Innovation / IITના વિદ્યાર્થીઓનું અનોખું સંશોધન, ધોબીના કપડાંમાંથી વીજળી પેદા કરશે

• ધોબીઘાટ ઉપર થયેલ પરીક્ષણમાં 50 ભીના કપડાઓને 3000 સ્કવેર મીટરમાં બિછાવામાં આવ્યા 
• આ કપડાં એક સુપર કેપેસિટર સાથે કનેક્ટ કરીને વીજળી પેદા કરવામાં આવી 

IIT ખડગપુરના મિકેનિકલ ડિપાર્ટમેન્ટના રિસર્ચર્સે કુદરતી રીતે સુકાઈ રહેલા કપડાં વડે વિદ્યુત પ્રવાહ જનરેટ કર્યો હતો. ધોબીઘાટ ઉપર થયેલ પરીક્ષણમાં 50 ભીના કપડાઓને એક દૂરના ગ્રામ્ય વિસ્તારમાં 3000 સ્કવેર મીટરમાં બિછાવામાં આવ્યા હતા. 

આ કપડાં એક સુપર કેપેસિટર સાથે કનેક્ટ કરવામાં આવ્યા હતા. આ પ્રક્રિયામાં સંશોધકોએ 24 કલાકમાં આશરે 10 વોલ્ટ જેટલી વીજળી સફળતાપૂર્વક પેદા કરી. આ સંગ્રહિત ઉર્જા એક સફેદ LED લાઇટને 1 કલાકથી સમય સુધી પ્રજ્વલિત રાખી શકે છે. 

IIT ખડગપુરના મિકેનિકલના પ્રોફેસરે ANI ન્યુઝ એજન્સી સાથે વાત કરતા જણાવ્યું હતું કે ખુલ્લી જગ્યામાં કુદરતી રીતે સુકાતા કપડાંમાંથી જનરેટ થતી ઈલેક્ટ્રીસીટી મોટા પ્રમાણમાં વિદ્યુત પેદા કરતી નથી પરંતુ તે ગ્રામ્ય વિસ્તારોની નાની મોટી જરૂરિયાતને સંતોષી શકે છે. 

કેવી રીતે કપડામાંથી ઉત્પન્ન થાય છે વિદ્યુત ઉર્જા?

આ પ્રક્રિયા સમજાવવા માટે તેમણે જણાવ્યું હતું કે કપડાં ખૂબ જટિલ ઉત્પાદન છે. કપડાં સેલ્યુલોઝના રેસાઓથી બનેલા છે. આ રેસાઓની દીવાલો ઉપર ચોક્કસ પ્રમાણમાં વિદ્યુત ભાર આવેલો છે. જો તમે કપડાંને ક્ષાર વાળા પાણીમાં ડુબાડો છો ત્યારે ક્ષારનું પાણી સેલ્યુલોઝના રેસાઓમાંથી બાષ્પીભવન પામતી વખતે તેની દીવાલોને વિદ્યુતભારથી પ્રભાવિત કરે છે. આ વિદ્યુતભારની સતત ગતિના પગલે વિદ્યુતસ્થિતિમાનનો તફાવત એટલે કે વોલ્ટેજ પેદા થાય છે. જો આ વોલ્ટેજને કોઈ સર્કિટ સાથે જોડવામાં આવે તો વિદ્યુતપ્રવાહ વડે નાના પ્રમાણમાં ઉર્જા મેળવી શકાય છે.

આ નહિવત કિંમતની ટેક્નિક વડે ખુબ માંગ ધરાવતી વિદ્યુત ઉર્જા મેળવી શકાય છે. 

રિસર્ચર્સે નોંધ્યું હતું કે આ એક કપડાંના ડિવાઇઝ વડે 500 થી 700 મિલીવોલ્ટ જેટલો પાવર જનરેટ થઇ શકે છે. હવે વૈજ્ઞાનિકો આવા એક થી વધુ ડિવાઈઝને શ્રેણી જોડાણ અને સમાંતર જોડાણમાં જોડીને 40 થી 60 યુનિટ જેટલો પાવર પેદા થઇ શકે છે. જો 40 થી 50 જેટલા કનેક્શન હોય તો આશરે 12 થી 13 વોલ્ટ જેટલો પાવર પેદા કરી શકાય છે. 

નોંધણીય છે કે IITની રિસર્ચ ટીમ આ ટેક્નોલોજીનો ઉપયોગ એવા દૂરના ગ્રામ્ય વિસ્તારોમાં કરવાની યોજના કરી રહી છે જ્યાં વિદ્યુત ઉર્જાની સખત કમી વર્તાય છે.