અમદાવાદઃ ગુજરાતમાં ભ્રષ્ટાચારીઓને ઝેર કરવા માટે ACB મથી રહી છે. એક સામાન્ય નાગરિક અને ACBની સુંદર કામગીરીને કારણે એક ભ્રષ્ટ અધિકારી પકડાયા છે. કિસ્સો તો 8મી જુનનો છે પરંતુ એ કાળાકરમના પુરાવાઓ હવે બહાર આવી રહ્યાં છે. વાસ્તવમાં આણંદની સમાજ કલ્યાણ વિભાગની કચેરીમાં કેન્દ્રીય ઓડિટ આવેલું હતું આ ઓડિટવાળા અધિકારીઓને સાચવવા માટે ગુજરાતના સમાજ કલ્યાણ અધિકારીઓએ જે ખર્ચ કર્યો તેની ભરપાઈ કરવા માટે કાળા કરમ કરવા પડ્યા.
વાસ્તવમાં સમાજ કલ્યાણ વિભાગ અન્ય પછાત વર્ગોને ગ્રાન્ટ ફાળવતો હોય છે. આ ગ્રાન્ટ રાજ્ય અને કેન્દ્ર સરકાર તરફથી મળતી હોય છે. ગ્રાન્ટ લેવીએ સંસ્થાઓની મજબૂરી પણ હોય છે અને સંસ્થાઓને આ ગ્રાન્ટ તેમના વહીવટમાં ઉપયોગમાં આવે છે તેમજ એ સંસ્થામાં ભણતા કે રહેતા વિદ્યાર્થીઓને પણ ગ્રાન્ટ મળતી હોય છે. આવા સંજોગોમાં સમાજ કલ્યાણ ખાતાના અધિકારીઓએ કરેલા ખર્ચને તેઓ આ સંસ્થાઓ પાસેથી રોકડા નાણાંમાં માગી રહ્યાં છે જેના રેકોર્ડિંગ બહાર આવ્યા છે.
તો ઓડિટના જે અધિકારીઓ તપાસ માટે આવે છે તેમના પર પણ મોટા સવાલો ઉભા થઈ રહ્યાં છે. આ અધિકારીઓ કેવા જલસા કરે છે કે તેમની પાછળ હજારો રૂપિયા ખર્ચાઈ જાય છે. અથવા તો આ અધિકારીઓને એવા જલસા કેમ કરાવવામાં આવે છે કે જેથી ખોટી રીતે ખર્ચ થાય અને તેના ઉઘરાણા લાભાર્થી સંસ્થાઓ પાસેથી ભ્રષ્ટાચારરૂપે મેળવવા પડે. એક સંસ્થાના સંચાલક અને સમાજ કલ્યાણ ખાતાના અધિકારી વચ્ચેની વાતની એક ઓડિયો ક્લીપ છે...
મનુભાઈ : અસ્લામ આલેકુમ સાહેબ
રાણા સાહેબ : વાલેકુમ સલામ મનુકાકા કેવું છે?
મનુભાઈ : બસ આનંદ તમારા રાજમાં આનંદ છે
રાણા સાહેબ : (હસતા હસતા) આનંદ જ કરવાનો હોય ને
મનુભાઈ : હા હા હા હા
રાણા સાહેબ : હવે
મનુભાઈ : હા બોલો સાહેબ
રાણા સાહેબ : અમારે આડાઅવળા ખર્ચા બહુ આવતા હોય પેલા અમારા શિબિરના પૈસા દીપમને આપો એટલે અમે થોડો ખર્ચો કરીએ
મનુભાઈ : હા હા
રાણા સાહેબ : અમે તમને 15 હજાર આપ્યા ને..
મનુભાઈ : હા હા
રાણા સાહેબ : એમાંથી તમે જે કાંઈ 2-5 હજારનો ખર્ચ તમે કર્યો હોય તે રાખો બાકીના 10 હજાર તો અમને આપો
મનુભાઈ : તમે ક્યા 15 હજાર આપ્યા?
