ગાંધીનગર / ગુજરાતમાં ઈન્ટરનેશનલ બુલિયન એક્સ્ચેન્જનું લોકાર્પણ, સ્ટોક માર્કેટની જેમ ગોલ્ડનું ટ્રેડિંગ થશે, જાણો વિશેષતાઓ

• ગુજરાતમાં ઈન્ટરનેશલ બુલિયન એક્સ્ચેન્જનું લોકાર્પણ
• પ્રધાનમંત્રી નરેન્દ્ર મોદીના હસ્તે લોકાર્પણ કરવામાં આવ્યું
• સ્ટોક માર્કેટની જેમ ગોલ્ડનું ટ્રેડિંગ થશે 
• આજે એક નવી શરૂઆત, 130 કરોડ દેશવાસીઓને આધુનિક-વૈશ્વિક અર્થવ્યવસ્થા સાથે જોડવામાં મદદરૂપ થશે : PM મોદી

ગાંધીનગર ગિફ્ટસિટી ખાતે ઇન્ટરનેશનલ બુલિયન એક્સચેન્જનું પ્રધાનમંત્રી નરેન્દ્ર મોદીના હસ્તે લોકાર્પણ કરવામાં આવ્યું છે. ગાંધીનગર ગિફ્ટસિટી ખાતે ઇન્ટરનેશનલ બુલિયન એક્સચેન્જના લોકાર્પણ પ્રસંગે CM ભૂપેન્દ્ર પટેલે કહ્યું હતું કે, આવનારા સમયમાં ગુજરાતની ગિફ્ટ સિટી ટ્રેડ બિઝનેસ અને ફાઇનાન્સ સેક્ટરને ગ્લોબલ સેન્ટર બનાવશે. ગિફ્ટ સિટી પાસે રિવરફ્રન્ટ વિકાસ માટે 375 કરોડના બજેટનું આવંટન કરવામાં આવ્યું છે. ઇકોસિસ્ટમ સ્ટોક એક્સચેન્જ પર 100 ટકા રિફંડની સુવિધા આપી રહ્યા છે.

ગાંધીનગરમાં ઇન્ટરનેશનલ બુલિયન એક્સચેન્જનું લોકાર્પણ કરવામાં આવ્યું છે.આ પ્રસંગે પ્રધાનમંત્રી નરેન્દ્ર મોદી, કેન્દ્રીય નાણામંત્રી નિર્મલા સીતારણ, CM ભૂપેન્દ્ર પટેલ, શિક્ષણ મંત્રી જીતુ વાઘાણી, સરકારના ઉચ્ચાધિકારીઓ તથા વિદેશથી પધારેલ મહેમાનો કાર્યક્રમમાં ઉપસ્થિત છે. 

કઈ કઈ સુવિધા મળશે ?

આ એક્સચેન્જ બુલિયન ટ્રેડીંગને સંગઠિત બજાર તરીકે પરિવર્તન કરવા માટે અત્યાધુનિક ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર બુલિયન ડિપોઝિટરી રિસિપ્ટ્સ(BDRs)ના ઓર્ડર મેચિંગ, ટ્રેડિંગ, ક્લિયરિંગ અને સેટલમેન્ટ માટે ટેક્નોલોજી આધારિત મિકેનિઝમ્સ પ્રદાન કરશે, જે ભૌતિક બુલિયન દ્વારા સમર્થિત સુરક્ષા છે. વિવિધ વેપારીઓ-રોકાણકારો સહિતના સહભાગીઓને ટ્રેડિંગ એવન્યુ પ્રદાન કરવા ઉપરાંત, IIBX કિંમતની સંશોધન, ડિસ્ક્લોઝર્સમાં પારદર્શિતા, ગેરંટીકૃત કેન્દ્રિય ક્લિયરિંગ અને ગુણવત્તાની ખાતરીના ફાયદા પણ પ્રદાન કરશે.

