાં છૂટ આપી રહી છે, પ્રભાવશાળી ઉદ્યોગપતિઓની લોન માફી આપી રહી છે.

કેન્દ્ર સરકારનો વિરોધ
કેન્દ્ર સરકારે ફ્રીબીઝ સંસ્કૃતિનો સખત વિરોધ કર્યો છે. એસજી તુષાર મહેતાએ કહ્યું છે કે હવે ફ્રીબીઝની આ સંસ્કૃતિને આર્ટના સ્તર સુધી લઇ જવામાં આવી છે અને હવે ચૂંટણી માત્ર એ આધાર પર લડવામાં આવે છે કે જો પ્રજાના કલ્યાણ માટે મફત ભેટનો વિચાર કરવામાં આવે તો તેનાથી હોનારત સર્જાશે. આ એક ખતરનાક સ્તર છે. કોર્ટે હસ્તક્ષેપ કરીને નિયમો ઘડવા જોઈએ. હવે ફ્રીબીઝની આ સંસ્કૃતિને કલાના સ્તરે ઉન્નત કરવામાં આવી છે અને હવે ચૂંટણીઓ ફક્ત જમીન પર જ લડવામાં આવે છે. જો મફત ભેટો લોકોના કલ્યાણ માટે હોવાનું માનવામાં આવે છે, તો તે આપત્તિ તરફ દોરી જશે.