શું પાકિસ્તાન ભારતથી ખરેખર ડરી ગયું છે? શું પાકિસ્તાન ભારત સરકાર દ્વારા બિછાવવામાં આવેલ રાજદ્વારી જાળમાં ખરાબ રીતે ફસાઇ ચૂકયું છે? જે પણ હોય, પરંતુ એક વાત નક્કી છે કે પાકિસ્તાનને હવે પ્રથમવાર ખરેખર પરસેવો આવી ગયો છે. પાકિસ્તાન પાસે વિદેશી કરન્સીનો ખજાનો સાવ તળિયા ઝાટક થઇ ગયો છે અને ડોલર સામે પાકિસ્તાની રૂપિયાનું પતન થઇ ગયું છે.
શું પાકિસ્તાન ભારતથી ખરેખર ડરી ગયું છે? શું પાકિસ્તાન ભારત સરકાર દ્વારા બિછાવવામાં આવેલ રાજદ્વારી જાળમાં ખરાબ રીતે ફસાઇ ચૂકયું છે? જે પણ હોય, પરંતુ એક વાત નક્કી છે કે પાકિસ્તાનને હવે પ્રથમવાર ખરેખર પરસેવો આવી ગયો છે. પાકિસ્તાન પાસે વિદેશી કરન્સીનો ખજાનો સાવ તળિયા ઝાટક થઇ ગયો છે અને ડોલર સામે પાકિસ્તાની રૂપિયાનું પતન થઇ ગયું છે. એક ડોલર સામે પાકિસ્તાની રૂપિયાનો ભાવ ૧પરના તળિયે પહોંચી ગયો છે. આ સંજોગોમાં જો પાકિસ્તાન આતંકીઓને મદદ કરવાનું ચાલુ રાખશે તો તેની બરબાદી નિશ્ચિત છે.
આર્થિક રીતે પાયમાલ થઇ ગયેલા પાકિસ્તાનને હવે કોઇ મદદ કરે તેમ નથી અને આજ કારણસર બે દિવસ પહેલાં પાકિસ્તાને પોતાનાં ૩ર વર્ષના ઇતિહાસમાં પ્રથમવાર આતંકી તાલીમ શિબિરોને તાળાં મારી દીધાં છે. કાશ્મીરના જાણીતા અખબાર કાશ્મીર રીડરે ર૦ મેના રોજ એક અહેવાલમાં જણાવ્યું છે કે પાકિસ્તાને એ તમામ આતંકી શિબિરો પર તાળાં મારી દીધાં છે જે તેનાં ઇશારે કાશ્મીરમાં આતંક મચાવતું હતું. અહેવાલો અનુસાર પાકિસ્તાને યુનાઇટેડ જેહાદી કાઉન્સિલ સાથે સંકળાયેલા ૧ર આતંકી સંગઠનોના કાર્યાલયોને સીલ કરી દીધા છે.
આ આતંકી સંગઠનો ચલાવવા માટે પાકિસ્તાન તેમને જે આર્થિક મદદ કરતું હતું અથવા જે આર્થિક મદદ તેમને બહારથી મળતી હતી તેના પર સંપૂર્ણપણે રોક લગાવી દીધી છે.
વાસ્તવમાં છેલ્લા કેટલાક દિવસોમાં બે એવી બાબતો બની છે જેના કારણે પાકિસ્તાનના હોશ ઊડી ગયા છે. અગાઉ પુલવામા હુમલા બાદ ભારતે પાક. હસ્તકના કાશ્મીરમાંની આતંકી શિબિરોને નિશાન બનાવીને એરસ્ટ્રાઇક કરી હતી જેના કારણે પાકિસ્તાનનો આત્મવિશ્વાસ હચમચી ગયો હતો.
પાકિસ્તાનને સમજાઇ ગયું હતું કે હવે ભારતમાં તે પોતાની ધરતી પરથી આતંકવાદ ચલાવી શકશે નહીં. બરબાદીની રાહ પર ઊભેલું પાકિસ્તાન ગમે ત્યારે ધ્વસ્ત થઇ શકે છે. બીજી બાજુ સંયુકત રાષ્ટ્રમાં પાકિસ્તાનની ઇચ્છા ન હોવા છતાં પણ ચીન દ્વારા મસૂદ અઝહરને આંતરરાષ્ટ્રીય આતંકવાદી જાહેર કરવા માટે સમર્થન જાહેર કરવું પડયું. આ બંને વાતોથી પાકિસ્તાન પહેલીવાર દબાવમાં આવ્યું.
તો બીજી બાજુ આર્થિક પાયમાલીએ પાકિસ્તાનની નસો વધુ ઢીલી કરી નાખી છે. થોડા દિવસ અગાઉ આર્થિક મદદ મેળવવા માટે પાકિસ્તાને સાઉદી અરબ, સંયુકત આરબ અમિરાત અને ચીન પાસે હાથ લાંબો કર્યો, પરંતુ તેમાં તેને નિરાશા જ હાથ લાગી. આંતરરાષ્ટ્રીય મોનેટરી ફંડ (આઇએમએફ) તેને સહાય જરૂર આપે છે, પરંતુ તેની શરતો આકરી અને વધુ કડક છે.
એફએટીએફનું ગ્રે લિસ્ટ હોય છે જેમાં પાકિસ્તાનનું નામ દાખલ થઇ ગયું હોવાથી હવે આ લિસ્ટમાં નામ આવી જવાથી પાકિસ્તાનનો કોઇ હાથ પકડનાર નથી. આ લિસ્ટમાં એવા દેશોને સામેલ કરવામાં આવે છે જેમની વિરુદ્ધ આતંકવાદીઓને સહકાર અને આર્થિક મદદના આરોપ સાથે પુરાવા પણ હોય છે. પાકિસ્તાનનું નામ જેવુું એફએટીએફ લિસ્ટમાં આવી ગયું કે તેના હોશ ઊડી ગયા.
કારણ કે જ્યાં સુધી તેનું નામ આ લિસ્ટમાં હશે ત્યાં સુધી કોઇ પણ દેશ તેને આર્થિક મદદ કરવા આગળ નહીં આવે. પરિણામે પાકિસ્તાન કોઇ પણ હિસાબે આ યાદીમાં પોતાનું નામ હટાવવા ધમપછાડા કરી રહ્યું છે. પાકિસ્તાને ૩ર વર્ષમાં આતંકી છાવણીઓને બંધ કરવાનો નિર્ણય મજબૂરીથી લીધો છે. પાકિસ્તાન જાણે છે કે હવે તે નાદારીને આરે આવીને ઊભું છે. તેનું ફોરેકસ રિઝર્વ સંપૂર્ણપણે ખલાસ થઇ ગયું છે.
પેટ્રોલના ભાવ પણ આસમાનને આંબી ગયા છે. ડોલરની કિંમત પાકિસ્તાનના રૂ.૧પર બરાબર થઇ ચૂકી છે. ૬થી ર૧ જૂન સુધી ફલોરિડાના ઓરલેન્ડોમાં એફએટીએફની બેઠક યોજાનાર છે અને પાકિસ્તાન ૧પથી ૧૬ દેશો પાસે જઇને બે મહિનાથી મનાવી રહ્યું છે કે આ લિસ્ટમાંથી બહાર કાઢવા તેને મદદ કરે અને તેથી પાકિસ્તાન આતંકવાદ વિરુદ્ધ પગલાં લેવાનું માત્ર નાટક કરી રહ્યું છે.