ડીલ રદ? / ભારતીય મૂળના બ્રિટેન મંત્રીના નિવેદનથી ભારત નારાઝ, મહત્વપૂર્ણ ડીલ થઈ શકે છે રદ્દ

• ભારત વિરુદ્ધ નિવેદનમાં બ્રિટનની મુશ્કેલીમાં વધારો
• ફ્રી ટ્રેડ એગ્રીમેન્ટ થવાની શક્યતાઓમાં ઘટાડો થયો
• યુકેના ગૃહમંત્રી દ્વારા ભારતીય પ્રવાસીઓ વિરુદ્ધ નિવેદન કારણભૂત

યુકેના ગૃહમંત્રી દ્વારા ભારતીય પ્રવાસીઓ વિરુદ્ધ આપવામાં આવેલા નિવેદનને કારણે બ્રિટન મુશ્કેલીમાં છે. સુએલા બ્રેવરમેનના નિવેદન બાદથી ભારત કડક વલણ અપનાવી રહ્યું છે. બ્રેવરમેને કહ્યું હતું કે મુક્ત વેપાર કરારથી બ્રિટનમાં ભારતીયોનો ધસારો વધશે. આ પછી ભારતે જવાબ આપ્યો કે ભવિષ્યમાં કોઈપણ ડીલ બંને પક્ષોના ફાયદાને ધ્યાનમાં રાખીને કરવામાં આવશે. બ્રિટનના એક અખબારે સરકારી સૂત્રોને ટાંકીને દાવો કર્યો છે કે સુએલા બ્રેવરમેનના આ નિવેદનથી ભારત હેરાન અને નિરાશ છે. આ નિવેદન બાદ ભારત અને બ્રિટન વચ્ચે ફ્રી ટ્રેડ એગ્રીમેન્ટ થવાની શક્યતા ઓછી થઈ રહી છે.

ડીલ અટકવાની સંભાવના
રીપોર્ટ અનુસાર, બ્રિટનના અધિકારીઓએ જણાવ્યું કે સુએલાના આ નિવેદન બાદ ભારત સરકારના મંત્રીઓ અને અધિકારીઓમાં ઘણો ગુસ્સો છે. ગૃહમંત્રીના આ નિવેદનથી ભારત હેરાન અને નિરાશ છે. ભારત સરકારના સૂત્રોએ જણાવ્યું હતું કે બ્રેવરમેનની ટિપ્પણી બાદ ભારત અને બ્રિટન વચ્ચેના સંબંધોમાં એક પગલું પાછું આવ્યું છે. ભારત હજુ પણ બ્રિટનને લઈને સકારાત્મક છે, પરંતુ જો આવા લોકો હજુ પણ યુકે સરકારમાં રહેશે તો આ વાતચીત અધવચ્ચે જ અટકી શકે છે. ભારતે કહ્યું છે કે જો બ્રિટન આ ડીલને કોઈપણ રીતે અવરોધે તેમ ન ઈચ્છતું હોય તો વડાપ્રધાન ટ્રસને ગૃહમંત્રી સુએલા બ્રેવરમેનના નિવેદનથી પોતાને અલગ કરી લેવું જોઈએ.

ભારતે અડધા અબજ પાઉન્ડ (લગભગ 45 અબજ ભારતીય રૂપિયા) માંગ્યા
વેપાર સોદાથી વાકેફ લોકોનું કહેવું છે કે ભારત બ્રિટન પાસેથી અડધા અબજ પાઉન્ડ પાછા ખેંચવાની માંગ કરી રહ્યું છે. આ રકમ ભારતીય કામદારો દ્વારા બ્રિટનની સામાજિક સુરક્ષા વ્યવસ્થા માટે ચૂકવવામાં આવી છે.

બ્રિટન માટે મહત્વપૂર્ણ ડીલ
યુરોપમાં મંદીના સંકેતો વચ્ચે બ્રિટનના વડાપ્રધાન લીસ ટ્રસ આ ડીલની મદદથી બ્રિટનની અર્થવ્યવસ્થાને પુનર્જીવિત કરવા માંગે છે. જો આ ડીલ કોઈ કારણસર અટકી જાય તો લીઝ ટ્રસ માટે તે મોટો આંચકો હશે. ભારતનું કડક વલણ યુદ્ધવિરામને છૂટછાટો આપવા માટે દબાણ કરી શકે છે, કારણ કે બ્રેક્ઝિટમાંથી બહાર નીકળ્યા પછી મોટા વેપાર સોદા કરવાનું દબાણ પહેલેથી જ વધારે છે. ટ્રસના સત્તાવાર પ્રવક્તા મેક્સ બ્લેને જણાવ્યું હતું કે સરકાર હજી પણ સોદો પૂર્ણ થવાની આશા રાખી રહી છે. આ ડીલ બાદ બ્રિટન ભારત માટે સૌથી મોટો આયાતકાર દેશ બની જશે. આ કરાર સાથે, યુકેનું અર્થતંત્ર 2035 સુધીમાં 3 બિલિયન પાઉન્ડ થવાની ધારણા છે.

મુક્ત વ્યાપાર સોદાથી ભારતને શું ફાયદો મળશે?
કોઈપણ વેપાર સોદામાં ભારતીય વિદ્યાર્થીઓ અને કામદારો માટે સુવિધાઓ હંમેશા ભારત માટે એક મહત્વપૂર્ણ પાસું રહ્યું છે. આ વેપાર સોદાના બદલામાં ભારત તેના નાગરિકો માટે વધુ વર્ક વિઝા અને સ્ટડી વિઝાની માંગ કરી રહ્યું છે. ભારતે એક અલગ વિઝાની પણ માંગણી કરી છે, જે 35 વર્ષથી ઓછી ઉંમરના લોકોને યુકેમાં ત્રણ વર્ષ સુધી રહેવાની મંજૂરી આપે છે. જો આ સોદો પાર પડશે તો તે ભારતનો સૌથી મોટો અને મહત્વાકાંક્ષી મુક્ત વેપાર કરાર હશે. આ ડીલની મદદથી બંને દેશો વચ્ચેનો દ્વિપક્ષીય વેપાર 2030 સુધીમાં બમણો થવાની આશા છે. ભારત સરકારના ડેટા અનુસાર, 2021-22માં ભારત અને યુકે વચ્ચેનો કુલ વેપાર 17 અબજ ડોલરથી વધુ હતો.

જાન્યુઆરીથી વાટાઘાટો ચાલુ છે
ભારત અને બ્રિટને જાન્યુઆરીમાં આ મુક્ત વેપાર કરાર માટે વાટાઘાટો શરૂ કરી હતી. એપ્રિલમાં ભારતની મુલાકાતે આવેલા તત્કાલીન બ્રિટિશ વડા પ્રધાન બોરિસ જોન્સને મીડિયાને કહ્યું હતું કે તેઓ FTA કરારના બદલામાં ભારતને વધુ વિઝા આપવા તૈયાર છે. આ કરાર ઓક્ટોબર સુધીમાં થઈ જવા જોઈએ. પરંતુ યુકે સરકારના એક સૂત્રના જણાવ્યા અનુસાર, અત્યાર સુધીમાં માત્ર 40 ટકા જ કામ થયું છે.