લાઇફસ્ટાઇલ / બ્લડપ્રેશર ક્યારે હાઇ થઇ જાય અને ક્યારે તેનાથી સાચવવાની જરૂર હોય છે? ખરેખર જાણવા જેવું

શરીરમાં બ્લડ પ્રેશરમાં વધારો હૃદય રોગથી લઈને ડાયાબિટીસ વગેરે રોગોનું એક કારણ હોઈ શકે છે. હા, બ્લડ પ્રેશરનું અસંતુલન ક્યારેક બ્લડ પ્રેશર ઓછું કરે છે તો ક્યારેક હાઈ. યુવાનો અને નાના બાળકોમાં પણ હાઈ બ્લડ પ્રેશરની સમસ્યા જોવા મળી રહી છે. ઉનાળામાં હાઈ બ્લડ પ્રેશરની સમસ્યા પણ વધી જાય છે. જ્યારે BP ની વાત આવે છે, ત્યારે તે ફક્ત સંખ્યાઓ વિશે નથી, તે તેનાથી ઘણું વધારે છે. વ્યક્તિના શરીર પ્રમાણે બ્લડ પ્રેશર બદલાઈ શકે છે અને તે શારીરિક ક્ષમતા પર પણ આધાર રાખે છે. ચાલો તેના વિશે વિગતવાર જણાવીએ.

બ્લડ પ્રેશર શું છે?

બ્લડ પ્રેશર એ એવી સ્થિતિ છે જેમાં શરીરનું લોહી હૃદયની ધમનીઓને કાર્ય કરવા માટે પમ્પ કરે છે અને તેના પર દબાણ લાવે છે. તેને બે ભાગમાં વહેંચવામાં આવે છે - સિસ્ટોલિક, જ્યારે હૃદય ધબકતી વખતે લોહી પંપ કરે છે, અને ડાયસ્ટોલિક, જ્યારે હૃદય આરામમાં હોય છે. સામાન્ય બ્લડ પ્રેશર રેન્જ 120/80 mmHg છે. જો તે આનાથી વધુ હોય તો હાઈ બ્લડ પ્રેશર અથવા હાઈ બ્લડ પ્રેશરની સ્થિતિ થાય છે.

હાઈ બ્લડ પ્રેશર શું છે?

બ્લડ પ્રેશર અથવા બીપી એક એવી સ્થિતિ છે જેમાં લોહીનું પમ્પિંગ ઝડપથી થાય છે. ડોક્ટરોના મતે, જ્યારે વ્યક્તિનું બ્લડ પ્રેશર 140/90 mmHg થી વધુ વાંચવામાં આવે છે ત્યારે સામાન્ય શ્રેણીથી ઉપરની પરિસ્થિતિ થાય છે. બ્લડ પ્રેશરની આ શ્રેણી હૃદય, કિડની અને મગજ માટે ખતરનાક માનવામાં આવે છે, જેને નિયંત્રિત કરવી મુશ્કેલ છે. આ સ્થિતિને હાઇપરટેન્શન પણ કહેવામાં આવે છે.

જોકે, જીવનશૈલીમાં ફેરફાર કરીને આ તબક્કાને સુધારી શકાય છે. પરંતુ જ્યારે બ્લડ પ્રેશર 160/100 mmHg થી ઉપર જાય છે, ત્યારે તે એટલું જોખમી માનવામાં આવે છે કે દવા અને સારવાર જરૂરી બની જાય છે.

હાઈ બીપીના તબક્કાઓ સમજો

જો આપણે સામાન્ય BP ની શ્રેણી વિશે વાત કરીએ, તો સિસ્ટોલિક એટલે 120 mmHg કરતા ઓછું. જ્યારે, ડાયસ્ટોલિક એટલે કે ઓછી રેન્જની સ્થિતિમાં, તે 80 mmHg કરતા ઓછું હોય છે. આ સ્થિતિને સ્વસ્થ માનવામાં આવે છે. 120-139 mmHg વચ્ચેનું સિસ્ટોલિક બ્લડ પ્રેશર અને 80-89 mmHg વચ્ચેનું ડાયસ્ટોલિક બ્લડ પ્રેશર એ સંકેત માનવામાં આવે છે કે તમને ભવિષ્યમાં BP ની સમસ્યા થઈ શકે છે. આ તબક્કે જીવનશૈલીમાં સુધારો કરી શકાય છે.

હાયપરટેન્શનના તબક્કા

આ એવો તબક્કો છે જ્યારે જીવનશૈલીમાં ફેરફાર કર્યા પછી પણ સ્થિતિમાં કોઈ સુધારો જોવા મળતો નથી. જોકે, આપણે આને શ્રેણી સંખ્યાઓ પર આધારિત ન કરી શકીએ. દરેક વ્યક્તિ માટે આ તબક્કો તેમના એકંદર સ્વાસ્થ્યના આધારે પણ મૂલ્યાંકન કરવામાં આવે છે, જેમ કે કેટલાક લોકો માટે 120 mmHg ની સ્થિતિ પણ હૃદયરોગના હુમલાનું કારણ બની શકે છે.

હાયપરટેન્શનમાં, 160 mmHg કે તેથી વધુની રેન્જને સિસ્ટોલિક કહેવામાં આવે છે. ડાયસ્ટોલિક રેન્જ 100 mmHg કે તેથી વધુ હોઈ શકે છે. આ બંને તબક્કા સ્વાસ્થ્ય માટે ગંભીર છે. આ હૃદય, કિડની, લીવરથી લઈને ન્યુરો-સંબંધિત સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓ સુધીની હોઈ શકે છે. આ તબક્કાને દવા અને સ્વસ્થ જીવનશૈલી દ્વારા નિયંત્રિત કરી શકાય છે.

