મોગરાના 2000 રોપા તમને વર્ષે 6 લાખની કમાણી કરાવશે. ગુજરાતમાં વડોદરા, અમદાવાદ, ભરૂચ, સુરત અને કચ્છ જિલ્લાઓમાં મોગરાની ખેતી થાય છે, જેનો અંદાજીત વિસ્તાર 600 હેકટર અને ફૂલોનું ઉત્પાદન 3200 ટન છે.
આ ખુશ્બુની ખેતી તમારા બેંક બેલેન્સમાં કરશે ધરખમ વધારો,
મહેકતા મોગરાની ખેતી કરાવશે ભરપુર કમાણી
કેવી રીતે કરશો ખેતી
મોગરાની ખેતી દક્ષિણ ભારતમાં તામિલનાડુ અને કર્ણાટકમાં સારો એવો પ્રમાણમાં કરવામાં આવે છે, જેનો ઉપયોગ ખાસ કરીને અત્ત૨ કાઢવામાં થાય છે. ઉત્તર ભારતમાં લખનૌમાં મોગરાની ખેતી કરવામાં આવે છે. તઉપરાંત પૂના તથા નાસિક જેવા વિસ્તારમાં પણ મોગરા વ્યાપારિક રીતે ઉગાડવામાં આવે છે. આપણાં રાજયમાં હાલ વડોદરા, અમદાવાદ, ભરૂચ, સુરત અને કચ્છ જિલ્લાઓમાં મોગરાની ખેતી થાય છે, જેનો અંદાજીત વિસ્તાર 600 હેકટર અને ફૂલોનું ઉત્પાદન 3200 ટન છે.
ગુજરાતમાં ફૂલોનું ભવિષ્ય
ગુજરાતમાં વેપારી ધોરણે ગલગોટા, ગેલડિંયા, ગુલાબ, બીલી, મોગરો, જરબેરા, મદન મોગરો, પારસ, સેવંતી ફૂલોની 20 હજાર હેક્ટરમાં ફુલોનું વાવેતર થયું છે. 2 લાખ મેટ્રિક ટન ફુલોનું ઉત્પાદન ચાલુ વર્ષે થવાની ધારણા છે. નવસારીના ખેતરો ફૂલોથી રંગીન બની જાય છે. અહીં સૌથી વધું ફૂલ ખેતરોમાં ઉગાડવામાં આવે છે. નવસારી ફુલોનું શહેર છેલ્લાં 10 વર્ષથી છે. નવસારીમાં 2400 હેક્ટરમાં 25 હજાર ટન ફૂલનું ઉત્પાદન થાય છે. આણંદ 2000, ખેડા 1800, વડોદરા 1700 હેક્ટરમાં વાવેતર થયું છે. ફુલોનું ઉત્પાદન નવસારી, વડોદરા, સુરત, અમદાવાદ, આણંદ, ભરૂચ, વલસાડ, કચ્છ, ખેડા દાહોદ, છોટા ઉદેપુર અને ગાંધીનગર વિસ્તારમાં જોવા મળે છે. કૃષિ બાગાયત નિયામકના જણાવ્યા પ્રમાણે રાજ્યમાં 2022 સુધીમાં ફુલપાકોનો વાવેતર વિસ્તાર 50 હજાર હેક્ટર સુધી લઇ જવાનો સરકારનો લક્ષ્યાંક છે.
આબોહવા
મોગરાને ખાસ કરીને ગરમ અને ભેજવાળુ, જયારે પારસને ઠંડુ અને સૂકું હવામાન વધુ અનુકૂળ આવે છે. આમ છતાં પણ આ છોડ વિવિધ પ્રકારના હવામાનમાં સારી રીતે ઉછેરી શકાય છે પરંતુ વ્યાપારિક રીતે ઉત્પાદન મેળવવા માટે સમઘાત હવામાન ખાસ જરૂરી છે.
જમીન
મોગરાના પાકને ખાસ કરીને પૂરતો પ્રકાશ મળી રહે તેવી જમીન માફક આવે છે. અને સારા નિતારવાળી જમીનમાં મોગરો મહોરી ઉઠે છે. જમીન જરા હળવી એટલે કે સામાન્ય હોય તો પણ મોગરાની ખેતી સરસ થાય છે.
રોપણી
જમીનમાં કટકા કલમ, ગુટી કલમ, દાબ કલમ,પીલાથી તૈયાર કરેલ કલમો જૂન-જુલાઈ અથવા સપ્ટેમ્બરઓકટોબર માસમાં રોપવી જોઈએ, મોગરાની રોપણી ૧ મીટર x ૧ મીટરના અંતરે કરવી જોઈએ. જયારે પારસ મોગરોની. રોપણી 1.5 મીટર બાય 1.5 મીટરના અંતરે કરવી જોઈએ. જે માટે ખાડા 30 સેમી બાય 30 સેમી બાય 30 સેમી માપના કરવા જરૂરી છે. દરેક ખાડા દીઠ 2 થી 3 કિ.ગ્રા. સારૂ કોહવાયેલ છાણીયું ખાતર અથવા વર્મિકમ્પોસ્ટ 1 કિ.ગ્રા. નાખી વાવેતર કરવું.
કલમ
મોગરાનું પ્રસર્જન કટકા કલમ, ગુટી કલમ અથવા દાબ કલમથી થાય છે, જયારે પારસનું પ્રસર્જન મૂળમાંથી ફૂટેલ પીલાઓ દ્વારા અથવા દાબ કલમથી થાય છે,
જાતો
મોગરા અને પારસમાં ખાસ વિશિષ્ટ જાતો નથી, પરંતુ મોગરામાં ફૂલની પાંખડીની સંખ્યા, પાંખડીનો આકાર અને કૂલના કદના આધારે મોગરાને મુખ્યત્વે ચાર પ્રકારમાં વહેંચવામાં આવે છે,
દેશી બેલા અથવા હજારા: એક વડા સાદા ફૂલવાળી જાત.
