હરિયાણાના હિસારમાં 5000 વર્ષ જુના હડપ્પાકાલીન શહેરના પુરાવા મળ્યાં છે.
હરિયાણાના હિસારમાં મળ્યું 5000 વર્ષ જુનું હડપ્પાકાલીન શહેર
રાખીગઢી ગામના 11 ટેકરા નીચે દટાયેલું છે
પુરાતત્વીય ખોદકામાં જાતજાતની વસ્તુઓ મળી
5,000 વર્ષ પહેલા જમીનમાં દટાયેલા હડપ્પીય શહેરના પુરાતત્વીય ખોદકામમાં વિકસીત શહેર હોવાના પુરાવા મળ્યા છે. પાંચ હજાર વર્ષ પહેલા ઘર, સફાઇ, રસ્તા, ઝવેરાત અને મૃતદેહોના અંતિમ સંસ્કાર સમયે શહેરમાં જે રાખવામાં આવ્યું હતું તેના પુરાવા મળ્યા છે.
— Ravish Ranjan Shukla (@ravishranjanshu) May 8, 2022
રાખીગઢી ગામ 11 ટેકરા નીચે દટાયેલું છે
આ શહેર હરિયાણાના હિસારના રાખીગઢી ગામના 11 ટેકરા નીચે દટાયેલું છે. ખોદકામથી જાણવા મળ્યું છે કે રાખીગઢી એક સમયે સૌથી મોટું શહેર હતું.આ હડપ્પીય નગર અદૃશ્ય થઈ ગયેલી સરસ્વતીની સહાયક નદી દ્રષ્ટિના કિનારે વસેલું હતું. ત્યારે ટેકરા નં.3ના ખોદકામમાં સ્વચ્છતાથી માંડીને ધીમે ધીમે રસ્તાઓના વિકાસથી માંડીને ધીમે ધીમે રસ્તાઓના વિકાસની ઝાંખી જોવા મળે છે. અહીં 5,000 વર્ષ પહેલાંની ગટરોની ટોચ પર મૂકવામાં આવેલી ઇંટો, ગટરો અને માટીના વાસણો પ્રાચીન ઇતિહાસના ઘણા વણઉકેલાયેલા સ્તરો ખોલે છે.
ઈંટોથી બનેલા મકાનોના રસ્તાઓ અને બાંધકામો પણ મળ્યાં
રાખીગઢી ગામના ટેકરા નીચે કાચા અને પાકા ઈંટોથી બનેલા મકાનોના રસ્તાઓ અને બાંધકામો પણ મળી આવ્યા છે. ત્યાં એક ચૂલો પણ મળે છે, જે પાંચ હજાર વર્ષ જૂનો છે. સ્ટવ વિશે કુમાર સૌરભે કહ્યું કે, આ ખૂબ જ રસપ્રદ વાત છે કે પ્લૅટફૉર્મ સ્ટવ પર મડબ્રિક લગાવીને તૈયાર કરવામાં આવ્યું હતું, પછી તેમાં એરસપ્લાય થતો હતો. પછી આ સ્ટવ કે ભઠ્ઠી બળી જતી હતી. જો કે તેમણે કહ્યું કે આ ચૂલામાં ભોજન રાંધવામાં આવ્યું હતું અથવા તો તેનો કોઈ અન્ય ઉપયોગ હતો, તે એક સંશોધનનો વિષય છે.
રાખીગઢીના ટેકરા નંબર 7 હેઠળ હડપ્પીય લોકોના મૃતદેહના અંતિમ સંસ્કારના પુરાવા મળ્યા છે. તાજેતરમાં તાજા ખોદકામ દરમિયાન ત્યાં બે મહિલાઓના મૃતદેહ મળી આવ્યા હતા. મૃતદેહોની આસપાસ રાખવામાં આવેલો સામાન હડપ્પીય કાળના વિકાસના ઘણા પુરાવા આપી રહ્યો છે. અન્ય એક સંશોધક પ્રવીણ ભાસ્કરે જણાવ્યું હતું કે તે વસ્તુઓમાં વાસણો અને વોટ ઉપરાંત શેલ બંગડીઓ મળી આવી છે. આનો અર્થ એ છે કે તેમને ગમતી વસ્તુઓ શબ સાથે રાખવામાં આવી હતી. ભાસ્કરે જણાવ્યું કે, ખોદકામમાં ત્યાં તાંબાનો અરીસો પણ મળ્યો હતો.
હાલમાં સાત પર્વતનું ખોદકામ બાકી, થશે ત્યારે નવા તથ્યો બહાર આવશે
હાલ સાત પર્વત છે, જ્યાં ખોદકામ કરવાનું બાકી છે. ખોદકામ થશે ત્યારે નવા તથ્યો સામે આવશે. જો કે, આ મહિલાઓ પાસેથી ખોદકામમાં મળી આવેલી વસ્તુઓ હડપ્પીય કાળના માટીકામ અને રમકડાં છે. આ ઉપરાંત કાચા સ્ટેમ્પ મળી આવ્યા છે જે માટીના બનેલા છે. આ ખૂબ જ ખાસ, બેકાબુ, માટીના હાથી પણ બનાવવામાં આવે છે.ભારતીય પુરાતત્વ વિભાગના સંશોધક કુમાર સૌરવ જણાવે છે કે જ્યારે તમે પાકા ઈંટની વાત કરો છો તો તમે આ નાળા વિશે વાત કરો છો જે હડપ્પીય ડ્રેનેજ છે. હડપ્પીય શહેરમાં ડ્રેનેજ સિસ્ટમ વિકસતી હતી. ત્યાં, પછી ગટરની ઉપર ઘડાની જેમ ઘડાનો ખાડો મૂકવામાં આવ્યો હતો, જેના કારણે કચરો ગટરમાં જતો ન હતો.
બે મહિલાઓના કંકાલ મળ્યાં, થશે ડીએનએ ટેસ્ટ
રાખીગઢમાં પુરાતત્વ વિભાગના ખોદકામમાં 5000 વર્ષ પહેલા રહેનારી બે મહિલાઓનું કંકાલ મળ્યાં છે જેમના ડીએનએ ટેસ્ટ કરવામાં આવશે જેમાં મોટા ખુલાસા થઈ શકે છે.