નારકોટીક્સ / ડ્રગ્સના મુખ્ય બે પ્રકારઃ કુદરતી અને કૃત્રિમ, આ ઝેરને લોકો અનેક પ્રકારે પોતાના શરીરમાં ઉતારે છે

• ગાંજાના છોડના ફૂલોના રસ(Resin)ને હશીશ કહે છે જેને ગુજરાતીમાં ચરસ કહે છે
• કુદરતી છોડ "કોકા"ના પાંદડામાંથી સફેદ પાવડર સ્વરૂપે કોકેઇન નામનું કુખ્યાત દ્રવ્ય બને છે
• ભારત સરકારે ડ્રગ્સ વિરુદ્ધ Narcotic Drugs and Psychotropic Substances Act નો કાયદો 1985માં દાખલ કર્યો...

આ ડ્રગ્સનો વ્યાપાર દેશમાં કાળું નાણું, ગુનાખોરી, ભ્રષ્ટાચાર વગેરે અનેક બદીઓ ફેલાવે છે. કોલમ્બિયા દેશનો કુખ્યાત ડ્રગડીલર પાબ્લો એસ્કોબાર ૨૫ અબજ અમેરિકી ડોલરની કુલ મિલકત ધરાવતો હતો જે હાલના અમેરિકાના રાષ્ટ્રપતિ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પની ૫ અબજ અમેરિકી ડોલરની કુલ મિલકત કરતા ૫ ગણી વધુ છે. તે હજારો કિલોગ્રામ કોકેઇન સમગ્ર વિશ્વમાં દરિયાઈ, જમીન અને હવાઈ માર્ગે ગેરકાયદેસર સ્મગલ કરતો હતો.

ડ્રગ્સના મુખ્ય પ્રકાર :

નારકોટીક્સના મુખ્ય બે પ્રકાર છે. કુદરતી ડ્રગ્સ અને માનવ નિર્મિત ડ્રગ્સ.  

કુદરતી ડ્રગ્સમાં મુખ્ય ઘટક ઓપિયમ(અફીણ) નામનો છોડ છે જેના પોપી નામના ફૂલો હોય છે. તેમાંથી મુખ્ય ત્રણ નશીલા પદાર્થો બને છે.

મોર્ફિન: આ દ્રવ્ય ૧૯મી અને ૨૦મી સદીમાં વધુ ચલણમાં હતું જયારે તેનો મુખ્ય ઉપયોગ  પેઈન કીલર અને સર્જરી દરમિયાન દર્દીને બેભાન રાખવા માટે કરવામાં આવતો હતો. ત્યારબાદ તેનો ઉપયોગ નશો કરવા માટે થવા માંડ્યો.

હેરોઈન: વિશ્વનું નિશંક પણે સૌથી વધુ જોખમી અને સૌથી વધુ વ્યસનકારી દ્રવ્ય હેરોઈન નશો કરનારાઓ ઇન્જેક્શન વડે નસોમાં લે છે. ફક્ત એક જ વાર હેરોઇન લેવાથી તેને આખી જિંદગી લેવું પડે એટલું બધું વ્યસનકારી હોવાને લીધે આ દ્રવ્ય છોડવું લગભગ અશક્ય મનાય છે. તે અતિશય મોંઘુ છે પણ વ્યસની તેને ગમે તે ભાવે લેવા મજબુર બની જાય છે. તેનો નશો જેને અંગ્રેજીમાં "હાઈ" કહેવાય છે તે લગભગ ૬ થી ૧૨ કલાક ચાલે છે. આ તબક્કામાં વ્યક્તિ સુષુપ્ત અવસ્થામાં ઘેનની દવા દીધી હોય તે માફક સુઈ રહે છે અને સપનાની અવસ્થામાં આવી જાય છે. તેની અસર પત્યા પછી ભયંકર માથાનો દુખાવો, પરસેવો અને તાવ જેવા લક્ષણો આવે છે જે ફરી વખત હેરોઈનનો બીજો ડોઝ લીધા પછી જ શાંત થાય છે. જો તે ન લેવામાં આવે તો આ લક્ષણો તીવ્ર બને છે જેમાં ક્યારેક વ્યક્તિની મોત પણ થઇ શકે છે.    

