જય જવાન / કારગિલ વીજય દિવસ: પાકિસ્તાન હવે કદી નહીં કરી શકે આવું દૂ:સાહસ, જાણો કેવી મજબૂત છે ભારતીય સૈન્યની વ્યવસ્થા?

આજે કારગિલ વિજય દિવસ

આજે દેશમાં કારગિલ વિજય દિવસ મનાવવામાં આવી રહ્યો છે . ભારતીય સેનાના આ અભૂતપૂર્વ પરાક્રમનાં 22 વર્ષ થઈ ગયા છે અને હવે કોઈ દુશ્મન ભારત સામે કારગિલ જેવા હુમલાનું પુનરાવર્તન ક્યારેય કરી શકે એમ નથી. વર્ષ 1999 માં કારગિલ યુદ્ધ પછી, ભારતે એલઓસીથી એલએસીમાં અનેકગણી લશ્કરી તાકાત વધારી દીધી છે. સરહદ પર કડક તૈયારીઓ કરીને ભારતે પાકિસ્તાનને જ નહીં પરંતુ ચીનને પણ કડક સંદેશ આપ્યો છે. કારગિલ યુદ્ધનાં પગલે ભારતે સલામતીની જરૂરિયાતોને પૂરી કરી, જેના પગલે જમ્મુ-કાશ્મીરથી લદ્દાખ સુધી ભારત પાસે અભૂતપૂર્વ સુરક્ષા વ્યવસ્થા ઉપલબ્ધ છે. સરહદ સુધીના ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચરને મજબુત બનાવવાની સાથે, આધુનિક શસ્ત્રોથી સજ્જ ભારતીય સેનાના જવાનો પણ સરહદ પર ચાંપતી નજર રાખી રહ્યા છે.

સેનાના અધિકારીઓના જણાવ્યા મુજબ હવે ભારતનેકારગિલ જેવા સંઘર્ષની કોઈ સંભાવના નથી. નિયંત્રણ રેખા સાથે સંવેદનશીલ વિસ્તારોને ઓળખીને મલ્ટિ-ટાયર સિક્યુરિટી લેઆઉટ તૈયાર કરવામાં આવ્યું છે. પાકિસ્તાની સૈન્ય દ્વારા ઉપયોગમાં લેવામાં આવતી ઘૂસણખોરીના માર્ગો ઓળખીને ત્યાં કાઉન્ટર-ઇનફિલ્ટ્રેશન ગ્રીડ બનાવવામાં આવી છે. હવે ત્રણ ગણા કરતાં પણ વધારે સૈન્ય તૈનાત  છે. ઘુસણખોરોનાં વિસ્તારો પણ સુરક્ષિત કરવામાં આવ્યા છે.  હવે શિયાળા દરમિયાન પણ એકપણ ચેકપોઇન્ટ્સ ખાલી નથી. લશ્કરના પુરવઠાને તાત્કાલિક ધોરણે મળવા માટે એલઓસી પર કેટલાક હેલિપેડ બનાવવામાં આવ્યા છે.

સેનાની તાકાત વધી

કારગિલ યુદ્ધ પછી, આર્મીની 14 મી ટુકડીની રચના કરવામાં આવી, જેથી લદ્દાખ વિભાગ સાથે જોડતી પાકિસ્તાન અને ચીનની સરહદ પર નજર રાખી શકાય. આ ટુકડીઓમાં આર્મીનાં 3 પાયદળ વિભાગ, 3 ગોલંદાજી બ્રિગેડ, 70  પાયદળ બ્રિગેડ, 102 પાયદળ બ્રિગેડ, 8 પાયદળ વિભાગ, 56 માઉન્ટેન બ્રિગેડ, 79 માઉન્ટેન બ્રિગેડ અને 192 માઉન્ટન બ્રિગેડનો સમાવેશ થાય છે. તેનું મુખ્ય મથક કારગિલથી 28 કિમી દૂર કુંબાથંગ ખાતે છે. અગાઉ યુદ્ધમાં લડતા સૈનિકોને શ્રીનગર સ્થિત 15 મી કોર્પ્સથી મોકલવામાં આવ્યા હતા. કારગિલ યુદ્ધ દરમિયાન, ઝોજિલાથી લેહ સુધી 300 કિલોમીટર લાંબી એલઓસીની સુરક્ષા માટે એક જ બ્રિગેડ હતી.

