આર્થિક તંગીમાં ડૂબેલા પાકિસ્તાનને ફરી વખત ચીને આર્થિક મદદનો હાથ લંબાવ્યો છે. ગંભીર નાણાકીય સંકટમાં ડૂબેલા પાકિસ્તાનને ઉગરવા માટે 12 અરબ ડોલની જરૂર રહતી જેમાથી સાઉદી અરબે 6 અબજ ડોલરની મદદ કરવાનું વચન આપ્યુ હતું હવે બાકીની રકમ પૂરી પાડવા માટે ચીન સહમત થઈ ગયું છે.
પાકિસ્તાનમાં ઈમરાન ખાનની સરકાર રચાયાને હજુ થોડા દિવસો વીત્યા છે. ત્યારે તેના આ ગાળા દરમિયાન પાકિસ્તાનની બદહાલીની ચર્ચાઓ જ વધારે સાંભળળા મળી રહી છે. જેમા પાકિસ્તાની કંગાળ આર્થિક સ્થિતિની વધારે ચર્ચા સંભળાઈ રહી છે.
પાકિસ્તાની રૂપિયો લગભગ 30 ટકા નેચે પડી ગયો છે. જેની સૌથી વધારે અસર મધ્યમ અને ગરીબ વર્ગ પ પડી છે. પાકિસ્તાનો ખાલી થતો વિદેશીભંડાર અને વધતા કરજે પાકિસ્તાની અર્થ વ્યવસ્થા ખોરવી નાખી છે. ત્યારે પ્રધાનમંત્રી ઈમરાન ખાન પર વધારે દબાણ સર્જાયું છે.
તેની પાસે આંતરરાષ્ટ્રીય સહયોગીઓ પાસે કરજ માંગ્યા સિવાય છૂટકો નથી અને આ રસ્તો ઈમરાન ખાન માટે મુશ્કેલ છે કેમ કે તેમણે ચૂંટણી પ્રચાર વખતે એમ કહ્યું હતું કે હું ભીખની કટોરી ફેંકી દઈશ અને દેશમાંથીજ નાણા ઉભા કરીશ.
પાકિસ્તાન હાલ ગંભીર નાણાકીય સંકટમાં સપડાયું છે. પાકિસ્તાને આર્થિક ગાડી પાટા પર લાવવા માટે અને વિદેશી કરજ ચૂકતે કરવા માટે 12 અબજ ડોલરની જરૂર છે ત્યારે આર્થિક સંકટ વચ્ચે ઝઝુમી રહેલા પાકિસ્તાનના પીએમને વાસ્તવિકતાનું ભાન થયે છે કે પોતાના દેશમાંથી એમ નાણા ઊભા કરવા આસાન વાત નથી.
પાકિસ્તાન પર વિદેશી દેવાનો બોજ એટલો બધો વધી ગયો છે કે જો તે તેને મિત્ર દેશો પાસેથી મદદન મળે તો તે ગમે ત્યારે દેવાળિયું બની શકે છે. આથી તેણે ચીન પાસે મદદ માટે ગયા પહેલા સાઉદી અરબનો પણ પ્રવાસ કર્યો હતો. સાઉદી અરેબિયાએ પાકિસ્તાનને 6 અબજ ડોલરની મદદ કરવાનુ વચન આપ્યું હતું આથી પાકિસ્તાનની અડધી ચિંતા ઘટી ગઈ હતી.
સાઉદી અરબ બાદ પાકિસ્તાને મિત્ર રાષ્ટ્ર ચીન સામે પણ મદદનો હાથ લંબાવ્યો છે. ગત શુક્રવારે પાકિસ્તાની પીએમ ઈમરાન ખાને ચીનની યાત્રા કરી હતી અને ચીને પાસે બેલ આઉટ પેકેજ માંગ્યું હતું ચીને પાકિસ્નતાને 6 અબજડોલરની મદદ કરવાનું વચન આપ્યું હતું.
જોકે ચીન આ બાબતે હાલ કશુ કહેવા તૈયાર નથી પરંતુ મળતી માહિતી પ્રમાણે ગત શુક્રવારે પાકિસ્તાન પ્રધાનમંત્રી ઈમરાન ખાને આર્થિક પેકેજ માગવા ચીનની યાત્રા કરી હતી અને ચીને તેને આર્થિક મુશ્કેલીમાથી બહાર કાઢવાની પ્રતિબદ્ધતા વ્યકરી હતી. જોકે પાકિસ્તાનના પીએમને પણ ચીન પર એટલો તો પૂરો ભરોસો હતો જ કે તેને ચીન દ્વાર મદદ મળી રહેશે.
જોકે ચીન તરફથી આ લોન બાબતમાં કાંઈપણ કહેવાનો ઈનકાર કરવામાં આવ્યો છે છતાં ચીને કહ્યુ છે કે પાકિસ્તાન ચીનનો હમેશા ભાગીદાર છે અને તે પાકિસ્તાનને હરસંભવ મદદ કરવા તૈયાર છે. જો પાકિસ્તાનને જરૂર હશે તો અન્ય મોરચે પણ મદદ કરવા ચીને તૈયારી દર્શાવી છે.
તો ચીન તરફથી મદદ મળતા હાલતો પાકિસ્તનાન પર ઝળુંબતું આર્થિક સંકટ દૂર તો થયું છે પરંતુ સાઊદી અરબ અને ચીન તરફથી પોતાને મળેલી મદદનો બદલો પાકિસ્તાનને કઈ રીતે ચૂકવવો પડે છે તે તો સમય બતાવશે.