ભાદરવો મહિનો એટલે શ્રાદ્ધનો મહિનો. શ્રાદ્ધ શરૂ થાય એટલે દૂધપાકની સીઝન શરૂ થાય એવું કહી શકાય. આમ તો દૂધપાક બનાવવાનો કોઈ ફિક્સ ટાઇમ નથી, પણ મોટા ભાગે શ્રાદ્ધમાં દૂધપાક-વડા અને પૂરીનું કોમ્બિનેશન જોવા મળતું હોય છે. તો ચાલો આજે દૂધપાક બનાવવાની રીત જાણીએ.
સૌથી પહેલાં તો એક વાડકીમાં થોડું હૂંફાળું દૂધ લો અને તેમાં કેસરના તાંતણા નાંખીને ઓગાળી દો. આ દૂધને બાજુ પર મૂકી દો. હવે બાસમતી ચોખા લો, તેને બરાબર ધોઈ નાંખો. પછી આ ચોખા ડૂબે એટલું ચોખ્ખું પાણી લો. તેમાં ચોખા અને ઘી નાંખો. આ મિશ્રણને બાજુ પર મૂકી દો. હવે સ્ટવ પર એક કડાઈ કે કૂકરમાં ફૂલફેટ દૂધ ઉમેરો. ધીમી આંચે તેને ઉકળવા દો. થોડી થોડી વારે તેને હલાવતા રહો, જેથી તે વાસણમાં તળિયે ચોંટી ન જાય. હવે આ દૂધમાં બાસમતી ચોખા અને ઘીવાળું મિશ્રણ ઉમેરો. ચોખાને દૂધમાં ચઢવા દો. ધ્યાન રાખવું કે દૂધ તળિયે ચોંટી ન જાય.
થોડા સમય પછી તેમાં ખાંડ અને એલચી પાઉડર ઉમેરો. તમને ખ્યાલ હશે કે કોઈ પણ વસ્તુમાં જો ખાંડ ઉમેરીએ તો તેની ચઢવાની કે ઉકળવાની પ્રક્રિયા થોડી ધીમી થઈ જતી હોય છે. તેથી ચોખા થોડા ચઢી જાય પછી તેમાં ખાંડ અને એલચી પાઉડર ઉમેરવા. ખાંડ બરાબર ઓગળી જાય અને ચોખા બરાબર ચઢી જાય એટલે સ્ટવ બંધ કરી દો. દૂધપાકને ઠંડો થવા દો. હવે આ દૂધપાકમાં કાજુ-બદામ-પિસ્તા અને અખરોટની કતરણ ઉમેરો. તો તૈયાર છે દૂધપાક.
ઘણા લોકો દૂધપાકને ખીર તરીકે ઓળખે છે, પણ ખીરમાં મોટા ભાગે લોકો ભાત બનાવીને દૂધમાં ઉમેરતા હોય છે. હવે તો દૂધપાકમાં પણ વેરાયટી જોવા મળે છે. જેમ કે રોઝ દૂધપાક- તેમાં ગુલાબની પાંદડીઓ અને ગુલાબનું એસેન્સ નાંખવામાં આવે છે. ચોક્લેટ દૂધપાક – તેમાં ચોક્લેટ ઉમેરવામાં આવે છે વગેરે વગેરે, પણ ઓરિજિનલ ટેસ્ટ તો કેસર દૂધપાકનો જ.
તેમાં પણ જો તમે પિતૃઓને ભોગ માટે દૂધપાક બનાવો છો તો તમે આ સિમ્પલ દૂધપાક ધરાવી શકો છો.