નવરાત્રી અને દિવાળીમાં માટીના કોડિયાનું મહાત્મય અલગ પણ ચાઇનીઝ કોડિયાએ પ્રજાપતિ પરિવારોના ધંધા પર કર્યો વાર
નવરાત્રી અને દિવાળી પર્વમાં ચાઈનીઝ નહીં માટીના કોડિયા ખરીદવા આગ્રહ
ઇલેક્ટ્રિક લાઈટો , સિરીઝો બાદ ઈલેક્ટ્રિક દિવડાનું ચલણ વધ્યું
પ્રજાપતિ પરિવારોની મહેનત ડબલ થઈ પણ ધંધો ચોપાટ થયો
આજનાં આધુનિક યુગમાં પણ માટીના વાસણોનું સ્થાન આગવું છે ત્યારે નવરાત્રી અને દિવાળીનું પર્વ આવ્યું એટલે પરંપરા પ્રમાણે ઘેર ઘેર વિવિધ ભાતના તૈયાર કરેલા શુકનના કોડિયા અને નવરાત્રીમાં માતાજીના ગરબા આપવા માટે પ્રજાપતિ સમાજના લોકો આવે છે. પણ છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં આકર્ષક લગતા ચાઇનીઝ કોડિયા આવી જતા આપણા કારીગરોની મૂળભૂત હસ્ત કળા પર મરણતોલ ફટકો પડ્યો છે.
પ્રજાપતિ પરીવારની મહેનત પણ વધી ગઈ પણ..
તોય હજુ પણ માટી કળા જીલ્લાના લુણાવાડા ગામના પ્રજાપતિ સમાજના કારીગરોએ આજ દિન સુધીમાં સાચવી રાખી છે. નવરાત્રિ આવતા પહેલા મતાજીનો ગરબો તેમજ કોળિયા બનાવવાની શરૂઆત થઈ જાય છે હવે સમય બદલાતાની સાથે અવનવા ડિઝાઇન વાળા ગરબાનું ચલણ વધવા પામ્યું છે તેની સાથે સાથે મહેનત પણ વધી ગઈ છે પહેલા માત્ર સાદા માટીના ગરબા જેમાં ૧૦૮ છિદ્રો હોય તેવાં સ્થાપન કરવામાં આવતા હતા. સમય જતા કલરફૂલ અને સુંદર આભલા ભર્યા હોય અને રંગબેરંગી ગરબાનું ચલણ વધવા પામ્યું છે. જેની સામે પ્રજાપતિ પરીવારની મહેનત પણ વધી ગઈ છે અને તે મહેનત મુજબ ભાવ પણ નથી મળી રહ્યો.
પાંચમી પેઢીએ પણ ધંધો જાળવી રાખ્યો
હવેના સમયમાં ચાઇનીઝ વસ્તુઓ જેવી કે ઇલેક્ટ્રિક લાઈટો , સિરીઝો , ઇલેક્ટ્રિક દીવડાઓ વગેરેનું બજારમાં ધૂમ વેચાણ થઈ રહ્યું છે. પણ સંસ્કૃતિને જાળવી રાખતા લુણાવાડાના મગનભાઈ પ્રજાપતિ પરિવાર આજે લગભગ પાંચમી પેઢીએ પણ તેમનો વારસાગત ધંધો માટીકામ કલાકારી જાળવી રાખ્યો છે.ત્યારે આ પરિવાર દ્વારા ઇકોફ્રેન્ડલી ગરબાઓ કોડિયાઓ તેમજ નાના છોકરાઓ નવરાત્રિમાં સાંજે લઇને ફરતા હોય તે ધોધા, કોડિયાં વગેરે બનાવવાની કામગીરી શરૂ છે માતાજીનો ગરબો ખરીદવા હાલ બજારમાં મોટી સંખ્યામાં ભક્તોની ભીડ જોવા મળી રહ્યા છે .
માટીના ગરબાનું આગવું સ્થાન
આજના આધુનિક યુગમાં નવરાત્રીનું પણ આધુનિકીકરણ થઇ ગયું હોય તેમ લાગી રહ્યું છે. લુણાવાડા નગરમાં આજે પણ નવરાત્રી દરમિયાન માતાજીના ગરબાને ખરીદી તેમાં દીવો પ્રગટાવવાની પરંપરા અને સંસ્કૃતિ અકબંધ છે. બજારમાં મળતા તાંબા અને પીતળના ગરબાની જગ્યાએ આજે પણ વિરપુર તાલુકામાં માટીના ગરબાનું આગવું સ્થાન છે.