મોતિયા: બેવડાં ફૂલ અને ગોળ આકારની પાંખડીવાળી જાત.
બેલા: બેવડાં ફૂલ અને લાંબી પાંખડીવાળી જાત. છે
બટ મોગરા: લખોટા જેવા 2.5 સે.મી. જેટલા વ્યાસવાળા ફૂલ હોય છે, જેમાં પાંખડીની સંખ્યા વધારે હોય છે.
ખાતર
મોગરા અને પારસ પાકને દર વર્ષે છોડ દીઠ 100 ગ્રામ છાણીયું ખાતર અને 100 ગ્રામ મગફળીનો ખોળ આપવો. ઉપરોક્ત ખાતર તથા ખોળ છોડની છટણી કર્યા પછી માટીમાં બરાબર ભેળવીને આપવું. લીલા પડવાશ તરીકે શણ અથવા ઇક્કડનું વાવેતર કરવું. મલ્ચીંગ તરીકે સેન્દ્રિય પદાર્થોનો ઉપયોગ કરવો. જેથી જમીનની ફળદ્રુપતા વધશે અને જમીનનું ધોવાણ અટકશે.
પિયત
મોગરાને જમીનની પ્રત તેમજ આબોહવા પ્રમાણે ઉનાળામાં 5 થી 6 દિવસે પિયત આપવું અને શિયાળા દરમ્યાન છોડને પિયત બંધ કરી સુષુપ્ત અવસ્થામાં રાખી આરામ આપવો. જયારે પોરસમાં શિયાળામાં ફૂલો આવતાં હોઈ શિયાળામાં 8 થી 10 દિવસે પિયત આપવું જરૂરી છે.
છાંટણી
મોગરા
મોગરાને મુખ્યત્વે ઉનાળામાં કૂલ વધુ છે, જયારે શિયાળા દરમ્યાન સુષુપ્ત અવસ્થામાં રહે છે. તેથી ખાસ કરીને ડિસેમ્બરના ત્રીજા અઠવાડિયાથી જાન્યુઆરીના બીજા અઠવાડિયા સુધીમાં છટણી કરવી હિતાવહ છે.
પારસ
પારસની છાંટણી ઓગષ્ટ-સપ્ટેમ્બર માસમાં કરવી. જૂના છોડને 3 થી 5 વર્ષમાં એકવાર નબળી, વેલા જેવી ડાળીઓની લંબાઈનો રા3 જેટલો ભાગ કાપી નાખી ભારે છાંટણી કરવી, જેથી છોડના થડમાંથી નવા જૂસ્સાવાળી ડાળીઓ નીકળે અને કૂલનું વધુ ઉત્પાદન મળે. છોડને છાંટણીના એક માસ અગાઉ પાણી બંધ કરવું જરૂરી છે,
રોગ અને જીવાત
સામાન્ય રીતે મોગરા અને પારસમાં કોઈ ખાસ પ્રકારના રોગ કે જીવાત જોવા મળતાં નથી. પરંતુ મોલો-મશી તેમજ ભિંગડાંવાળી જીવાત જેવા કીટકો કયારેક આબોહવાની વિષમ પરિસ્થિતિમાં જોવા મળે છે. જેના નિયંત્રણ માટે ખેતરમાં રહેલ વધારાનો કચરો દૂર કરી ખેતર સાફ રાખવું. શેઢા-પાળા ચોખ્ખા રાખવા, તથા લીમડાના અર્કમાંથી બનાવેલ દવા 5 ટકા નો છંટકાવ કરવો. મોલો-મશીનો ઉપદ્રવ જણાય ત્યારે બીવેરીયા 75 ગ્રામ/10 લીટરના દ્રાવણનો છંટકાવ કરવો.
ફૂલ ઉતારવા
મોગરા અને પારસની પૂર્ણ વિકાસ પામેલી સફેદ રંગની કળીઓ સાંજના સમયે અથવા વહેલી સવારે ચૂંટવી, ત્યારબાદ તેને વાંસની ટોપલીમાં ભીના કંતાન અથવા કપડામાં નાંખી પેકિંગ કરી વહેલી સવારે બજારમાં મોકલવા. મોગરાનો પાક ઉનાળામાં આવે છે, જયારે પારસનો પાક શિયાળામાં આવે છે. જો આ બંને પાકોનું વાવેતર એક સાથે થોડાં થોડાં વિસ્તારમાં કરવામાં આવે તો ખેડૂતોને આખા વર્ષ સુધી ફૂલોનું ઉત્પાદન મળી રહે તથા બજારમાં વેચાણ માટે મોકલીને સારી એવી આવક મેળવી શકાય છે,
ઉત્પાદન
મોગરા અને પારસમાં વ્યાપારિક ધોરણે ફૂલ ઉત્પાદન ત્રીજા વર્ષથી મળવાનું શરૂ થાય છે જે પાંચમાં વર્ષે મહત્તમ હોય છે, મોગરામાં 10થી 15 વર્ષ સુધી નફાકારક ઉત્પાદન મેળવી શકાય છે. હેકટરે લગભગ 5000 કિ.ગ્રા ઉત્પાદન મળે છે, જયારે પારસ મોગરાના ફૂલોનું અંદાજીત ઉત્પાદન 3000થી 4000 કિ.ગ્રા. જેટલું મળે છે.