ગુજરાતી ઘર હોય અને શિયાળાની સીઝન હોય તો આ ઊંધિયાનું શાક ન બને તો જ નવાઈ. ઊંધિયાનું શાક ખાસ કરીને શિયાળાની સીઝનમાં જ બનાવવામાં આવે છે. આ શાક અનેક શાકનું મિશ્રણ હોય છે. શિયાળાની સીઝનમાં અનેક પ્રકારના શાકભાજી તમને મળી જ રહેતા હોય છે, જેના કારણે તમે સરળતાથી થોડી મહેનત સાથે આ ટેસ્ટી ડિશ બનાવીને તેની મજા લઈ શકો છો. બહાર પણ આ શાક સરળતાથી મળી રહે છે પણ જો તમે ઘરે જ બનાવી લો તો તે ચોખ્ખું અને તમારા સ્વાદ અનુસાર બની શકે છે. તો તમે પણ તેને આજે જ ઘરે ટ્રાય કરી શકો છો.
શિયાળામાં બનાવો આ ટેસ્ટી અને હેલ્ધી ડિશ
અનેક શાકનો ભંડાર છે આ ટેસ્ટી ઊંધિયું
ગુજરાતી ઘરોમાં ફેમસ છે આ ઊંધિયાની વાનગી
ઊંધિયુંએ એક મિશ્ર શાકની વાનગી છે, કે જે ગુજરાત રાજ્યમાં બનાવવામાં આવતી ક્ષેત્રીય વાનગી છે. આ એક શિયાળુ વાનગી છે, જેમાં દક્ષિણ ગુજરાત ઉગાડવામાં આવતાં શાકભાજીઓ વપરાય છે. અન્ય શાક સાથે તેમાં સુરતી પાપડી, કાચું કેળું, કોળું, શક્કરિયા વપરાય છે. આ શાકને એક મસાલેદાર રસામાં પકવાય છે જેમાં ક્યારેક કોપરું પણ વપરાય છે. સુરતી ઊંધિંયું ઊંધિયાનો જ એક પ્રકાર છે. જેને લગ્ન આદિ પ્રસંગે પૂરી સાથે પીરસાય છે. આ પણ એક મિશ્ર શાક છે જં લીલી તુવેર, ખમણેલું કોપરું, આદિ નખાય છે. આને અધકચરા વાટેલાં શિંગદાણા, છીણેલ કોપરું અને કોથમીરથી સજાવાય છે.
થોડો જાડો લોટ લો અને તેમાં બે ચમચી દહીં, ખાંડ, મીઠું, આદુ-લસણ-લીલા મરચાનું પેસ્ટ બે ચમચી અને બસો ગ્રામ કોઈ પણ શાક છીણીને (દૂધી, કોબીજ, મેથી) કે ઝીણું સમારીને નાખી દેવું. તેમાં થોડું પાણી નાંખીને લોટ બાંધી લેવો. લોટ નરમ હોવો જોઈએ. આ લોટના મૂઠિયા વાળી તેને વરાળમાં બાફી લેવા. અને બફાયા પછી ઠંડા કરીને કાપી લેવા.
ઊંધિયા માટે રીત
એક મોટા જાડા તળિયાના તપેલામાં ચાર પળી તેલ ગરમ કરવા મુકો. વાટેલા લીલાં મરચાં, જીરુ, વાટેલું આદુ, કોથમીર, સમારેલું લીલું લસણ, થોડો ધાણા પાવડર, સ્વાદ અનુસાર મીઠું, વાટેલા તલ, લીલા નાળિયેરનું ખમણ, થોડી ખાંડ, ગરમ મસાલો બધી સામગ્રી એક બાઉલમાં મિક્સ કરી લો. તેલ ગરમ થયા બાદ અજમાનો વઘાર કરવો. વઘાર થાય એટલે તેમાં સાફ કરીને ધોયેલી પાપડીને નાખવી. થોડો સોડા અને થોડું મીઠું નાખીને ચૂલા પર પાંચ મિનિટ સુધી ખદબદવા દેવું. ત્યારબાદ તેની અંદર કાપા પાડેલા શક્કરિયાં- બટાકા- રીંગણ- રતાળુ બાઉલમાં પહેલાંથી તૈયાર કરી લો. મસાલો ભરવો અને પાપડીની અંદર ગોઠવીને મૂકી દેવું. ત્યારબાદ તેની ઉપર એક થાળીમાં થોડું પાણી મૂકીને ઢાંકી દેવું, જેથી તપેલામાં ચોંટી ન જાય. થોડી થોડી વારે આને હલાવી લેવું. શાક ચઢી જાય ત્યાર બાદ ગેસ બંધ કર્યા પછી તૈયાર મૂઠિયાને ગોઠવી દેવા. તપેલાને ઢાંકણું ઢાંકી દેવું. 15 મિનિટ આ શાકને તપેલામાં જ ઢાંકેલું રાખીને કોપરું-કોથમીર-લીલું લસણ ઉપરથી ભભરાવીને પીરસવું.
જો તમે ઈચ્છો તો આ શાક કૂકરમાં પણ બનાવી શકો છો, રીત આ જ રાખવી અને કૂકરમાં તમામ શાક નાંખો અને પછી તેમાં થોડું પાણી મિક્સ કરો. 2 સીટી લઈ લો. શાક થઈ જાય એટલે તેને એક બાઉલમાં કાઢી લો અને કોથમીર, લીલું લસણ અને કોપરું ભભરાવી દો.