ધારાધોરણ મુજબ સોનાની સીધી આયાત કરવા માટે મંજૂરી મળી શકશે

વધુમાં, IFSCA એ સંઘર્ષ-અસરગ્રસ્ત અને ઉચ્ચ જોખમવાળા વિસ્તારોમાંથી ખનિજોની જવાબદાર સપ્લાય ચેઇન માટે OECD ડ્યુ ડિલિજન્સ ગાઇડન્સનું પાલન ફરજિયાત કરીને IIBX દ્વારા વિતરણ કરવામાં આવતા બુલિયનના સ્રોતની અખંડિતતા સુનિશ્ચિત કરી છે.૧૯૯૦ બાદ થયેલા સુધારા અંતર્ગત નામાંકિત બેંકો અને એજન્સીઓ સહિત IFSCA દ્વારા સૂચિત કરાયેલા માપદંડો મુજબ લાયકાત ધરાવતા જ્વેલર્સને IIBX  દ્વારા સોનાની સીધી આયાત કરવા માટે મંજૂરી આપવામાં આવે છે. આમ, જ્વેલર્સની સીધી ભાગીદારીની પરવાનગી આ સુધારાનું મહત્વનું પાસું છે. 

1 હજાર ટન ચાંદીના સંગ્રહની ક્ષમતા સ્થાપિત કરાશે

ગિફ્ટ સીટી-IFSC ખાતે સોના માટે આશરે ૧૨૫ ટન અને ચાંદી માટે ૧,૦૦૦ ટન સુધીની સંગ્રહ ક્ષમતા સ્થાપિત કરવામાં આવશે. આ ઉપરાંત SEZમાં કોઈપણ એકમ કે જેને IIBX પર ટ્રેડિંગ માટે બુલિયન સ્પોટ ડિલિવરી કોન્ટ્રાક્ટ અને BDR ઇસ્યુ કરવા માટે બુલિયન સ્ટોર કરવાની મંજૂરી આપવામાં આવી છે, તેને IFSCમાં એક એકમ તરીકે માન્ય રાખવામાં આવશે. ભારતના તમામ ચાવીરૂપ બુલિયન કેન્દ્રો પરની સંગ્રહ સુવિધાઓ સમગ્ર દેશમાં જ્વેલરી ઉત્પાદકો અને નિકાસકારો માટે બુલિયન પૂરું પાડવા માટે  ગિફ્ટ-IFSC ખાતે IIBX  ટ્રેડિંગ હબ તરીકે સેવા આપશે.

GIFT- IFSC એક હબ તરીકે ઊભરશે

સોનાનું નાણાકીયકરણ કરવાની દિશામાં IFSCA એ ગોલ્ડ અને સિલ્વર ETF જેવા ઉત્પાદનો માટે પહેલેથી જ એક નિયમનકારી માળખું પૂરું પાડ્યું છે, જે વિવિધ રોકાણકારો દ્વારા IIBX પર સહભાગિતાને પ્રોત્સાહિત કરશે. આગામી સમયમાં ગોલ્ડ સંબંધિત વિવિધ ઉત્પાદનો માટે બુલિયન લીઝિંગ, ગોલ્ડ લોન, બીડીઆર સામે ધિરાણ, ડોરે(કાચું સોનું) અને ગોલ્ડ સેવિંગ્સ એકાઉન્ટ્સ/ગોલ્ડ એક્યુમ્યુલેશન પ્લાન્સ વગેરે માટે પ્રોજેક્ટ ધિરાણ જેવી પ્રવૃત્તિઓ માટે ગિફ્ટ-આઈએફએસસી એક હબ તરીકે ઉભરી આવશે. 

ઇન્ટરનેશનલ બુલિયન એક્સચેન્જ (IIBX)ની પૂર્વભૂમિકા

વર્ષ ૨૦૧૮માં, નીતિ આયોગે સોનાના બજારમાં આવી રહેલાં પરિવર્તન અંગેના એક વિસ્તૃત અભ્યાસમાં ભલામણ કરી હતી કે, વૈશ્વિક બજારના સહભાગીઓ અને તમામ સોનાની આયાત-નિકાસ માટે પ્રાથમિક મધ્યસ્થી બનવા માટે ભારત સરકાર શરૂઆતમાં વેપાર માટે સ્થળની પસંદગીમાં વધારાના વિકલ્પ તરીકે ગિફ્ટ-IFSCમાં બુલિયન એક્સચેન્જની સ્થાપના કરવાનું વિચારી શકે છે.તેમજ કેન્દ્રીય બજેટ ૨૦૧૮-૧૯માં તત્કાલિન નાણામંત્રી સ્વર્ગીય  અરુણ જેટલીએ જાહેરાત કરી હતી કે સરકાર આંતરરાષ્ટ્રીય નાણાકીય સેવા કેન્દ્રો (IFSCs)માં તમામ નાણાકીય સેવાઓની દેખરેખ માટે એકીકૃત નિયમનકારી સંસ્થાની સ્થાપના કરાશે. આનાથી ભારતમાં IFSCsમાં નાણાકીય ઉત્પાદનો, નાણાકીય સેવાઓ અને નાણાકીય સંસ્થાઓના વિકાસ અને નિયમન માટે એકીકૃત નિયમનકાર, ઈન્ટરનેશનલ ફાઈનાન્શિયલ સર્વિસ સેન્ટર્સ ઓથોરિટી (IFSCA) ની સ્થાપનાનો માર્ગ મોકળો થયો. 

