નવી દિલ્હી / વિદેશમંત્રી જયશંકરે રશિયાને રોકડું પકડાવ્યું, કહ્યું- 'અમને કોઇ ન જણાવે કે ભારત...'

• ચીન વિરૂદ્ધ ષડયંત્રમાં ભારતનો મોહરાની જેમ ઉપયોગ થઇ રહ્યો છેઃ રશિયા
• કોઇ બીજો દેશ એ નક્કી નહીં કરે કે ભારત કોની સાથે મિત્રતા કરે કે કોની સાથે નહીંઃ એસ. જયશંકર
• ઓસ્ટ્રેલિયા, જાપાન, અમેરિકનની સભ્યતાવાળા સ્કૉડમાં ભારત પણ ભાગીદાર

રશિયા અને ભારતના ઐતિહાસિક સંબંધ રહ્યા છે. જોકે, બદલતી વૈશ્વિક પરિસ્થિતિયોમાં રશિયા અને પાકિસ્તાનના સંબંધો વધી રહ્યા છે, ત્યારે ભારત માટે પણ અમેરિકા એક ભાગીદાર તરીકે ઉભર્યું છે. ત્યાં સુધી કે કેટલાક મામલે હવે રશિયા અને ભારતના હિત એકબીજા સાથે ટકરાતા નજરે આવી રહ્યા છે.

ચીન વિરૂદ્ધ ષડયંત્રમાં ભારતનો મોહરાની જેમ ઉપયોગ થઇ રહ્યો છેઃ રશિયા

ઉદાહરણ તરીકે ચીનના પડકારોથી લડવા માટે ભારત અમેરિકન નેતૃત્વવાળા ક્વૉડ સમૂહમાં પહેલાથી વધુ સક્રિય થયું છે જ્યારે રશિયા એવું કંઇ નથી ઇચ્છતું. રશિયા ચીનની સાથે મળીને અમેરિકાના વર્ચસ્વનો મુકાબલો કરવા માંગે છે. રશિયાએ એક નિવેદનમાં ત્યાં સુધી કહી દીધું હતું કે ચીન વિરૂદ્ધ ષડયંત્રમાં ભારતનો મોહરાની જેમ ઉપયોગ થઇ રહ્યો છે.

કોઇ બીજો દેશ એ નક્કી નહીં કરે કે ભારત કોની સાથે મિત્રતા કરે કે કોની સાથે નહીંઃ એસ. જયશંકર

રશિયાએ બુધવારે ફરી એક વખત ક્વૉડને લઇને ભારતને ચેતવ્યું તો ભારતના વિદેશ મંત્રી એસ. જયશંકરે પણ સ્પષ્ટ રીતે પોતાની વાત કહી દીધી. ક્વૉડ દેશોની ભૂમિકાને લઇને રશિયાએ કહ્યું હતું કે, આના દ્વારા પશ્ચિમી દેશ હિન્દ-પ્રશાંત ક્ષેત્રમાં શીત યુદ્ધની માનસિકતા ફરીથી શરૂ કરવાની રણનીતિ પર કામ કરી રહ્યા છે. આના પર વિદેશ મંત્રી એસ.જયશંકરે સ્પષ્ટ શબ્દોમાં કહ્યું કે, કોઇ બીજો દેશ એ નક્કી નહીં કરે કે ભારત કોની સાથે મિત્રતા કરે કે કોની સાથે નહીં. બીજાની કાળજી રાખવાની જરૂરિયાત નથી.

રશિયન રાજદૂત નિકોલે કુદાશેવે ક્વૉડને લઇને ટિપ્પણીના કેટલાક કલાક બાદ રાયસીના ડાયલૉગમાં ભારતના વિદેશ મંત્રી એસ.જયશંકરે સાર્વજનિક રીતે પોતાનો વિચાર રજૂ કરી દીધો. આનાથી એ સ્પષ્ટ થઇ ગયો કે હિન્દ-પ્રશાંત વિસ્તારમાં અમેરિકન રણનીતિને લઇને ભારત અને રશિયામાં મોટા મતભેદ છે.

