વિશ્વગુરુનો ઉદય / G-20, SCO અને UNSC ની કમાન ભારતના હાથોમાં, G-7માં પણ એન્ટ્રી માટે ચર્ચા શરૂ, જાણો શું છે ખાસ

• ભારતનું વિશ્વમાં કદ વધી રહ્યું છે
• G-7 માં ભારતને સ્થાન મળી શકે છે
• ભારતને શાંઘાઈ કોઓપરેશન સમિટની કમાન મળી

છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં વિશ્વમાં ભારતની પ્રતિષ્ઠા ખુબ વધી છે. પીએમ મોદી સરકારના પ્રયાસોનું હવે ફળ મળવા લાગ્યું છે. વિદેશ નીતિમાં ભારતના ડંકા પર હવે પાડોશી દેશ પાકિસ્તાન અને ચીન જેવા દુશ્મન દેશો વિચાર કરી રહ્યા છે. વિશ્વમાં ભારતના મોટા દબાણનો અંદાજ એ હકીકતથી લગાવી શકાય છે કે ભારત હવે એક મોટી વૈશ્વિક શક્તિ તરીકે સ્થાપિત થયું હોય તેવું લાગે છે. આ વર્ષે ભારતને વિશ્વની પ્રમુખ આંતરરાષ્ટ્રીય સંસ્થાઓની કમાન મળવા જઈ રહી છે. સાથે જ દુનિયાના સૌથી અમીર દેશોના સંગઠન જી-7માં પણ તેને સામેલ કરવાની ચર્ચાઓ ચાલી રહી છે. જો આમ થશે તો આ સંસ્થાનું નામ બદલીને જી-8 કરી દેવામાં આવશે.

ભારતને શાંઘાઈ કોઓપરેશન સમિટની કમાન મળી
આ વર્ષે સમરકંદમાં આયોજિત શંઘાઈ સહયોગ સંગઠન દ્વારા નિર્ણય લેવામાં આવ્યો હતો કે ભારત આગામી એસસીઓ શિખર સંમેલનનું નેતૃત્વ કરશે. આ રીતે એસસીઓનું પ્રમુખપદ ભારત પાસે આવી ગયું છે. આ સંમેલન આવતા વર્ષે સપ્ટેમ્બરમાં ભારતમાં યોજાશે. આ સંગઠનમાં ભારત ઉપરાંત રશિયા, ચીન, પાકિસ્તાન અને મધ્ય એશિયાના 5 દેશોનો સમાવેશ થાય છે. આ કોન્ફરન્સના અધ્યક્ષ તરીકે ભારત આતંકવાદ અને વિદેશી ફંડિંગ જેવા મુદ્દાઓ પર પ્રસ્તાવ પાસ કરીને પાકિસ્તાન પર કડક કાર્યવાહી કરી શકશે.

ડિસેમ્બરમાં મળશે જી-20ની અધ્યક્ષતા
આ સાથે જ ભારતને આ વર્ષે ડિસેમ્બરમાં વિશ્વના વિકસિત અને વિકાસશીલ દેશોની અગ્રણી સંસ્થા જી-20નું અધ્યક્ષપદ પણ મળશે. આવતા વર્ષે આ પ્રભાવશાળી સંગઠનનું સંમેલન ભારતમાં યોજાશે. આ સંગઠનમાં અમેરિકા, રશિયા, ચીન, ભારત, ઇન્ડોનેશિયા, બ્રિટન, ફ્રાન્સ, ઓસ્ટ્રેલિયા, સાઉદી અરેબિયા સહિત ઘણા પ્રભાવશાળી દેશોનો સમાવેશ થાય છે.