કેવી રીતે કરવામાં આવી IIBXની સ્થાપના

વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીના વિઝનથી પ્રેરિત અને બજેટની જાહેરાત હેઠળના આદેશથી ચોથી ડિસેમ્બર. ૨૦૨૦ના રોજ IFSCA (બુલિયન એક્સચેન્જ) રેગ્યુલેશન્સ, ૨૦૨૦ અંતર્ગત નિયમો ઘડવામાં આવ્યાં, જે બુલિયન એક્સચેન્જ અને પાંચ અગ્રણી ઇન્ડિયન માર્કેટ ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર ઇન્સ્ટિટ્યુશન્સ (MIIs)ના સંઘ દ્વારા બુલિયન ક્લિયરિંગ કોર્પોરેશનના સમાવેશ માટેનો માર્ગ મોકળો કરે છે. ઈન્ડિયા ઈન્ટરનેશનલ બુલિયન એક્સચેન્જ (IIBX), ગિફ્ટ-IFSC ખાતે પ્રથમ ઈન્ટરનેશનલ બુલિયન એક્સચેન્જ અને વિશ્વમાં આ પ્રકારનું માત્ર ત્રીજું એક્સચેન્જ છે, જે સેન્ટ્રલ ડિપોઝિટરી સર્વિસિસ (ઈન્ડિયા) લિમિટેડ (CDSL), ઈન્ડિયા INX ઈન્ટરનેશનલ એક્સચેન્જ (IFSC) લિમિટેડ (INDIA INX), મલ્ટી કોમોડિટી એક્સચેન્જ ઑફ ઈન્ડિયા લિમિટેડ (MCX), નેશનલ સિક્યોરિટીઝ ડિપોઝિટરી લિમિટેડ (NSDL) અને નેશનલ સ્ટોક એક્સચેન્જ ઑફ ઈન્ડિયા લિમિટેડ (NSE)ના કન્સોર્ટિયમ દ્વારા સેટઅપ કરવામાં આવ્યું છે. આ એક્સચેન્જ IFSCAની દેખરેખ હેઠળ નિયંત્રિત કરવામાં આવે છે.

ઇન્ટરનેશનલ બુલિયન એક્સચેન્જની વિશેષતાઓ શું?

• ભારતમાં સોનાની આયાત માટે મોટા પ્રવેશ દ્વાર તરીકે ગણાશે
• કિંમત અને ગુણવત્તા સંબંધિત પારદર્શિતા વધશે
• આંતરરાષ્ટ્રીય બજારોમાં ભાવ પ્રભાવક અને પ્રાઇઝ સેન્ટર તરીકેની ઓળખ મળશે
• ગિફ્ટ સિટી-IFSC ખાતે સોના-ચાંદીની સંગ્રહ ક્ષમતા વધશે
• 125 ટન સોનાના અને 1 હજાર ટન ચાંદીના સંગ્રહની ક્ષમતા સ્થાપિત કરાશે
• દેશમાં જે પણ સોનું આયાત કરવામાં આવશે તે આ એક્સચેન્જ હેઠળ આવશે
• નક્કી કરેલા ભાવ સોનાની કિંમત નક્કી કરશે જે આંતરરાષ્ટ્રીય ધોરણો સાથે સુસંગત હશે
• આ એક્સચેન્જ પછી સોનાના યોગ્ય ભાવ નક્કી કરવામાં આવશે
• સોનાના ભાવ દુનિયામાં શું ચાલી રહ્યું છે તેના પર પણ નજર રખાશે
• ગોલ્ડ એક્સચેન્જ આવ્યા બાદ સોનાનો વેપાર સ્ટોકની જેમ શરૂ થશે