મોંઘવારીનો માર / સામાન્ય લોકોના હાલ બેહાલ ! છૂટક મોંઘવારી 'રોકેટગતિ'એ વધી, માર્કેટમાં હાહાકાર

• મોંઘવારીના મુદ્દે દેશની જનતાને મોટો ઝટકો
• 17 મહિનાના ઉચ્ચ સ્તર પર પહોંચી મોંઘવારી
• ખાવા-પીવાના સામાનની કિંમતોમાં તોતિંગ વધારો

દેશની જનતાને માર્ચમાં મોંઘવારીના મુદ્દે મોટો ઝટકો લાગ્યો છે. ખાવા-પીવાના સામાન મોંઘા થવાના કારણે મોંઘવારી 17 મહિનાના ઉચ્ચ સ્તર પર પહોંચી ગઈ છે. મંગળવારે જાહેર કરવામાં આવેલા સરકારી આંકડા અનુસાર કંઝ્યૂમર પ્રાઈસ ઈંડેક્સ (CPI) આધારિત રિટેલ મોંઘવારી દર માર્ચમાં વધીને 6.95 પર પહોંચી ગઈ છે. ખાવા-પીવાના સામાનોની મોંઘવારી 5.85 ટકાથી વધીને 7.68 ટકા થઈ ગઈ છે. બીજી બાજૂ, ફેબ્રુઆરીમાં IIP-3.2 ટકાથી વધીને 1.7 ટકા થઈ ગઈ છે. 

Retail inflation rises to 6.95 pc in March against 6.07 pc in February: Govt data

— Press Trust of India (@PTI_News) April 12, 2022

આ સતત ત્રીજો મહિનો છે, જ્યારે મોંઘવારી દર RBIની 6 ટકાની લિમિટને પાર કરી ગઈ છે. ફેબ્રુઆરી 2022માં રિટેલ મોંઘવારી દર 6.07 ટકા અને જાન્યુઆરીમાં 6.01 ટકા થઈ ગઈ હતી. એક વર્ષ પહેલા માર્ચ 2021માં રિટેલ મોંઘવારી દર 5.52 ટકા હતો. હાલના દિવસોમાં રિઝર્વ બેંકે આ નાણાકીય વર્ષની પોતાની પ્રથમ મોનેટરી પોલિસી મીટિંગ બાદ મોંઘવારીનું અનુમાન વધારતા પ્રથમ ત્રિમાસિકમાં 6.3 ટકા, બીજામાં 5 ટકા, ત્રીજામાં 5.4 ટકા અને ચોથામાં 5.1 ટકા કરી દીધું હતું.

CPI શું હોય છે ? 

દુનિયાભરની કેટલીય અર્થવ્યવસ્થાઓ મોંઘવારી માપવા માટે WPI (Wholesale Price Index)  ને પોતાનો આધાર માને છે. ભારતમાં આવું થતું નથી. આપણા દેશમાં WPIની સાથે જ CPIને પણ મોંઘવારી ચેક કરવાનું સ્કેલ માનવામાં આવે છે. ભારતીય રિઝર્વ બેંક મૌદ્રિક અને ક્રેડિટ સાથે જોડાયેલી નીતિઓ નક્કી કરવા માટે જથ્થાબંધ મૂલ્યો નહીં, પણ છૂટક મોંઘવારી દરને મુખ્ય માપદંડ માને છે. અર્થવ્યવસ્થાના સ્વભાવમાં WPI અને CPI એક બીજા પર અસર પાડે છે. આવી રીતે WPI વધશે, તો CPI પણ વધશે.

રિટેલ મોંઘવારી દર કેવી રીતે થાય છે નક્કી ? 

રિટેલ મોંઘવારી માપવા માટે ક્રૂડ ઓયલ, કમોડિટીની કિંમતો, મેન્યુફૈક્ચર્ડ કોસ્ટ ઉપરાંત કેટલીય અન્ય વસ્તુઓ હોય છે, જેની રિટેલ મોંઘવારી દર નક્કી કરવામાં મહત્વની ભૂમિકા હોય છે. લગભગ 299 વસ્તુઓ એવી છે. જેની કિંમતોના આધાર પર રિટેલ મોંઘવારી દર નક્કી થાય છે.