સમગ્ર દુનિયામાં આશરે 3000 લોકોનો ભોગ લેનાર કોરોના વાયરસે ભારતમાં સત્તાવાર એન્ટ્રી લીધી છે અને આરોગ્યમંત્રી હર્ષવર્ધને જણાવ્યું છે કે ભારતમાં 28 દર્દીઓ કોરોના વાયરસ પોઝિટિવ નોંધાયા છે. આ કટોકટીના સમયે સૌની આંખ એ બાબત પર મંડાઈ છે કે જો ચીનની જેમ ભારતમાં પણ મોટી સંખ્યામાં કોરોનાવાયરસ ફેલાઈ જાય તો ભારતની આરોગ્ય વ્યવસ્થા આ ઇમર્જન્સીને કેવી રીતે હેન્ડલ કરી શકે છે. સરકારી આંકડાઓને જોતા તો એમ લાગે છે કે ભારત આ મામલે મોટી મુશ્કેલીમાં ફસાઈ શકે તેમ છે.
આ મામલે જો આપણે આરોગ્ય અને પરિવાર મંત્રાલયના નેશનલ હેલ્થ રિપોર્ટના 4 ક્ષેત્રના (હોસ્પિટલની સંખ્યા,ડોક્ટરની સંખ્યા, નર્સની સંખ્યા અને પલંગની સંખ્યા) આંકડાને તપાસીએ તો એક ધૂંધળું ચિત્ર ઉભું થાય છે.
હોસ્પિટલ અને ડોકટરો
નેશનલ હેલ્થ રિપોર્ટ 2019 પ્રમાણે ભારતમાં આશરે 26000 સરકારી હોસ્પિટલો છે જે કેન્દ્ર, રાજ્ય અને સ્થાનિક સ્વરાજની સંસ્થાઓ વડે ચાલે છે.
આ સંખ્યાને જો આપણે દેશની કુલ વસ્તી સાથે સરખાવીએ તો દર 47000 લોકો દીઠ ફક્ત 1 હોસ્પિટલ એટલે કે 1 લાખ લોકો માટે 2 હોસ્પિટલ છે.
ડોક્ટર મામલે પણ દેશમાં આ જ સ્થિતિ છે. દેશમાં 1 લાખ 16 હજાર એલોપથિક ડોક્ટર છે જેનો અર્થ એ છે કે 10700 વ્યક્તિઓ દીઠ ફક્ત 1 ડોક્ટર છે.
ગુજરાતની સ્થિતિ
ગુજરાતમાં હાલત વધુ ખરાબ છે જ્યાં 1.37 લાખ લોકો દીઠ ફક્ત 1 જ હોસ્પિટલ છે. નોંધનીય છે કે નાના રાજ્યોમાં સ્થિતિ વધુ સારી છે. અરુણાચલ પ્રદેશ, હિમાચલ પ્રદેશમાં અનુક્રમે 6300 અને 8570 લોકો દીઠ એક હોસ્પિટલ છે.
નર્સ અને પલંગો
સરકારી હોસ્પિટલમાં આશરે 20.5 લાખ નર્સ ફરજ બજાવે છે જેનો અર્થ એ છે કે 610 લોકો વચ્ચે 1 નર્સ છે. આ જ પ્રમાણે દેશની 26000 હોસ્પિટલોમાં કુલ 7.13 લાખ પલંગ ઉપલબ્ધ છે જેનો અર્થ એવો થાય છે કે 10000 લોકો દીઠ માત્ર ને માત્ર 6 પલંગ ઉપલબ્ધ છે.
ગુજરાતની સ્થિતિ
ગુજરાતમાં કુલ 20172 પલંગ ઉપલબ્ધ છે જેનો અર્થ એવો થાય છે કે ગુજરાતની આશરે 6.5 કરોડની જનતા માટે 10000 લોકો દીઠ ફક્ત 3 પલંગ ઉપલબ્ધ છે.
H1N1 સ્વાઈન ફલૂનો કડવો અનુભવ
છેલ્લા 10 વર્ષમાં H1N1 સ્વાઈન ફલૂ ભારત માટે સૌથી ભયજનક મહામારી રહી છે. 2015ના સ્વાઇનફલુ રોગચાળામાં 42592 કેસ નોંધાયા હતા જેમાં 2990 લોકોના મોત થયા હતા જેમાં મૃત્યુ દર ખાસો ઊંચો (7.02%) રહ્યો હતો. આજે પણ સ્વાઈનફલૂ ગુજરાત સહિતના ભારતના રાજ્યોમાં હાહાકાર મચાવે છે.
સરકારના પગલાં
હાલના તબક્કે સરકારે ટ્રાવેલ નોટિફિકેશન જાહેર કરીને એરપોર્ટ અને સીપોર્ટ ઉપર સ્ક્રીનિંગ વધારી દીધું છે.