રાણા સાહેબ : હે?
મનુભાઈ : હં?
રાણા સાહેબ : શું?
મનુભાઈ : હા એ કરીએ સાહેબ. હું સાહેબ બેંકમાંથી ઉપાડીને લાઉં એટલે આપું છું
રાણા સાહેબ : અહહ
મનુભાઈ : મેહુલભાઈને મે વાત કરી છે એક દિવસ બેંકમાંથી ઉપાડીને લાવુ મારે સાહેબ ઉધારમાં કંઈક તો બતાવવું પડે ને. તકલીફ આ છે બીજું કંઈ નઈ.
રાણા સાહેબ : ફંક્શનતો સારી રીતે પતિ ગયુંને?
મનુભાઈ : હા પતી ગયુ
રાણા સાહેબ : એ કંઈક
મનુભાઈ : હા હાહા
રાણા સાહેબ : ઠીક છે ઠીક છે કંઈ વાંધો નહીં
મનુભાઈ : હું મોકલી આપીશ સાહેબ 5 હજાર જેવા મોકલી આપીશ
રાણા સાહેબ :કંઈ વાંધો નહીં એટલે અમારે આ બધા ખર્ચાઓમાં કામમાં આવે
મનુભાઈ : હા કંઈ વાંધો નઈ સાહેબ
રાણા સાહેબ : દીપમને પૈસા આપી દેજો
મનુભાઈ : અને બીજું
રાણા સાહેબ : હા
મનુભાઈ : પેલા મારા
રાણા સાહેબ : હા બોલો બીજું બોલો
મનુભાઈ : હા સાહેબ પેલું તિજોરીઓનું એનું કહ્યું હતું કબાટનું કશું ના કર્યું તમે.
રાણા સાહેબ : અલ્યા બાપા આ અમારો વાણિયો એક જગ્યાએ બધુ ભેગું કરે છે. પછી એ કંટાળશે. એનું ડિસ્ટ્રીબ્યુશન કરીશ એટલે હું આપીશ
મનુભાઈ : એવું કંઈક કરો સાહેબ કંઈક કરો આ સાહેબ ગરીબની સંસ્થા છે.
રાણા સાહેબ : હા એ તો મને ખબર છે
મનુભાઈ : હ હ પછી
રાણા સાહેબ : ખબર છે ખબર છે
મનુભાઈ : ભોઈ જોડેતો તમે બંધાયેલા છો
રાણા સાહેબ : અલ્યા હા હા હા હા
મનુભાઈ : હા હા હા હા હા
રાણા સાહેબ : અલ્યા એવું નહીં આ તમે મેહુલને પૂછો કે કેવું રાખીએ છીએ એ જતો હતો ને અત્યારે એ કે સાહેબ આપણે ગ્રાન્ટનો લોચો પડયો છે. તો નીચે ઉતરેલો પાછો બોલાયો મેં એને
મનુભાઈ : હમમમ
રાણા સાહેબ : તો ઉતરેલો પાછો બોલાવડાવ્યો મેં એને અને ગ્રાન્ટ મંગાવડાવી
મનુભાઈ : સારું સારું સારું
રાણા સાહેબ : એટલે સંસ્થાઓને તકલીફ ના પડે એવું તો આપડું ધ્યાન હોય બરાબર
મનુભાઈ : હા કંઈ વાંધો નહીં સાહેબ
રાણા સાહેબ : હા
મનુભાઈ : હા મોકલી આપીશ ચાલોને હો હા
રાણા સાહેબ : હા કંઈ વાંધો નહીં
મનુભાઈ : હા સાહેબ
રાણા સાહેબ : આ પેલા આડાઅવડા ખર્ચા હોય તો કામમાં આવે બીજું કંઈ નહીં
મનુભાઈ : બરોબર છે સાહેબ બરોબર
રાણા સાહેબ : હા ચલો ત્યારે
મનુભાઈ : હા ચાલો ત્યારે
સંસ્થાઓ પાસે આ અધિકારીઓ યાચક બની જાય
કેવી રીતે સરકારના ઉચ્ચ અધિકારીઓ બે હજાર અને પાંચ હજાર માટે સંસ્થાઓ આગળ ભીખ માગે છે. કોઈ એવી સંસ્થાઓ હોય જે ખરેખર કશું જ ખોટું ન કરતી હોય અને સરકારી ગ્રાન્ટ પોતાની શાખાને આધારે મેળવતી હોય તો આવી સંસ્થાઓ પાસે આ અધિકારીઓ યાચક બની જાય છે.
