તૈયારી / સ્થાનિક સ્વરાજ્યની ચૂંટણી : ECએ જાહેર કરી ચૂંટણી ચિહ્નોની યાદી, જાણો કેવી રીતે તૈયાર થાય છે આ નામ

• ચૂંટણીપંચે 169 જેટલાં મુખ્ય પ્રતીકો જાહેર કરી દીધાં છે.
• ફળ-ફૂલનાં પ્રતીકોની પણ પસંદગી ઉમેદવારો કરી શકશે
• શાકભાજી, રસોડાની ચીજ વસ્તુઓના નામ પણ યાદીમાં સામેલ

સ્થાનિક સ્વરાજ્યની ચૂંટણીમાં અપક્ષ ઉમેદવારી નોંધાવનારા ઉમેદવારોએ તેમના ઉમેદવારીપત્રોની સાથે ત્રણ મુક્ત પ્રતીકોની પસંદગી કરવાની હોય છે, આ મુક્ત પ્રતીકો રાજ્ય ચૂંટણીપંચ દ્વારા નક્કી કરવામાં આવ્યાં હોય છે. 

સ્થાનિક સ્વરાજ્યની ચૂંટણીને લઈને ચૂંટણીપંચ દ્વારા પ્રક્રિયા શરૂ કરવામાં આવી છે. ખાસ કરીને ચૂંટણીપંચે 169 જેટલાં મુખ્ય પ્રતીકો જાહેર કરી દીધાં છે. અમુક પ્રતીકો તો રોજબરોજના ઉપયોગમાં લેવાતી વસ્તુઓ ફળ-ફૂલનાં પ્રતીકોની પસંદગી ઉમેદવારો કરી શકશે. રસોડાની વસ્તુઓ અને રોજીંદા જીવનમાં વપરાશમાં આવતી વસ્તુઓના નામનો પણ યાદીમાં સમાવેશ કરવામાં આવ્યા છે. 

ચૂંટણીપંચે 169 જેટલાં મુખ્ય પ્રતીકો જાહેર કરી દીધાં છે

• ફૂટબોલ
• ફુવારો 
• ફ્રોક, 
• લાઇટર 
• લંચ-બોક્સ, 
• બારી, 
• સ્ટેપ્લર, 
• માઈક-ગિટાર, 
• કાતર, 
• કરવત, 
• સિલાઈ, 
• મશીન, 
• વહાણ, 
• કેરમ બોર્ડ, 
• બ્રીફ કેસ, 
• બ્રશ, 
• ડોલ, 
• કેક, 
• કેલ્ક્યુલેટર, 
• કેરબો, 
• સીસીટીવી કેમેરા, 
• ચપ્પલની જોડી, 
• કલર અને બ્રશ, 
• કમ્પ્યુટર માઉસ, 
• ડીઝલ પંપ, 
• મિક્સર મશીન, 
• પરબીડિયું 
• પાટલા-વેલણ, 
• ગરણી, 
• ગેસ સ્ટવ, 
• પ્રેશર કૂકર, 
• કડાઈ, 
• ફ્રાઈંગ પેન, 
• કીટલી, 
• કિચન સિનક, 
• માચીસ બોક્સ, 
• ખાવાની ભરેલી થાળી, 
• પ્લેટનું સ્ટેન્ડ, 
• ઘડો, 
• પાઉં- રોટી, 
• ખાંડણી-દસ્તો, 
• બ્રેડ ટોસ્ટર, 
• સૂપડા 
• દરવાજાનું હેંડલ, 
• કાચનો ગ્લાસ, હેલ્મેટ, 
• લેપટોપ, 
• લેટર-બોક્સ, 
• નેઇલકટર, 
• ઓશીકું,
•  પેનડ્રાઈવ,
•  પંચિંગ મશીન, 
• ટીવી-રિમોટ 
• ટેબલ, 
• હાથ લાકડી
• ફળ ભરેલી ટોપલી, 
• સિમલા મિર્ચ, 
• કોબી, 
• ફ્લાવર, 
• આદુ, 
• દ્રાક્ષ 
• લીલુ મરચું, 
• આઇસસ્ક્રીમ, 
• ભીંડા, 
• મગફળી, 
• નાસ્પતિ, 
• વટાણા, 
• અનાનસ, 
• અખરોટ
• તરબૂચ 

ચૂંટણીમાં ચિહ્નોનું શું મહત્વ છે?