તમને જણાવી દઈએ કે હાયપરટેન્સિવ કટોકટી પણ BP ની એક સ્થિતિ છે, જેને ખતરનાક માનવામાં આવે છે. આમાં, બ્લડ પ્રેશર વારંવાર અથવા અચાનક ગંભીર સ્વરૂપ ધારણ કરે છે, એટલે કે તે ખૂબ વધી જાય છે. આ સ્થિતિને કટોકટીની સ્થિતિ પણ ગણવામાં આવે છે, જેનો ઉપચાર ફક્ત ડૉક્ટર દ્વારા જ કરી શકાય છે.

હાઈ બ્લડ પ્રેશરના ચિહ્નો

• માથાનો દુખાવો- જો કોઈને સતત માથાનો દુખાવો રહેતો હોય, તો તે હાઈ બીપીની નિશાની છે.
• ચક્કર અને ચક્કર પણ આના સંકેત હોઈ શકે છે, જેને અવગણવું જોઈએ નહીં.
• ઝાંખી દ્રષ્ટિ અથવા આંખોની ચેતા પર અસર.
• ઝડપથી ચાલવામાં કે સીડી ચઢવામાં મુશ્કેલી, જેમ કે શ્વાસ લેવામાં તકલીફ.
• આખો દિવસ સુસ્તી અનુભવવી.

હાઈ બીપીના કેટલાક સામાન્ય કારણો

• બિનઆરોગ્યપ્રદ જીવનશૈલી.
• સ્થૂળતા.
• ડાયાબિટીસ.
• ધૂમ્રપાન અને દારૂનું સેવન.
• અંગોની કામગીરીમાં ખામી.

સારવાર ક્યારે જરૂરી છે?

બ્લડ પ્રેશરની સમસ્યા માટે ક્યારે અને કેવી રીતે સારવાર શરૂ કરવી તે ફક્ત ડૉક્ટર જ કહી શકશે. તેથી, જો તમને કોઈ સમસ્યા લાગે તો એકવાર ડૉક્ટરની સલાહ ચોક્કસ લો. પરંતુ સ્વસ્થ રહેવા માટે, કેટલાક મહત્વપૂર્ણ પગલાં લેવા જોઈએ જેથી તમે સમસ્યાને જટિલ બનાવવાથી બચી શકો.

નિષ્ણાતો શું કહે છે?

એક્સપર્ટની હાઈ બીપીની સમસ્યાને નિયંત્રિત કરવા માટે આપણે એક માર્ગદર્શિકાનું પાલન કરવું જોઈએ જેથી બીપી માટે દવાની જરૂર ન પડે. તેમનું કહેવું છે કે જો કોઈને સતત માથાનો દુખાવો થઈ રહ્યો હોય, બ્લડ પ્રેશર 180/120 mmHg થી ઉપર જઈ રહ્યું હોય અથવા શ્વાસ લેવામાં તકલીફ થઈ રહી હોય અથવા છાતીમાં દુખાવો થઈ રહ્યો હોય, તો તમારે સાવચેત રહેવાની જરૂર છે. ડોક્ટરના મતે, આજકાલ 40 વર્ષથી વધુ ઉંમરના લોકો, ડાયાબિટીસના દર્દીઓ અને હૃદયના દર્દીઓ આ સમસ્યાનો ભોગ બનવાની શક્યતા વધુ છે, તેથી તેમણે પણ રોજિંદા ધોરણે સાવચેતી રાખવી જોઈએ.

વધુ વાંચો : એલ્યુમિનિયમ ફોઈલમાં પેક કરેલું ફૂડ ખાનારા સાવધાન! કેન્સર સહિતની ગંભીર બીમારીઓનું જોખમ

આ રહ્યા કેટલાક ઘરગથ્થુ ઉપાયો

• મીઠાનું સેવન ઓછું કરો.
• નિયમિત કસરત કરો.
• ધ્યાન અથવા યોગ જેવી પ્રવૃત્તિઓની મદદ લો.
• શક્ય તેટલા ફળો અને શાકભાજીનું સેવન કરો.
• ધૂમ્રપાન અને દારૂનું સેવન ટાળો.

સારવાર શું છે?

જો તમે BP માટે દવા લઈ રહ્યા છો, તો દવાઓની સાથે તમારે કેટલીક અન્ય બાબતોનું પણ ખાસ ધ્યાન રાખવાની જરૂર છે. જેમ કે સલાહ વગર દવા ન લો. નિયમિતપણે બ્લડ પ્રેશરનું નિરીક્ષણ કરો. તમારા આહારમાં પણ કેટલાક ફેરફાર કરો.

Disclaimer: આરોગ્ય અને સુખાકારી હેઠળ પ્રકાશિત સામગ્રી સામાન્ય જાણકારી ઉપલબ્ધ કરાવે છે. અહીં પ્રકાશિત લેખ તબીબ, વૈદ્ય, નિષ્ણાત અને રિસર્ચ આધારિત નિષ્કર્ષ પર છે. તમામ નિર્દેશોનું પાલન કરી વાચકોની જાગૃતિ વધારવાના હેતુથી આ સામગ્રી તૈયાર કરાઈ છે. આ લેખ કોઈ પણ રીતે યોગ્ય ઉપચારનો વિકલ્પ નથી, વધુ જાણકારી માટે હંમેશા નિષ્ણાત કે આપના ચિકિત્સકની સલાહ લેવી. vtvgujarati.com આ જાણકારી માટે જવાબદારીનો દાવો કરતું નથી.

બધા જ સમાચાર અને અપડેટ્સ મેળવવા માટે પ્લેસ્ટોર/એપ સ્ટોર પર જઇને અથવા આ લાઇન પર ક્લિક કરીને ડાઉનલોડ કરો અમારી લેટેસ્ટ એપ