પશ્ચિમ બંગાળના હુગલી જિલ્લાના આરમબાગના સબ ડિવિઝનલ ઓફિસર મિસ લક્ષ્મીભવ્યા તન્નીરુએ તેમના પ્રદેશમાં લલના કૅમ્પેઈન શરુ કર્યું છે. લક્ષ્મીએ પશ્ચિમ બંગાળના ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં મેન્સ્ટ્રુઅલ હાઇજીન મેનેજમેન્ટ એટલે કે ઋતુસ્ત્રાવ દરમિયાનની તકેદારી ઉપર અભિયાન શરુ કર્યું છે. VTVગુજરાતી.com દ્વારા શરુ કરવામાં આવેલ લાલ ‘નિ’શાન અભિયાન અંતર્ગત આવી મહિલાઓની યશગાથાઓ લોકો સુધી પહોચાડવામાં આવી રહી છે. તો આવો જાણીએ આ મહિલા અધિકારીની કહાની...
કોણ છે લક્ષ્મીભવ્યા તન્નીરુ?
લક્ષ્મીભવ્યા તન્નીરુ 2015ના બેચના UPSCના ટોપર IAS અધિકારી છે. તેમણે EC ક્ષેત્રમાં BTechની ડિગ્રી મેળવી છે. હાલ તેઓ પશ્ચિમ બંગાળના હુગલી જિલ્લાના આરમબાગના સબ ડિવિઝનલ ઓફિસર તરીકે ફજર બજાવે છે.
શરૂઆતમાં લક્ષ્મીભવ્યા તન્નીરુ મેન્સ્ટ્રુઅલ હાઇજીન મેનેજમેન્ટ માટે શાળાઓમાં જઈને કિશોર વિદ્યાર્થીનીઓને જાગૃત કરવા માટે અભિયાન શરુ કરવાના હતા. ત્યાર બાદ તેમણે આમાં શાળાના શિક્ષકો, માતાઓ અને બાદમાં વિદ્યાર્થીઓને પણ સામેલ કર્યા.
આ અભિયાન માટે તેમણે ગાયનેકોલોજિસ્ટ, NGO વગેરે નિષ્ણાતોને પણ સામેલ કર્યા. આ દરમિયાન તેમને જાણવા મળ્યું કે આ અંગે મોટા પાયે ગેરસમજો અને અંધશ્રદ્ધા પ્રવર્તે છે. આ જાગૃતિ સાથે તેમણે સેનિટરી પેડ સિવાયના વૈકલ્પિક ઉત્પાદનો, પોષણ અને ઇકો ફ્રેન્ડલી રીતે પેડનો નિકાલ વગેરે વિષયને સાથે સાંકળી લીધા. લલનાનો બંગાળીમાં અર્થ સ્ત્રી એવો થાય છે.
શું છે આ અભિયાનની પ્રવૃત્તિઓ?
1. આ અભિયાન વડે મેન્સ્ટ્રુઅલ હાઇજીન મેનેજમેન્ટની જાગૃતિના કાર્યક્રમો શાળા અને કોલેજોના વિદ્યાર્થીઓ અને વિદ્યાર્થીનીઓ માટે યોજવામાં આવે છે.
2. મેન્સ્ટ્રુઅલ હાઇજીન મેનેજમેન્ટની જાગૃતિ વધારવા માટે ASHA વર્કર અને આંગણવાડીની મહિલાઓની મદદથી સ્થાનિક મહિલાઓને જ્ઞાન આપવામાં આવે છે.
3. સ્થાનિક આરોગ્ય કેન્દ્રોમાં લલના સેન્ટર ખોલવામાં આવ્યા જે અંતર્ગત કિશોરીઓ અને મહિલાઓ આ સમય દરમિયાન થતી કોઈ પણ તકલીફોના સમાધાન માટે સ્પેશ્યાલીસ્ટ ડોક્ટરનો સંપર્ક સાધી શકે છે.
4. કાપડના પેડના ઉત્પાદન અને માર્કેટિંગ માટે સેલ્ફ હેલ્પ ગ્રુપમાં મહિલાને દાખલ કરવામાં આવે છે.
કેવા પડકારોનો સામનો કરવો પડે છે?
આ અભિયાનમાં લક્ષ્મીને ઘણી તકલીફોના સામનો કરવો પડ્યો છે. આ એક એવો વિષય છે જેમાં મહિલાઓ પોતે પીડિત હોવા છતાં ખુલીને વાત કરતા ક્ષોભ અનુભવે છે. આ જાગૃતિનો ફેલાવો કરવા માટે આર્થિક સ્ત્રોતની પણ જરૂર રહે છે. આ ઉપરાંત કાપડના પેડનું ઉત્પાદન, તેમની ગુણવત્તા જાળવવી, તેનું વિતરણ વગેરે એક પ્રકારની બિઝનેસ સાયકલ માંગી લે છે.
લક્ષ્મી ઈચ્છે છે કે આ અભિયાનના પરિણામરૂપે મહિલાઓની પ્રજનનતંત્ર અંગેની માહિતી જાણવાથી ઋતુસ્ત્રાવની સમસ્યાઓને વધુ સારી રીતે ઉકેલી શકાશે. તેને લગતી ખોટી માન્યતાઓ દુર થશે અને કાપડના પેડના ઉપયોગથી મહિલાઓ ઓછા ખર્ચે આરોગ્યપ્રદ ઉત્પાદન વાપરી શકશે. આ શિક્ષણ ફક્ત શાળાની વિદ્યાર્થીની માટે જ નથી પણ આ આખી પેઢી માટે છે.
આ પ્રકારની ચર્ચાઓ જયારે શરુ થાય છે ત્યારે હાજર વિદ્યાર્થીનીઓ મહિલા ક્ષોભ અનુભવે છે પરંતુ એક વખત તેઓ સાહજિકતાથી ચર્ચા શરુ કરે ત્યાર બાદ સમૂહમાં ઉંમરનો, નોકરી વ્યવસાયનો કે સામાજિક ધોરણોનો તફાવત મટી જાય છે અને ફક્ત મહિલાઓ બચે છે જેઓ એક ચોક્કસ પ્રકારના શારીરિક ફેરફારોથી પસાર થાય છે.
લક્ષ્મીનો સંદેશ
લક્ષ્મી માને છે કે મહિલાના આરોગ્યની સમાજ ઉપર ઊંડી અસર પડે છે. આ જાગૃતિ માટે મોટા મંચની જરૂર નથી. પરિવાર અને મિત્રોને જાગૃત કરીને પણ મોટી અસરો ઉભી કરી શકાય છે. મેન્સ્ટ્રુઅલ હાઇજીન મેનેજમેન્ટના પાઠ શાળાકીય શિક્ષણમાં ઉમેરાય એ ખૂબ જરૂરી છે એમ લક્ષ્મી માને છે. આવી મહિલાઓને VTVગુજરાતી.com સલામ કરે છે.