ફેમિનિઝમની માત્ર ભારતને જ નહીં આખી દુનિયાને જરૂર હતી અને હજુ પણ છે. પણ ભારતમાં જે રસ્તે ફેમિનિઝમ એન્ટર થયું છે એ રસ્તો કદાચ ખોટો હતું. ફિલ્મો વગેરેમાં જે ફેમિનિઝમ બતાવવામાં આવી રહ્યું છે એની સાઈડ ઇફેક્ટ્સ હવે સમાજમાં પણ દેખાવા લાગી છે. અમુક છોકરીઓ પોતાને જ કાલી અને દુર્ગા સમજે છે. એ મનોરોગી હોય કે નશામાં હાઈ હોય તો પણ કદાચ એમને પોતાના પાછળથી આઠ બીજા હાથ નીકળતા દેખાય શકે! પોતાને શક્તિ કે સામર્થ્યવાન સમજવું બિલકુલ ખોટું નથી પણ જે દેશમાં આપણે રહીએ છીએ એ દેશમાં એક સંવિધાન છે એક કાનૂન છે જેને આપણે બધા (ઇરરીસ્પેકટિવ ઓફ કાસ્ટ એન્ડ જેન્ડર) બંધાયેલા છીએ. પણ અધુરું ફેમિનિઝમ એ સમજણ નથી આપતું એ માત્ર ખુન્નસ અને ધિક્કાર શીખવાડે છે.
ઓલિમ્પિકની મેડલ ટેલીમાં જે દેખાય છે ને એ સાચું વુમન એમ્પાવરમેન્ટ છે. લખનૌની સડકો પર જે દેખાય છે એ નહીં. લખનૌના વાયરલ વીડિયોમાં જે દેખાય છે એ કોઈપણ રીતે ફેમિનિઝમ નથી. યુવતી જે રિતે ઉછળી ઉછળીને કેબ ડ્રાઇવરને લાફાવી નાખે છે એ જોઈને કોઈને પણ સમજાઈ શકે કે કાં તો મેડમ મનોરોગી છે અને કાં કોઈ અલગ જ ખુન્નસ કે ફ્રસ્ટ્રેશન ઉતારી રહ્યા છે. સીસીટીવી ફૂટેજ બાદ તો એ પણ સ્પષ્ટ થઈ ગયું હતું કે યુવતી પોતે જ સિગ્નલ વિરૂદ્ધ બધા વાહનોને ચેઝ કરીને જઈ રહી છે પણ એમ છતાં જો કદાચ ડ્રાઇવરનો વાંક હોય તો પણ આ રીતે કાયદો હાથમાં લેવાનો, ફોન તોડીને લાફાવી નાખવાનો કે સુલેહ કરાવવા વચ્ચે આવનાર વ્યક્તિને પણ ફટકારવાનો અધિકાર એમને કોણ આપે છે? જો કે બંને યુવકોએ સામે હાથ નથી ઉપાડ્યો કે નથી પોતે કાયદો હાથમાં લીધો.
બીજું એક અડધે રસ્તે ભૂલું પડેલું ફેમિનિઝમ છે જે કલ્ચર પ્રિઝર્વેશનનું દબાણ પણ અનુભવે છે. જેમ રાજઘરાનાની પ્રિન્સેસને રાજસહેબ ભણવા માટે અબ્રોડ તો મોકલી શકે પણ જીન્સ કે શોર્ટ્સ ન પહેરવા દે એ રીતે આપણે એમને ગમતું કરવા દઈને પ્રાઉડ પણ લેવું છે અને એમના પર ઘર ગૃહસ્થી સાંભળવાનું પ્રેશર પણ નાખવું છે. સોશ્યલ મીડિયામાં ચાલેલા ટ્રેન્ડસ એનો પુરાવો છે. "યે ભારતીય નારી હૈ! વો ઘર ભી સંભાલ લેગી ઔર વૉ મેડલ ભી લે આયેગી". પ્રેક્ટિકલી આ પ્રેશર હેન્ડલ કરવું પોસીબલ નથી પણ આપણી સંસ્કૃતિ અને આપણી પરિવારભાવના સાચવીને સમાંતરે ચાલતું સગવડ્યું ફેમિનિઝમ ઘણાંબધાં લોકોને હવે સદી ગયું છે.
જો કે આ બધાની વચ્ચે ભારતની યુવા પેઢી બહુ જ મોટા કન્ફ્યુઝનમાંથી પસાર થઇ રહી છે. એક તરફ એને ઓલિમ્પિક મેડલ ટેલી દેખાય છે. બીજી તરફ એને કલ્ચર પ્રિઝર્વેશનના પાઠ ભણાવાઈ રહ્યા છે. એક તરફ એને સડકો પર ઉતરી આવેલું સડકછાપ એમ્પાવરમેન્ટ દેખાઈ રહ્યું છે તો બીજી તરફ "હમારી છોરિયા છોરો સે કમ હૈ કે" વાળું ફેમિનિઝમ પણ એને દેખાઈ રહ્યું છે.
યંગ જનરેશનને અપણે આપવાનું પહેલું લેસન છે માનવતાનું લેસન. ગોરા-કાળા, સ્ત્રી-પુરુષ, ડ્રાઈવર-શેઠ, કે ગરીબ-તવંગર એ તમામને માણસની જેમ જોવાની અને માણસની જેમ ટ્રીટ કરતાં શિખવાડવાની જરૂર પહેલા છે. આ સમજાય તો પછીથી તમામ પ્રકારનું શિક્ષણ આપેલું લેખે લાગે. ભેદભાવ સામે લડવાની, ન્યાય મેળવવાની, કાયદા-કાનૂન શિખવાડવાની એ તમામ પ્રકારની સમજણ તો જ સમાજને સાચા રસ્તે લઈ જશે જો આપણે એમને હ્યુમાનીટીની સાચી સમજણ આપી હશે.
(Disclaimer : આ આર્ટિકલમાં લખાયેલા અને રજૂ કરાયેલા વિચારો અને મંતવ્યો લેખકના પોતાના અંગત છે. VTVGujarati.com આ વિચારો સાથે સહમત કે પ્રોત્સાહન આપતું નથી. માત્ર લેખક અને વાચકોના વિચારો રજૂ કરવાનું પ્લેટફોર્મ પૂરું પાડે છે.)