બિઝનેસ / અંબાણીનો Jio જેવો ધમાકેદાર પ્લાન, લોકોને ખરીદી કરવા ક્રેડિટ કાર્ડ વગર પૈસા આપવાનું વિચારી રહ્યાં છે

ભારતમાં દર 100 વ્યક્તિઓએ 3 ક્રેડિટ કાર્ડ છે જયારે USAમાં દર 100 વ્યક્તિઓએ 320 ક્રેડિટ કાર્ડ છે. આ ઉપરથી કહી શકાય કે ભારતમાં ક્રેડિટ કાર્ડનું વધુ ચલણ નથી. જો કે SBI કાર્ડ એન્ડ પેમેન્ટ સર્વિસ લિમિટેડના આવી રહેલા IPOમાં ભાવ ભારતમાં ક્રેડિટ કાર્ડના ભવિષ્યની રૂપ રેખા તૈયાર કરશે.

SBI કાર્ડસ અમેરિકાની કાર્લાઈલ કંપની અને SBIની ભાગીદારીમાં છે જેઓ 13 કરોડ જેટલા શેર બજારમાં બહાર પાડવાના છે. આ IPOની વેલ્યુ 9600 કરોડ રૂપિયા ધારવામાં આવે છે જે આ નાણાકીય વર્ષનો સૌથી મોટો IPO હશે.

યુવાનોમાં કાર્ડનું ચલણ વધી રહ્યું છે

ભારતમાં માર્ચ 2016માં 25 વર્ષથી ઓછી વયના લોકોએ કરેલા કુલ ટ્રાન્ઝેકશન્સમાં 2% ક્રેડિટ કાર્ડના હતા. આ આંકડો હવે વધીને 10% થઇ ગયો છે. આમ 90ના દશકમાં અને 21મી સદીમાં જન્મેલા યુવાનો ક્રેડિટ કાર્ડનો વધુ ઉપયોગ કરી રહ્યા છે. 

આમ છતાં ભારતમાં વ્યક્તિદીઠ થતા ખર્ચના ફક્ત 5% ખર્ચ ક્રેડિટ કાર્ડસ વડે થાય છે. આ નાના આંકડા માટે ગ્રાહક વર્તુળ કરતા વધુ જવાબદાર વેપારી વર્તુળ છે.

ઓનલાઇન શોપિંગ સિવાય ક્રેડિટ કાર્ડનો ઉપયોગ બેન્ક માટે ફાયદાકારક નથી

2021 સુધીમાં ભારતમાં રિટેલ ઉદ્યોગ 1.2 લાખ કરોડ ડોલર સુધી પહોંચી જશે તેવી ડેલોઈટ કન્સલ્ટિંગની આગાહી છે. જો કે ઇન્ડસ્ટ્રીમાં ઈ કોમર્સ એટલે કે ઓનલાઇન શોપિંગનો ફાળો ફક્ત 7% હશે. 18% ફાળો મોલ અને ડિપાર્ટમેન્ટલ સ્ટોર્સનો હશે. મોટા ભાગનો ફાળો નાની દુકાનોનો હશે. હવે જયારે આવી નાની દુકાનોનો દુકાનદાર ક્રેડિટ કાર્ડ વડે પેમેન્ટ સ્વીકારે છે ત્યારે સરેરાશ તેને મહિને 775 ડોલર મળે છે. આમાંથી જે કંપનીનું ક્રેડિટ કાર્ડ હોય તે કંપનીને 11 ડોલર મળે છે પરંતુ દુકાનદારની બેન્કને ફક્ત 1.5 ડોલર મળે છે. આવી નજીવી કિંમત માટે નાના નગરોની નાની દુકાનો સુધી ક્રેડિટ કાર્ડસનો ફેલાવો કરવો અર્થહીન છે.

સ્માર્ટફોન્સના UPI પેમેન્ટની સગવડ પણ ક્રેડિટ કાર્ડનો વિકાસ અવરોધી રહી છે

 સ્માર્ટફોન્સના PayTM, Google Pay, PhonePe જેવી UPI પેમેન્ટની સગવડ આવી ગઈ હોવાથી સીધું બેન્ક ટુ બેન્ક ટ્રાન્સફર સરળ બની ગયું છે. 

મુકેશ અંબાણીની યોજના 

મુકેશ અંબાણી દેશના 3 કરોડ નાના વેપારીઓ માટે કોમન ગોડાઉન, બિલ અને ટેક્સ પ્લેટફોર્મ અને ઓછી કિંમતના પેમેન્ટ ટર્મિનલ્સ બનાવવાનો યોજના ધરાવે છે. આ ઉપરાંત વોલમાર્ટ હસ્તક ભારતીય ઈ કોમર્સ કંપની ફ્લિપકાર્ટ પણ કાર્ડ વગર રકમ ક્રેડિટ લઇ શકાય અર્થાત ઉધાર લઇ શકાય તેવી યોજના બનાવી રહ્યું છે. નોંધનીય છે કે આ ફેસ્ટિવલ સેલમાં થયેલ કુલ ક્રેડિટ કાર્ડ પેમેન્ટના 75% પેમેન્ટ નાના શહેરો અને નગરોમાંથી થયા હતા. આ દર્શાવે છે કે નાના નગરોમાં પણ લોકોને ક્રેડિટ કાર્ડ સિસ્ટમ એટલે કે ઉધાર રૂપિયાની સિસ્ટમ પસંદ પડી રહી છે.

અંબાણી અને ફ્લિપકાર્ટની આ યોજના માટે જો SBI ઓછી કિંમતની ડિપોઝીટ ફાળવે તો તેને તેના IPO કરતા ઘણો મોટો ફાયદો અને નફો થઇ શકે તેમ છે. આ યોજનામાં તે ola અને ભારતીય રેલવે જેવી કંપનીઓ સાથે ભાગીદારી કરી શકે છે.