G-20 સંમેલનમાં મિત્ર દેશોને પણ આમંત્રણ
જી-20 સંમેલનમાં ભારતને પોતાના માનીતા દેશોને આ સંમેલનમાં પ્રવેશવાની મંજૂરી આપવાની તક મળશે. સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર આ સંગઠનના પ્રમુખ તરીકે ભારત પોતાના મિત્ર દેશો ઇજિપ્ત, બાંગ્લાદેશ, મોરેશિયસ, નાઇજિરિયા, ઓમાન, નેધરલેન્ડ, સ્પેન, સિંગાપોર અને સંયુક્ત આરબ અમીરાતને મહેમાન દેશ તરીકે આ સંમેલનમાં ભાગ લેવા આમંત્રણ મોકલશે. આમ કરવાથી ભારત એશિયા, યુરોપ, આફ્રિકામાં પોતાનો પ્રભાવ વધુ વિસ્તારી શકશે. આ સાથે જ ભારતની અસર દુનિયાના દરેક ભાગમાં જોવા મળશે.
    
ભારત એક મહિના સુધી સુરક્ષા પરિષદમાં કમાન સંભાળશે
આ વર્ષે ડિસેમ્બરમાં ભારતને વિશ્વની સૌથી શક્તિશાળી સંસ્થા સંયુક્ત રાષ્ટ્ર સુરક્ષા પરિષદ એટલે કે યુએનએસસીની અધ્યક્ષતા કરવાની તક મળશે. ભારત લગભગ એક મહિના સુધી કાઉન્સિલનો હવાલો સંભાળશે. આ સમય દરમિયાન તેઓ વિશ્વના તમામ વૈશ્વિક મુદ્દાઓ પર નિર્ણાયક વલણ અપનાવવાની સ્થિતિમાં હશે અને તે નિર્ણયોની અસર સમગ્ર વિશ્વ પર પડશે.

G-7ના કાયમી સભ્ય બનાવવાની ચર્ચા 
વિશ્વમાં ભારતના વધી રહેલા વૈશ્વિક પ્રભાવની આ એકમાત્ર ઝલક નથી. દુનિયાના સૌથી અમીર 7 દેશોના સંગઠન જી-7માં પણ તેમને સામેલ કરવા માટે જોરશોરથી ચર્ચાઓ ચાલી રહી છે. ભારત ગયા મહિને યુકેને પાછળ છોડીને વિશ્વની પાંચમી સૌથી મોટી અર્થવ્યવસ્થા બની ગયું છે. તાજેતરમાં જ જર્મનીમાં જી-7 કોન્ફરન્સ યોજાઈ હતી, જેમાં યજમાન દેશે ભારતને મહેમાન દેશ તરીકે આમંત્રણ આપ્યું હતું. પરંતુ હવે ભારતને આ સંસ્થાનું કાયમી સભ્ય બનાવવાની ચર્ચાએ જોર પકડ્યું છે. જો આમ થશે તો ફરી સંસ્થાનું નામ બદલીને જી-8 કરવામાં આવશે. સાથે જ ભારતની વૈશ્વિક શક્તિમાં પણ અનેકગણો વધારો થશે. આ સંગઠનમાં રશિયા પણ સામેલ હતું, પરંતુ બાદમાં તેને બરતરફ કરવામાં આવ્યું હતું.

વિશ્વમાં ભારતનું નામ વધી રહ્યું છે
જાણકારોના મતે જે રીતે વિશ્વમાં વૈશ્વિક સંસ્થાઓ સાથે જોડાયેલા સમીકરણો બદલાઇ રહ્યા છે, ભારતની વિશ્વસનીયતા સતત વધી રહી છે. હવે વિશ્વની નજર ઉભરતા ભારત તરફ છે. વિશ્વ કૂટનીતિમાં ભારતનું કદ મોટું થતું જણાય છે. સંરક્ષણ નિષ્ણાતો કહે છે કે ઘણી આંતરરાષ્ટ્રીય સંસ્થાઓની કમાન મેળવવી એ ભારત માટે મોટી રાજદ્વારી જીત છે. એવું માનવામાં આવે છે કે આ સંગઠનોની અધ્યક્ષતા દ્વારા ભારત વિશ્વ પર એક મોટી રાજદ્વારી છાપ છોડશે.