ખેતી વાડી / 20 હજારનું રોકાણને મહિને 1 લાખની કમાણી, વલસાડના આ ખેડૂતે કરી મોતીની સફળ ખેતી

• મોતીની ખેતી કરીને કરોડો કમાઈ શકાય
• 10 બાય 10ના તળાવમાં પણ ખેતી થઈ શકે
• ગુજરાતના મોતી વિદેશ જાય છે

મોતીની ખેતી માટે સરકાર પણ લોન આપે છે, તો કેટલીક સરકારી સંસ્થાઓ આ અંગેની ટ્રેનિંગ પણ આપે છે, મોતીની ખેતી નાના પાયે પણ શરૂ કરી શકાય છે. નવસારીના વલસાડમાં તો આવી ખેતી થાય પણ છે. વલસાડના જોરાવસામાં અનિલ પટેલ અને હિરેન પટેલ અને અનિલ પટેલ નામના ખેડૂત મત્સ્ય ઉદ્યોગ અને અન્ય ખેત ઉત્પાદનો સાથે સાથે મોતીની પણ ખેતી કરી રહ્યા છે તેમણે છેલ્લા 3 વર્ષથી આ ખેતી કરી છે અને તેમાંથી સારી એવી કમાણી પણ મેળવી છે. 

મોતીની ખેતી કરવા માટે 500 સ્ક્વેરફૂટમાં તળાવ બનાવવાનું હોય છે. તળાવમાં તમે 100 છીપ ઉગાડીને મોતીના ઉત્પાદનની શરૂઆત કરી શકો છો. પ્રત્યેક છીપની બજારમાં કિંમત 15થી 25 રૂપિયા હોય છે. છીપ ખેતી કરવા માટે સ્ટ્રક્ચર સેટ-અપનો ખર્ચ 10થી 12 હજાર રૂપિયા થાય છે. પાણીનો ખર્ચ 1000 રૂપિયા અ 1000 રૂપિયા અન્ય સાધનો ખરીદવા પાછળ થાય છે.

શું કહે છે ખેડૂત અનિલ પટેલ અને હિરેન પટેલ

અમે છેલ્લા 3 વર્ષથી મોતીની ખેતી કરું છું. આ વખતે મે 7000 છીપ વાવ્યા છે. સામાન્ય રીતે 10 બાય 10ના તળાવથી મોતીની ખેતી કરી શકાય. પણ અમે આ વખતે 5 એકરમાં આ ખેતી કરી છે. આ માટે અમે મહારાષ્ટ્રમાં નાગપુર ખાતે ઈન્સ્ટીટ્યુટમાં ખાસ તાલીમ લીધી છે અમે ફિશરીંગનો વ્યવસાય કરીએ છીએ. સાથે ખેતી પણ કરીએ છીએ અને હવે મીઠા પાણીમાં મોતીની પણ ખેતી કરીએ છીએ. ઓડિસ્સા ભુવનેશ્વર ખાતે છીપા ઈન્સ્ટીટ્યુટમાં પણ આ અંગેની તાલીમ આપવામાં આવે છે. આ અંગે સરકારી સહાય અને સબસિડિ પણ મળે છે જો કે અમે હજુ સુધી તેનો લાભ લીધો નથી. પણ અમને મોતીની ખેતીમાં સારૂ એવું વળતર મળી રહે છે અમે આ ખેતીને વિસ્તારવા માંગીએ છીએ. આ માટે તાલિમની ખાસ જરૂર છે. 

લાખોથી શરૂ થતી આવક કરોડો સુધી પહોંચશે

ખેતી શરૂ કરવા માટે 20 મહિના બાદ એક છીપમાંથી એક મોતી તૈયાર થાય છે, જેની માર્કેટમાં કિંમત 300 રૂપિયાથી 1500 રૂપિયા સુધી મળી જાય છે, તો સારી ગુણવત્તા અને ડિઝાઈન ધરાવતા મોતીની 10,000 રૂપિયા સુધીની કિંમત આંતરરાષ્ટ્રીય બજારમાંથી મળી જાય છે. જો આ રીતે એક મોતીની કિંમત તમે આશરે 800 રૂપિયા પણ માનો છો તો તે સમયગાળા દરમિયાન 80,000 રૂપિયા સુધીની કમાણી કરી શકો છો. છીપની સંખ્યા અને સંશાધનો વધારીને વધુ કમાણી પણ કરી શકો છો. 

