હાથિયા ઠાઠુ / ગુજરાતની 'જલીકટ્ટુ' પરંપરાએ એક યુવાનનો લીધો ભોગ, બળદગાડાની રેસ કે મોતનો ખેલ?

મોતનો ખેલ કે પછી પરંપરા?
ઉત્સવ... ઉજવણીના... એક એવી પરંપરાના જેને હથિયા ઠાઠું કહે છે. પરંતુ આજે આ પરંપરાએ એક નિર્દોષ યુવકનો ભોગ ગઈ લીધો છે. એટલી એટલી કોલાહાલ થઈ રહી છે. જાણે કોઈ સ્પર્ધા ચાલી રહી હોઈ. પરંતુ અહીં કઈ સ્પર્ધાનો આ કોલાહાલ નથી. પરંતુ હથિયા ઠાઠુની પરંપરા છે. એટલે કે, બળદગાડાની રેસનો છે. 

કોલાહાલ વચ્ચે જોત-જોતામાં બળદ ગાડું પુરપાટ સ્પીડ સાથે ગામની શેરીમાંથી પસાર થાય છે. પરંતુ તે દરમિયાન અચનાક બળદોની આગળ દોડતો યુવાન ધીમો પડી જાય છે. બળદ ગાડાની ધોંસરી સાથે અથડાતા નીચે પડી જાય છે. યુવાન નીચે તો પડે છે. પરંતુ તેના પરથી બળદો અને પાછળ આવતું બળદ ગાંડુ એવી રીતે ફરી જાય છે કે, યુવાનનું ઘટના સ્થળ પર જ મોત થઈ જાય છે.

હાથિયા ઠાઠુની પરંપરા શું છે?
પરંપરાએ આજે એક ઘરનો દીકરો ઉજાડી દીધો. જ્યાં ઉત્સવનો માહોલ હતો ત્યાં માતમનો માહોલ છવાઈ ગયો છે. પરંતુ આ હાથિયા ઠાઠુની પરંપરા શું છે? એ અંગો વાત કરવામાં આવે તો 'જલીકટ્ટુ'ની જેમ 'હાથિયા ઠાઠુ' વાલમ ગામમાં લોકશક્તિ અને દૈવીશક્તિના સમન્વયના દર્શન કરાવતો પ્રસંગ છે. જેમાં ચૈત્રી નવરાત્રીના નોમ-દશમની રાત્રીએ ગામના સાંકડા રસ્તા વચ્ચેથી પાણીદાર બળદો સાથે રથ દોડાવવામાં આવે છે. જેમાં ગામના વૃદ્ધોથી માંડી સૌકોઈ પોતાના હાથમાં લાકડી લઈ રથની આગળ દોડે છે.

પરોઢિયે ચાર વાગ્યે બંને રથને જાતવાન  ચાર બળદો જોડીને ગામની સાંકડી ગલીઓમાં પલ્લવી માતા તેમજ કાળકા માતાના દર્શનાર્થે લઇ જવામાં આવ્યા. જ્યાંથી બંને રથ ગામના સરદાર ચોકમાં લાવી ગામની વાંકી-ચૂંકી ગલીઓમાં તેજ ગતિથી દોડાવવામાં આવ્યા. જેમાં ગામના અબાલવૃદ્ધ સૌ કોઇએ હાથમાં નાની લાકડીઓ લઇ બોલો સુલઇ માતાકી જય...ના નારા સાથે આગળ દોટ મૂકી હતી.

રાત્રે ગામના સાંકડા રસ્તા વચ્ચેથી નીકળેલા હાથિયા ઠાઠુના પાણીદાર બળદો સાથે 60થી 70 કિમીની ઝડપે દોડતાં ગ્રામજનોનું દ્રશ્ય જોઇ ઘડીભર માટે તમારા શ્વાસ થંભી જાય છે. 

આ ચૈત્રી નવરાત્રીના નોમ-દશમની રાત્રીએ આ વખતે 8 વર્ષીય જયેશ પટેલ નામના યુવકનું મોત નિપજ્યું હતું. બળદ ગાડું દોડાવવાની પ્રથા દરમિયાન આ યુવક બળદ ગાડાની વચ્ચે આવી જતાં તેનું મોત નિપજ્યું હતું. જેના પગલે વિસનગર પોલીસ ઘટનાસ્થળે દોડી આવી હતી અને સમગ્ર ઘટના અંગે તપાસ હાથ ધરી છે.