ધાકધમકીથી નાણાં ઉઘરાવતા
જ્યારે જે સંસ્થાઓ અસ્તિત્વ ટકાવવા માટે સરકારી નિયમોમાં થોડી છૂટછાટો લેતા હોય તો સમાજ કલ્યાણ ખાતાના અધિકારીઓ તેમની પાસેથી ધાકધમકીથી નાણાં ઉઘરાવતા હોય છે. સમાજ કલ્યાણ ખાતાના મદદનીશ અધિકારી નિપમ શાહ જે કિસ્સામાં પકડાયા તેની એક ઓડિયો ક્લીપ એક્સક્લુસીવ વીટીવીને મળી છે. એક સંસ્થાના સંચાલક અને સમાજ કલ્યાણખાતાના અધિકારી વચ્ચેની આ વાત...
નિપમ શાહઃ અમારે ત્યાં AGનું ઓડિટ આવ્યું છે તમે તો જાણો છો કેન્દ્ર સરકારનું ઓડિટ કેવું હોય માહિતગાર છો ને?
રમણભાઈ - હા સાહેબ...
નિપમ શાહઃ અમારું કેન્દ્ર સરકારનું ઓડિટ આવે. લગભગ 22 દિવસથી અહીંયા છે. 8મી તારીખ સુધી રહેવાના છે
રમણભાઈ: બરાબર છે
નિપમ શાહઃ અમારે ઘણો બધો ખર્ચ થયેલો છે. લગભગ 60-70 હજાર રૂપિયાનો ખર્ચ આવે છે અમે બધી સંસ્થાઓ પાસેથી થોડો થોડો સહયોગ લીધેલો છે.
રમણભાઈ: બરાબર છે
નિપમ શાહઃ તમારી સંસ્થાએ પણ જે ભાગ આવે તે આપવાનું છે ફુલ નહી તો ફુલની પાંખડી આપવાની છે બધી સંસ્થાઓએ 2 હજાર રૂપિયા આપ્યા છે કોઈએ 2 હજારથી ઓછા નથી આપ્યા.
રમણભાઈ: બરાબર છે
નિપમ શાહઃ તમે જે કાંઈ આપશો તે અમે સ્વીકારી લઈશું. તમે તમારા પ્રમુખને વાત કરજો. આ તો તમે કાયમ કરતા જ હશો.
રમણભાઈ: જી... સર
નિપમ શાહઃ જોશી સાહેબ હતા ત્યારે હતું ને AGનું ઓડિટ?
રમણભાઈ: જી
નિપમ શાહઃ હવે આમાં હું કાંઈ વિશેષ ફોડ પાડતો નથી હું કોઈ બળજબરી નથી કરતો. હું કાઈ મારા પેટ માટે નથી માગતો.
રમણભાઈ: અરે સાહેબ તમારે એવું બોલવાનું જ ન હોય
નિપમ શાહઃ તમે પ્રેમથી જે કાંઈ હોય તે સ્વેચ્છાએ આપી જજો
રમણભાઈ: ઓકે સર
નિપમ શાહઃ હું ફરી ફોન નહીં કરુ
રમણભાઈ: ના સાહેબ તમારે ફરી ફોન નહી કરવો પડે
નિપમ શાહઃ ઓકે
કેવી રીતે ચાલે સરકાર?