દર મહિને રૂા. 1 લાખ સુધીની કમાણી

જો તમે 2000 છીપનું ઉત્પાદન કરો છો તો તેની પાછળ લગભગ બે લાખ રૂપિયાનો ખર્ચ થઈ કે છે, તો તે હિસાબે તમે 15થી 20 મહિના ઉત્પાદન પર દર મહિને 1 લાખ રૂપિયા સુધી કમાણી કરી શકો છો. તમારે માત્ર એટલું જ ધ્યાન રાખવાનું કે, મોતી સારી ગુણવત્તા હોવા જોઈએ.

ક્યાંથી મળશે બીજ?

મોતીની ખેતી કરવા માટે તમારે સૌથી પહેલા સારા વૈજ્ઞાનિક પાસેથી ટ્રેનિંગ લેવાની જરૂર પડે છે, જે ભારત સરકાર દ્વારા દ્વારા કરવામાં આવે છે. 

છીપની ખરીદી

ટ્રેનિંગ બાદ તમારે સરકારી સંસ્થાઓ કે માછીમારો પાસેથી છીપ ખરીદવાના હોય છે. છીપોને ખુલ્લા પાણીમાં બે દિવસ માટે છોડવામાં આવે છે, જેનાથી તેની ઉપરનું કવચ અને સ્નાયુઓ ઢીલા થઈ જાય છે. 

છીપ ઉપર સર્જરી

છીપોને વધુ સમય સુધી પાણીની બહાર રાખી શકાય નહીં. સ્નાયુઓ ઢીલા થયા બાદ છીપોની સર્જરી કરી તેની સપાટી પર 2થી 3MMનું છિદ્ર કરવામાં આવે છે અને તેમાં રેતીનું એક નાનું કણ નાંખવામાં આવે છે. આ રેતીનું કણ જ્યારે છીપને વાગે છે ત્યારે છીપ રેતીના કણ પર તેની અંદરથી નિકળતો પદાર્થ છોડવાનું શરૂ કરી દે છે. 

છીપનો સંગ્રહ

છીપને નાયલોનની બેગમાં રાખવા. તળાવમાં વાંસ અથવા પીવીસીની પાઈપના સહારે છોડી દેવામાં આવે છે. 15થી 20 મહિના બાદ છીપમાં મોતી તૈયાર થઈ જાય છે. તમે તેનું કવચ તોડીને મોતી નિકાળી શકો છો.

કોણ આપે છે ટ્રેનિંગ

સરકાર આપે છે ટ્રેનિંગ ભારતીય કાઉન્સિલના કૃષિ સંશોધન વિભાગ હેઠળ એક નવા વિંગ છીપા એટલે કે, સેન્ટ્રલ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઑફ ફ્રેશવોટર એક્વાકલ્ચર તે માટે મફત ટ્રેનિંગ આપે છે. તેનું મુખ્ય મથક ભુવનેશ્વરમાં છે અને તે 15 દિવસની ટ્રેનિંગ આપે છે, જેમાં સર્જરી સહિત તમામ બાબતો શિખવાડે છે. પહેલા મોતીની ખેતી સમુદ્રના તટ વિસ્તારોમાં કરવામાં આવતી હતી, હવે છીપા પરના સંશોધન બાદ અન્ય રાજ્યોમાં પણ તેની ખેતી શરૂ થવાની શરૂ થઈ ગઈ છે.

સરકારી લોન ક્યાંથી મળે

નાબાર્ડ અને અન્ય કોમર્શિયલ બેંકો તમને 15 વર્ષ માટે ઓછા વ્યાજ દર પર લોન આપે છે. કેન્દ્ર સરકાર તરફથી આ ખેતી અંગેની સબસિડીની યોજનાઓ પણ સમયે-સમયે શરૂ કરવામાં આવતી હોય છે, જો તમે તેમાં સફળ થઈ જાવ તો તમારા બિઝનેસને વધારીને કંપની પણ બનાવી શકો છો અને કમાણી કરોડોમાં કરી શકો છો.

આલેખન ઃ Gayatri Joshi