સંકટ / વધતા કોરોના સંકટ વચ્ચે USAમાં ભારત જેવું લોકડાઉન કેમ નહીં, શું ટ્રમ્પ પાસે પાવર નથી?

આ માટેનું સૌથી અગત્યનું કારણ એ છે કે USAમાં પબ્લિક હેલ્થ જાહેર આરોગ્યને લગતા નિર્ણયોની સત્તા જે તે શહેરની સ્થાનિક સ્વરાજની સંસ્થા અથવા રાજ્ય પાસે રહેલી છે. અલગ અલગ શહેરો અને રાજ્યો પોતાની મરજી પ્રમાણે આ અંગે નિર્ણય લઇ શકે છે. આ સંદર્ભમાં કેન્દ્ર સરકાર કોઈ નિર્ણય લઇ શકતી નથી. 

આ મુદ્દે કેન્દ્ર શહેરોને સૂચન આપી શકે છે. અલગ અલગ કાર્યો માટે ફંડ આપી શકે છે. જે તે વિસ્તારને ફરજીયાત રીતે ક્વોરનટાઈન કરવો એ USAના બંધારણ પ્રમાણે ગેરકાયદેસર છે. જે તે સરકાર લોકોને એડવાઈઝરી નોટ જાહેર કરી શકે છે અને મેળાવડાના સ્થળો કે અન્ય પ્રવૃતિઓ કે ચોક્કસ પ્રકારના ધંધા બંધ કરાવી શકે છે. 

આ મુદ્દે પોલીસની સુચનાથી લોકડાઉન એ USAમાં કાયદાકીય રીતે શક્ય બને છે. આ સિવાય જો આ પ્રકારનો લોકડાઉન જાહેર કરવો હોય તો કોર્ટ ઉપર ખૂબ અગત્યની જવાબદારી આવી જાય છે. એટલે કે લોકડાઉન કરવું કે કેમ તેનો આખરે નિર્ણય કોર્ટ સરકારના આરોગ્ય અધિકારીઓના સલાહ સૂચનના આધારે આપી શકે છે.

જો કે અમેરિકામાં કેન્દ્ર સરકારને દેશના એરપોર્ટ, પોર્ટ, આંતરરાજ્ય પરિવહન વગેરે બંધ કરવાની સત્તા છે પણ રાષ્ટ્રપતિ એક હુકમ આપીને લોકોને ઘરની અંદર રહેવાનો આદેશ આપી શકે તેવી સત્તા નથી. આ ઉપરાંત નિષ્ણાતોના મતે અમેરિકામાં ૨૭% રાજ્યોમાં આરોગ્યને લગતા નિર્ણયની સત્તાઓ ફક્ત રાજ્ય સરકારો પાસે છે. ૧૮% રાજ્યોમાં આ સત્તા સ્થાનિક શહેર કે નગરની સ્થાનિક સ્વરાજની સંસ્થાઓ પાસે છે. બાકીના ૫૫% રાજ્યોમાં આ સત્તાઓ રાજ્ય સરકાર અને સ્થાનિક સરકાર બંને પાસે વહેંચાયેલી છે. 

જો કે આ કોકડું ખૂબ ગુંચવાયેલું હોવા છતાં કેટલાક નિષ્ણાતો અમેરિકાની આ હાલત માટે ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પને જવાબદાર ઠેરવે છે. જયારે આખી દુનિયા આ વાયરસની ગંભીરતા સમજી ગઈ હતી એ વખતે ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પ આ વાયરસની અસરોને ઓછી આંકી રહ્યા હતા. શરૂઆતના લાંબા સમય સુધી ટ્રમ્પે આ રોગને સામાન્ય ફ્લુ સાથે સરખાવ્યો. તેમણે એવો પણ દાવો કર્યો કે પરિસ્થિતિ સંપૂર્ણ કાબૂમાં છે. મેડિકલ નિષ્ણાતોના લોકડાઉનના સૂચનોને તેમણે ફગાવી દીધા. 

થોડા દિવસ પહેલા મીડિયા સાથેની વાતચીતમાં તેમણે એક આઘાતજનક નિવેદન આપીને કહ્યું હતું કે અમેરિકામાં ૧ લાખથી ૨ લાખ મોત થશે તો પણ સરકારની કામગીરી સારી ગણાશે. તજજ્ઞોના મતે ટ્રમ્પે આ નિવેદનથી એક રીતે જોઈએ તો કોરોના વાયરસ સામે પોતાની સરકારની નિષ્ફળતા મૂંગા મોઢે સ્વીકારી લીધી. કમનસીબે આ રાજકીય રમતોમાં દેશના હજારો લોકો દર રોજ મોતને ઘાટ ઉતરી રહ્યા છે. આ રાજકરણ ઉપર પૂર્ણવિરામ મૂકીને બધા દેશો આ વાયરસ સામે નક્કર પગલા લે એવું સૌ કોઈ ઈચ્છી રહ્યા છે.  

શું ટ્રમ્પનું ઢીલું વલણ પણ જવાબદાર?

બીજી બાજુ એવું પણ કહેવાય છે કે ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પના ઢીલા વલણને કારણ અમેરિકાની આ હાલત બગડી છે. કારણ કે ઘણી વખતે ટ્રમ્પના ભાષણમાં સાંભળવા મળ્યું હતું કે તેઓ આ કોરોના વાયરસને માત્ર એક સામાન્ય ફ્લૂ ગણાવતા હતા. જેના કારણે બની શકે કે અમેરિકાના પ્રાંતો અને તેના સત્તાધીશો પણ આ વાતને એટલી ગંભીરતાથી લઈને લૉકડાઉન કરવા માટે તૈયાર ન થયા હોય.