શસ્ત્રોની ક્ષમતામાં પણ વધારો થયો
લદ્દાખથી જમ્મુ સુધી તૈનાત સૈન્યમાં નોંધપાત્ર વધારો થયો છે. યુદ્ધની રીત પણ હવે બદલાઈ ગઈ છે. હવે ત્યાં સાયબર હુમલો કે મિસાઇલ હુમલાઓ થવાનો ભય છે. છેલ્લા કેટલાક સમયથી ચીન સાથેના સંઘર્ષને કારણે 826 કિલોમીટર લાંબી લાઇન ઓફ એકચ્યુઅલ કંટ્રોલ પર સુરક્ષા વધારી દેવામાં આવી છે. આમાં તાકાત વધારવાની સાથે શસ્ત્રોની ક્ષમતા પણ વધારવામાં આવી છે. અહીં બોફોર્સ, રશિયન ટેકનોલોજી ધરાવતી તનગુસહકા ટેન્ક, બીએમપી ટેન્ક, ટી -90 ટેન્ક, કે વજ્રા-ટી આર્ટિલરી ગન, એમ 777 અલ્ટ્રા લાઇટ હાવિત્ઝર જેવા હથિયારો છે. સેનાએ નવા દારૂગોળો મેળવવાનાપોઇન્ટ પણ બનાવ્યા છે. સેના પાસે આ ક્ષેત્રમાં આધુનિક એર ડિફેન્સ મિકેનિઝમ્સ, રડાર વગેરે છે. કેટલાક રડાર એવા પણ છે જે જણાવી શકે છે કે દુશ્મન કેટલા અંતરથી ફાયર કરે છે.

મહત્વપૂર્ણ રસ્તાઓનું નિર્માણ
કારગિલ યુદ્ધ પછી, માત્ર લેહ, કારગિલના મુખ્ય રસ્તા જ નહીં પણ એલઓસી અને એલએસી સુધીના રસ્તા પણ બનાવવામાં આવ્યા છે. ટૂંક સમય માટે ઝોજીલા પાસ પણ બંધ કરવામાં આવી રહી છે. ઝોજિલા ટનલ પણ બનાવવામાં આવી રહી છે. લદ્દાખમાં બનાવવામાં આવેલ એક મહત્વપૂર્ણ રસ્તા દરબુક-શ્યોક-ડીબીઓ રોડ (ડીએસ-ડીબીઓ રોડ) છે જે પૂર્વી લદ્દાખનો એક વ્યૂહાત્મક ઓલ-વેધર રસ્તો છે અને એલએસીની ખૂબ નજીક છે. આ રસ્તો ઉત્તર સરહદ પર સ્થિત ડીબીઓ પોસ્ટને દરબુક અને શ્યોક ગામોથી લેહ સુધી જોડે છે. ડીએસ-ડીબીઓ માર્ગના નિર્માણને કારણે લેહથી ડીબીઓ સુધીની મુસાફરી બે દિવસથી ઘટાડીને માત્ર 6 કલાક કરી દેવામાં આવી છે, જે સૈન્યની દ્રષ્ટિએ ખૂબ મહત્વની છે.

હવામાનની સચોટ માહિતી
હવામાન વિભાગ પણ ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચરને અપગ્રેડ કરી રહ્યું છે જેથી સેનાના વિસ્તારોમાં ફરજ અને પેટ્રોલિંગ દરમિયાન સેનાને કોઈ મોટી સમસ્યાનો સામનો કરવો ન પડે. વિભાગના એક અધિકારીએ જણાવ્યું હતું કે ત્યાં હવામાનની સચોટ માહિતી માટે ટૂંક સમયમાં ડોપ્લર રડાર લગાવવામાં આવશે. આ રડારનું પરીક્ષણ કરવામાં આવ્યું છે. તે અડધાથી ઓછા કલાકમાં હવામાનના ફેરફારો શોધીને તેની નોંધ કરી શકે છે.

કાર્ગો વિમાનના ઉતરાણ દ્વારા આપવામાં આવેલ મજબૂત સંદેશ
પૂર્વી લદ્દાખમાં ચીન સાથેના સંઘર્ષને ધ્યાનમાં રાખીને દૌલાત બેગ ઓલ્ડિ (ડીબીઓ) એરસ્ટ્રિપનું વ્યૂહાત્મક મહત્વ વધી જાય છે. ડીબીઓ એરસ્ટ્રીપ એલએસીથી લગભગ 8-9 કિલોમીટર દૂર છે. ત્યાંથી કારાકોરમ પાસનું હવાનું અંતર માત્ર 10 કિ.મી. છે તેથી, ભારતીય સેના માટે આ હવાઇ પટ્ટીનું ખૂબ મહત્વ છે. 1962 માં ભારત-ચીન યુદ્ધ દરમિયાન બનાવવામાં આવેલી આ હવાઇ પટ્ટીનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો ન હતો. તે 45 વર્ષથી કાર્યરત નહોતી. 31 મે, 2008 એક AN-32 વિમાનનું અહી લેન્ડિંગ કરાવવામાં આવ્યું હતું. પરંતુ 20 ઓગસ્ટ 2013 ના રોજ, ભારતીય વાયુસેનાએ સી -130 જે હર્ક્યુલસ કાર્ગો વિમાન ઉતારીને ઇતિહાસ રચ્યો અને ચીનને આકરો સંદેશ આપ્યો. હવાઈ ​​પુરવઠાની બાબતમાં ડીબીઓની મહત્વની ભૂમિકા છે.