નનૈયો / LIC ના IPO મુદ્દે કેન્દ્રને સુપ્રીમ તરફ્થી રાહત, પ્રક્રિયામાં દખલગીરી કરવાની પાડી દીધી ના

• LIC IPO પર સ્ટે લાવવા મુદ્દે સુનાવણી
• લિસી ધારકો LIC IPO પર સ્ટેની કરી હતી માંગ
• સુપ્રીમ કોર્ટનો LIC IPO પર સ્ટે આપવાનો ઇનકાર

હવે સરકારી કંપની LIC IPOના માર્ગમાં નવી મુશ્કેલી ઊભી થઈ છે. BSE અને NSE પર LICના શેરના લિસ્ટિંગ પહેલા IPOનો વિરોધ કરી રહેલા પોલિસી ધારકો સુપ્રીમ કોર્ટમાં પહોંચ્યા છે. આ પોલિસી ધારકો LIC IPO પર સ્ટેની માંગ કરી રહ્યા છે અને સુપ્રીમ કોર્ટે તેમની અરજી સ્વીકારી લીધી છે. જોકે, સુપ્રીમ કોર્ટે LIC IPO પર સ્ટે આપવાનો ઇનકાર કરી દીધો છે.

'લોકોનો અધિકાર LIC સાથે જોડાયેલ છે'

એનજીઓ પીપલ ફર્સ્ટે બુધવારે સુપ્રીમ કોર્ટમાં પોલિસી ધારકો વતી અરજી દાખલ કરી હતી,  કોર્ટે અરજી સ્વીકારીને આજે આ અંગે સુનાવણી કરી હતી.  ત્યારે પોલિસી ધારકો વતી વરિષ્ઠ વકીલ શ્યામ દિવાને ચર્ચા શરૂ કરી હતી. તેમણે કહ્યું કે સરકારે જે રીતે મની બિલ લાવીને LIC IPO લાવવા માટે કાનૂની માર્ગ તૈયાર કર્યો, તેના પર પણ વિચાર કરવાની જરૂર છે. તેમણે કહ્યું, 'લોકોના અધિકારો LIC સાથે સંકળાયેલા છે, તેથી IPO લાવવા માટે મની બિલ દ્વારા રસ્તો મોકળો કરી શકાય નહીં.'

સરકારના બજેટને સંતુલિત કરવામાં નાણાં ખર્ચવામાં આવશે

વરિષ્ઠ વકીલ ઈન્દિરા જયસિંગે પણ ચર્ચામાં ભાગ લીધો હતો અને LIC IPOના વિરોધમાં દલીલ કરી હતી. તેમણે કહ્યું કે 523 લાખ કરોડ રૂપિયા પોલિસીધારકો પાસેથી કહેવાતા બિન-ભાગીદારી સરપ્લસના નામે વાળવામાં આવી રહ્યા છે. તેમણે કહ્યું, 'કંપનીની માલિકી બદલાઈ રહી છે અને તે નવા હાથમાં જઈ રહી છે. તે શેરધારકોને વેચવામાં આવે છે. આમાંથી જે પૈસા મળશે તે પોલિસી ધારકોને નહીં જાય. તમામ નાણાં ભારત સરકારના બજેટને સંતુલિત કરવા માટે ખર્ચવામાં આવશે.

IPO ના પૈસા પર પોલિસીધારકોનો અધિકાર

ઈન્દિરા જયસિંહે કહ્યું કે જો સરકાર એલઆઈસીને વેચવા માંગતી હોય તો તેના માટે ડી-મ્યુચ્યુઅલાઈઝેશનની પ્રક્રિયા અપનાવવી જોઈતી હતી. જો મ્યુચ્યુઅલ બેનિફિટ ધરાવતી કંપનીને કાનૂની જોઈન્ટ સ્ટોક કંપનીમાં રૂપાંતરિત કરવામાં આવી રહી હોય, તો પૉલિસીધારકો તેમાંથી મેળવેલા નાણાં માટે હકદાર છે. કાનૂની પ્રશ્ન એ ઊભો થાય છે કે કંપનીનો માલિક કોણ છે? તેઓ એમ કહી શકતા નથી કે તેઓએ પોલિસી ધારકોને 2 ટકા કે 3 ટકા શેર આપ્યા છે.

સરકારે અરજીનો વિરોધ કર્યો હતો

ભારત સરકાર તરફથી હાજર થયેલા એડિશનલ સોલિસિટર જનરલ (ASG) એ કહ્યું કે LIC IPO પર સ્ટે મૂકી શકાય નહીં. અરજીનો વિરોધ કરતાં તેમણે કહ્યું કે આ મામલે કોઈ નોટિસ આપી શકાય નહીં. તેણે કહ્યું, 'કૃપા કરીને નિયમો જુઓ. ચાલો જોઈએ કે વીમા વ્યવસાયના વધારાનો ઉપયોગ કેવી રીતે થાય છે.

જયસિંગે જવાબમાં પૂછ્યું, 'છેલ્લા 75 વર્ષથી શું પ્રથા છે?' તેમણે વધુમાં ઉમેર્યું હતું કે, 'સરકાર એલઆઈસીના પોલિસી ધારકો માટે ટ્રસ્ટીની ભૂમિકામાં છે. અમારા અધિકારોને આ રીતે કચડી ન શકાય. અમે પિટિશન દાખલ કરવામાં વિલંબ કર્યો છે તે કહેવું યોગ્ય નથી.

પોલિસી ધારકો તરફથી બમ્પર પ્રતિસાદ મળ્યો

મહત્વની બાબાત એ છે આ  IPO ને તમામ કેટેગરીના રોકાણકારો તરફથી સારો પ્રતિસાદ મળ્યો છે. IPOને માત્ર પોલિસી ધારકોની શ્રેણીમાં મહત્તમ સબસ્ક્રિપ્શન મળ્યું હતું. આ શ્રેણીના IPO 6.05 ગણા સબસ્ક્રાઇબ થયા હતા. એ જ રીતે, LIC કર્મચારીઓ માટે આરક્ષિત ભાગ 4.36 ગણો સબસ્ક્રાઇબ કરવામાં આવ્યો હતો. રિટેલ રોકાણકારોનો શેર પણ 1.97 ઘણો સબસ્ક્રાઇબ થયો હતો. આ સિવાય, QIB માટે નિર્ધારિત ભાગ 2.83 વખત સબ્સ્ક્રાઇબ થયો હતો અને NII ભાગ 2.91 વખત સબ્સ્ક્રાઇબ થયો હતો. એકંદરે, LIC IPO ને 2.93 ઘણું સબસ્ક્રિપ્શન મળ્યું.