શું સરકારી અધિકારીઓ 2-5 હજારના ઉઘરાણા કરશે? શું ઓડિટવાળા `સાહેબો'ને અધિકારીઓ જલસા કરાવે છે? પોતે કરેલા ગોટાળા છુપાય તે માટે ખુશ કરે તે ઓડિટવાળા સાહેબોને? શું સરકારનો સંપૂર્ણ વહીવટ આ પ્રકારે જ ચાલતો હોય છે? શું ઓડિટ કરવા આવનારા અધિકારીઓને ભથ્થા નથી મળતા? અધિકારીઓ મેન્યુઅલનું ઉલ્લંઘન કરીને કરે છે કામ? સાહેબોને સાચવવા સંસ્થાઓ પાસેથી શું કામ લો છો લાંચ? જ્યાં જનતાની સેવા કરવાની છે ત્યાં ભ્રષ્ટાચાર તમે જ શિખવો છો? એવા તો ક્યા જલસા છે જેની પાછળ લાખોનો ખર્ચ થાય છે? આવા અધિકારીઓ શું કરશે સમાજનું કલ્યાણ? શું આ પ્રકારનો જ વહીવટ સરકારના તમામ વિભાગોમાં ચાલે છે? એવું તો શું છુપાવવાનું હોય છે કે અધિકારીઓ `સાચવવાની' રમત રમે છે?
ઓડિટવાળા સાહેબોને સંસ્થાઓ પાસેથી ઉઘરાણા કરાવીને કરાવ્યા જલસા
ઓડિટવાળા અધિકારીઓને સરકારી વિભાગ કેવી સવલતો આપે છે તે સામે આવ્યું. પોતાના ગોટાળા છુપાવવા ઓડિટવાળા અધિકારીઓને બાબુઓ સાચવે છે. રાજ્ય સરકારના અધિકારીઓ કેન્દ્ર સરકારના અધિકારીઓને જલસા કરાવે છે. ગ્રાન્ટ મેળવતી સંસ્થાઓ કેવી રીતે ભ્રષ્ટાચારનો ભોગ બને છે તે છતુ થયુ. સરકારી ખર્ચે સેમિનારની ગ્રાન્ટ ફાળવીને અધિકારીઓ પાછી લે છે. સંસ્થાઓએ અસ્તિત્વ ટકાવવા માટે લીધેલી છૂટનો ફાયદો ઉઠાવે છે. રોકડા નાણાં ઉઘરાવીને ઓડિટવાળાને સાચવતા હોવાનો કિસ્સો સામે આવ્યો. ઓડિટવાળા અધિકારીઓ સવલતો લઈને ભ્રષ્ટાચાર છુપાવતા હોવાની આશંકા.
ACB પાસે આવી 70 ઓડિયો ક્લીપ...
ACB સઘન તપાસ કરે તો ઓડિટ વિભાગનું પણ મોટું કૌભાંડ આવી શકે છે. પછાત વર્ગો માટે ગ્રાન્ટ મેળવતી સંસ્થાઓને અધિકારીઓ ધમકાવે છે. ગ્રાન્ટ મેળવતી સંસ્થાઓની હિંમતને કારણે અધિકારીઓ પકડાયા છે. સંસ્થાઓ ગમે તેમ કરીને રોકડા નાણાંની વ્યવસ્થા કરે છે. આણંદની કેટલીયે સંસ્થાઓ ઉઘરાણાનો શિકાર બની છે. ACB પાસે આવી 70 ઓડિયો ક્લીપ હોવાથી અધિકારીઓમાં ફફડાટ. સમાજ કલ્યાણ ખાતાના કર્મચારીઓના ફોનમાંથી ACBએ ક્લીપ મેળવી છે.