કોડાઈન: આપણા દેશમાં અનેક અબુધ લોકો આ દ્રવ્ય શરદી ઉધરસની દવા તરીકે વાપરે છે જે અન્ય દેશોમાં પ્રતિબંધિત છે. તેની વ્યસની પ્રકૃતિ ઉપરાંત કોડાઈન આરોગ્ય માટે પણ નુકશાનકારક હોવાના રીસર્ચ સામે આવ્યા છે.

અન્ય કુદરતી દ્રવ્ય તરીકે ગાંજાનો છોડ એ દુનિયાભરમાં નશાકારક દ્રવ્ય તરીકે અને મેડીકલ કારણોસર વાપરવામાં આવે છે. ગાંજાના ઉપયોગની શરૂઆત પ્રાચીનકાળમાં હિન્દુઓએ હિમાલયની ખીણમાં ઉગતા છોડમાંથી કરી હતી. ગાંજાના સુકા પાંદડાને સળગાવીને તેનો ધુમાડો બીડીની જેમ પીવામાં આવે છે અથવા તેને "ભાંગ" સ્વરૂપે આરોગવામાં આવે છે. 

ગાંજાનો નશો ફક્ત ૧ કલાક જેવો રહે છે અને તે દરમિયાન વ્યક્તિની વિચારોની ક્ષમતા ઘટે છે અને એકાગ્રતા વધે છે. આથી ઘણા હિંદુ સાધુઓ તેનો ઉપયોગ સાધના માટે કરે છે. જો કે ભારતમાં તે પ્રતિબંધિત છે અને રાસાયણિક સ્વરૂપે તે વ્યસનકારી નથી છતાં તેનો વધુ ઉપયોગ મગજ માટે નુકશાનકારક છે. કેનેડા, નેધરલેંડ વગેરે દેશોએ ગાંજા પરનો પ્રતિબંધ હટાવી લીધો છે. ગાંજાના છોડના ફૂલોના રસ(Resin)ને હશીશ કહે છે જેને ગુજરાતીમાં ચરસ કહે છે અને તેની અસરો ગાંજા કરતા વધુ પ્રબળ હોય છે.

કુદરતી છોડ "કોકા"ના પાંદડામાંથી સફેદ પાવડર સ્વરૂપે કોકેઇન નામનું કુખ્યાત દ્રવ્ય બને છે. કોકેઈનને મોટા ભાગે snort કરવામાં આવે છે અર્થાત તેને શરીરમાં દાખલ કરવા માટે ચપટીભર કોકેઇનને નાક પાસે લઇ જઈને અથવા તેની પાતળી ધાર ટેબલ ઉપર બિછાવીને તેને પાઈપ અથવા સ્ટ્રો વડે જોરથી શ્વાસ લઇને તેને નાક વાટે દાખલ કરવામાં આવે છે. કોકેઈનની ૩ થી ૬ કલાકની અસરોમાં વ્યક્તિના હૃદયના ધબકારા વધે છે અને તેને બેકાબુ ઉત્સાહ અને ઉર્જા મહેસુસ થાય છે. હેરોઈનની જેમ કોકેઇન પણ અત્યંત વ્યસનકારી છે જે સમયસર ન લેવાય તો તાવ, ઉલટી, ગભરામણ અને પરસેવા જેવા લક્ષણો અનુભવાય છે.

માનવનિર્મિત ડ્રગ્સમાં મેથમફેટામીન(મેથ) અને MDMA જેવા ડ્રગ્સનો સમાવેશ થાય છે. મેથ એ કાચના ટુકડા જેવું દેખાતું દ્રવ્ય છે જેના વ્યસનીઓ તેને ઇન્જેકશનથી અથવા ધુમાડા સ્વરૂપે લે છે. MDMA ટેબ્લેટ્સના સ્વરૂપે લેવાય છે.