આનાથી વિસ્તારમાં શીત યુદ્ધ જેવી સ્થિતિ ફરીથી વધી શકે છેઃ રશિયા

ઓસ્ટ્રેલિયા, જાપાન, અમેરિકનની સભ્યતાવાળા સ્કૉડમાં ભારત પણ ભાગીદાર છે. ક્વૉડ દેશોને ફ્રાંસની સાથે મળીને હાલમાં જ બંગાળની ખાડીમાં યુદ્ધાભ્યાસ કર્યો. દરિયાઇ વિસ્તારમાં ચીનના વધતા વર્ચસ્વ વચ્ચે આ યુદ્ધાભ્યાસને મહત્વની નજરે જોવામાં આવ્યો, પરંતુ રશિયાએ ક્વૉડને લઇને ચિંતા વ્યક્ત કરી છે. ચીને જ્યારે ક્વૉડને હિંદ પ્રશાંત વિસ્તાર નાટો કરાર આપ્યો તો રશિયાએ કહ્યું કે, આનાથી વિસ્તારમાં શીત યુદ્ધ જેવી સ્થિતિ ફરીથી વધી શકે છે.

રશિયાના રાજદૂતે બુધવારે નવી દિલ્હીમાં પ્રેસ કોન્ફરન્સમાં કહ્યું હતું કે, અમે ભારતનું ધ્યાન હિંદ-પ્રશાંત ક્ષેત્રમાં ઉભરી રહેલા પશ્ચિમી વર્ચસ્વ તરફ આકર્ષિત કરવા માંગીએ છીએ. પશ્ચિમી દેશ શીત યુદ્ધને ફરીથી શરૂ કરવાની રણનીતિ પર કામ કરી રહ્યા છે. 1990ના દાયકામાં અમેરિકા અને રશિયા વચ્ચે શીત યુદ્ધ ચાલ્યું જેમાં આ બન્ને દેશો વચ્ચે સીધી લડાઈ તો નથી થઇ પરંતુ બીજા દેશોના મેદાનમાં તણાવ હજુ યથાવત રહ્યો.

વાસ્તવમાં આ શીત યુદ્ધની માનસિકતાથી નિકળવાનો પ્રયાસ છેઃ એસ. જયશંકર

ક્વૉડ દેશોના સંબંધો રશિયા તરફથી શીત યુદ્ધની તુલના કરાતા વિદેશ મંત્રી એસ.જયશંકરે ફગાવી દીધો. જયશંકરે કહ્યું કે, હિન્દૂ-પ્રશાંત ઐતિહાસિક, અવિરત ભૌગોલિક એકમનું પ્રતિનિધિત્વ કરે છે જે આફ્રિકાથી લઇને અમેરિકાના કિનારા સુધી ફેલાયેલો છે. હું કહેવા માંગુ છું કે હિન્દ-પ્રશાંત ક્ષેત્ર પોતાના ઇતિહાસ તરફ પરત ફરી રહ્યું છે. આ હાલની દુનિયાનું વધુ સારી રીતે પ્રતિનિધિત્વ કરે છે. વાસ્તવમાં આ શીત યુદ્ધની માનસિકતાથી નિકળવાનો પ્રયાસ છે, ના કે બીજી વખત લાગૂ કરવા જેવું છે.

એશિયાઈ નાટો જેવા શબ્દોને માઇન્ડ ગેમ કહી શકાયઃ એસ. જયશંકર

એસ. જયશંકરે એમ પણ કહ્યું કે, કોઇ પણ અન્ય દેશ ભારતની કોઇ અન્ય દેશ સાથે મિત્રતા પર વીટો ન કરી શકે, અને એશિયાઈ નાટો જેવા શબ્દોને માઇન્ડ ગેમ કહી શકાય છે અને અન્ય દેશો દ્વારા રમાઇ રહ્યા છે.  આ પ્રકારની નાટો માનસિકતા ભારતમાં ક્યારેય નથી રહી, જો આ એશિયામાં છે, તો આ કોઇ બીજા દેશમાં હશે.