ભારત જેવા વિશાળ અને વૈવિધ્યસભર દેશમાં, જ્યાં ઘણી નાની રાજકીય પાર્ટી રાજ્યની ચૂંટણીઓમાં ભાગ્ય અજમાવે છે,  ત્યારે મતદારો સાથે જોડાવા માટે પ્રતીકો નિર્ણાયક પ્રચાર સાધનો છે. 1951-52માં ભારતે પહેલી રાષ્ટ્રીય ચૂંટણી યોજી ત્યારથી ચિહ્નોને ચૂંટણી પ્રક્રિયાનો નિર્ણાયક ભાગ બની ગયા છે.  પહેલા લગભગ 85 ટકા મતદારો તે સમયે નિરક્ષર હતા, તેથી પક્ષો અને ઉમેદવારોને તેમની પસંદગીની પાર્ટી ઓળખવામાં સહાયતા માટે ચિહ્નોને ફાળવવામાં આવ્યા હતા. 

કેટલા પ્રકારનાં ચિહ્નો છે?

ચૂંટણી ચિહ્નો (આરક્ષણ અને ફાળવણી) (સુધારો) હુકમ, 2017 મુજબ પક્ષના ચિહ્નો કાં તો અનામત અથવા મુક્ત છે. દેશભરમાં આઠ રાષ્ટ્રીય પક્ષો અને 64 રાજ્ય પક્ષોએ આરક્ષિત ચિહ્નો રાખ્યા છે, ત્યારે ચૂંટણી પંચ પાસે લગભગ २०० નિ: શુલ્ક ચિહ્નો છે, જે ચૂંટણી પૂર્વે હજારો અજાણ્યા પ્રાદેશિક પક્ષોને ફાળવવામાં આવ્યા છે. EC અનુસાર, ભારતમાં 2,538 માન્યતા પ્રાપ્ત થયેલી પાર્ટીઓ છે.

ઉદાહરણ તરીકે, જો કોઈ રાજ્યમાં માન્યતા પ્રાપ્ત થયેલી પાર્ટી, બીજા રાજ્યમાં ચૂંટણી લડતી હોય, તો તે પાર્ટીનો ચિહ્ન અનામત કરી શકે છે, જો એ ચિહ્નનો બીજા કોઈએ ઉપયોગ ના કર્યો હોય અને બીજી અન્ય પાર્ટી જોડે સમાનતા ના હોય.

રાજકીય પાર્ટીઓને ચિહ્ન કેવી રીતે ફાળવવામાં આવે છે?

>આ આદેશ, 1968 માં પ્રથમવાર બહાર પાડવામાં આવ્યો હતો, ચૂંટણી પંચને રાજકીય પાર્ટીઓની માન્યતા માટે, સંસદીય અને વિધાનસભાની ચૂંટણીઓ પર સ્પષ્ટીકરણ, અનામત, પસંદગી અને પ્રતીકોની ફાળવણીનો આદેશ આપ્યો હતો. નિર્દેશો મુજબ, એક ચિહ્ન ફાળવવા માટે, પાર્ટી/ ઉમેદવારે નામાંકન પત્ર ભરતી વખતે, ECની નિ: શુલ્ક ચિહ્નની સૂચિમાંથી ત્રણ ચિહ્નની સૂચિ પ્રદાન કરવાની રહેશે. તેમાંથી, પાર્ટીમાં / ઉમેદવારને પ્રથમ આવનારા પ્રથમ-સેવાના ધોરણે એક ચિહ્ન ફાળવવામાં આવે છે.

જ્યારે કોઈ માન્ય રાજકીય પક્ષ વિભાજિત થાય છે, ત્યારે ચૂંટણી પંચ ચિહ્ન સોંપવાનો નિર્ણય લે છે. ઉદાહરણ તરીકે, જ્યારે સમાજવાદી પાર્ટી વિભાજિત થઈ ત્યારે ECએ અખિલેશ યાદવ સાયકલ ફાળવી હતી.

એવી જ રીતે, જયલલિતાના મૃત્યુ પછી, એઆઈએડીએમકે બે જૂથોમાં વિભાજીત થઈ ગયું હતું અને બંનેએ વિભાજીત પાર્ટીઓએ બે પાંદડાઓનું ચિહ્નનો દાવો કર્યો હતો, જેના કારણે ECને  ચિહ્નને સ્થગિત કરવી પડી હતી. સુનાવણી પછી, ECએ પલાનીસ્વામી-પન્નીરસેલ્વમ જૂથને બે પાંદડાઓનું ચિહ્ન ફાળવ્યું, ચુકાદો આપ્યો અને તેઓએ એઆઈએડીએમકેની ધારાસભ્ય અને સંગઠનાત્મક પાંખમાં બહુમતીનો ટેકો મેળવ્યો.