આ ડ્રગ્સ ઉપરાંત LSD(એસીડ) અને મેજિક મશરૂમ જેવા દ્રવ્યો વ્યક્તિમાં hallucination પેદા કરે છે અર્થાત જે તેને આસપાસ આકારો, રંગો અને અવાજોની ભાત આવ જાવ કરતી હોય તેવો આભાસ થાય છે. આ ડ્રગ્સના ઓવરડોઝના પગલે પેનિક ઉભો થાય છે. અર્થાત વ્યક્તિને ડ્રગ્સની અસરો હેઠળ એવો આભાસ થાય છે કે કોઈ તેને મારી નાખવા માંગે છે.  

 ભારત સરકારની ડ્રગ્સ વિરોધી કાનૂની જોગવાઈઓ

ભારત સરકારે ડ્રગ્સ વિરુદ્ધ Narcotic Drugs and Psychotropic Substances Act નો કાયદો 1985માં દાખલ કર્યો જે ભારતમાં રહેતા અને ભારતની બહાર વસતા તમામ નાગરિકો અને દરિયાઈ, હવાઈ અને જમીન માર્ગે ભારતમાં આવતા અને ભારતથી જતા તમામ વાહનો અને વ્યક્તિઓ પર લાગુ પડે છે જે કોઈ પણ પ્રકારના નાર્કોટિક દ્રવ્યોના ઉત્પાદન, સંગ્રહ, વેચાણ, હેરફેર અને સેવન ઉપર પ્રતિબંધ મુકે છે. આ કિસ્સાઓમાં ડ્રગ્સ દીઠની સજા આ પ્રમાણે છે.    

ડ્રગ વિરોધી સરકારી એજન્સી

ભારતમાં ડ્રગ ટ્રાફિકિંગ સામે નારકોટીક્સ કન્ટ્રોલ બ્યુરો એજન્સી કાર્યરત છે. તેના હાલના વડા ગુજરાત કેડરના IPS રાકેશ અસ્થાના છે.

ગુજરાત સોફ્ટ ટાર્ગેટ

26 માર્ચ ૨૦૧૯ના રોજ ATS અને મરીન ટાસ્ક ફોર્સના સંયુક્ત ઓપરેશને ગુજરાતના દરિયા કાંઠે ૯ ઈરાની ડ્રગ સ્મગ્લર્સને દબોચી લીધા હતા અને 100 કિલો કોકેઇન જપ્ત કર્યું હતું. જે ડ્રગ્સ પાકિસ્તાનથી લાવવામાં આવ્યા હતા. ગુજરાતનો લાંબો દરિયા કિનારો માદક દ્રવ્યો અને હથિયારોના સ્મગલિંગ માટે સોફ્ટ ટાર્ગેટ મનાય છે.  

ગુજરાત સરકારના નાક નીચે ડ્રગ્સનો ખુલ્લેઆમ વેપાર, માફિયાઓનો થઈ રહ્યો છે 'વિકાસ'

આર્થિક રીતે દિવસેને દિવસે વિકાસની હરણફાળ ભરી રહેલાં ગુજરાતનું મોટાભાગનું યુવાધન આગામી વર્ષોમાં પતન થઈ જાય તો નવાઈ ન અનુભવતાં. VTVGujarati.comની ટીમે કરેલાં 'ગુજરાત બચાવો' ઑપરેશનમાં એવી ચોંકાવનારી માહિતી મળી કે તમે જાણીને સ્તબ્ધ થઈ જશો. હજુ ગુજરાતના વાલીઓ સંતાનોને દારૂથી દૂર રાખવા મથી રહ્યા છે ત્યાં તો ધ્યાને આવ્યું કે દર વર્ષે અંદાજે 10 હજાર કિલો ડ્રગ્સ પકડાઈ રહ્યું છે અને કોણ જાણે કેટલાં અબજોનું ડ્રગ્સ ગુજરાતના યુવાનો લઈ રહ્યાં છે. VTVGujarati.comની ટીમે કરેલાં સ્ટિંગ ઑપરેશન, ઉંઘતી રૂપાણી સરકાર સહિત સમગ્ર ગુજરાતની આંખ ઉઘાડી દે તેટલાં ભયાનક છે. જુઓ VTVGujarati.comની ટીમે કરેલ સ્ટિંગ ઑપરેશન...