ધરતીકંપ / જમ્મુ-કાશ્મીરથી લઇને તજાકિસ્તાન સુધી ભૂકંપથી ધરા ધ્રુજી ઉઠી, રિક્ટર સ્કેલ પર નોંધાઇ 5.3ની તીવ્રતા

• J&Kમાં રાતના 9.43 કલાકે ભૂકંપના આંચકા અનુભવાયા
• ભૂકંપનું કેન્દ્ર અફઘાનિસ્તાન-તજાકિસ્તાન બોર્ડર પર નોંધાયું
• તજાકિસ્તાન સુધી ભૂકંપથી ધરા ધ્રુજી ઉઠી

રાતના 9 વાગીને 43 મિનિટે અફઘાનિસ્તાનના ફૈઝાબાદમાં ભૂકંપનું કેન્દ્ર રહ્યું. કાશ્મીરમાં આવેલા ભૂકંપની તીવ્રતા 5.3 હતી. ભૂકંપના આંચકા અનુભવાતા જ લોકો ઘરની બહાર દોડી આવ્યાં. લોકોના કહેવા પ્રમાણે, ધરતી એટલી તીવ્રતાથી હલવા લાગી હતી કે લોકો તુરંત ગભરાઇને બહાર દોડી આવ્યાં.

Earthquake of Magnitude:5.3, Occurred on 14-01-2022, 21:43:02 IST, Lat: 36.37 & Long: 71.50, Depth: 81 Km ,Location: 117km SE of Fayzabad, Afghanistan for more information download the BhooKamp App https://t.co/4qPcFCqj3E @ndmaindia @Indiametdept pic.twitter.com/sf7R9ldNUm

— National Center for Seismology (@NCS_Earthquake) January 14, 2022

અગાઉ લદ્દાખમાં પણ ભૂકંપના આંચકા અનુભવાયા હતાં

આ અગાઉ તાજેતરમાં જ 27 ડિસેમ્બરના રોજ કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશ લદ્દાખમાં પણ ભૂકંપના આંચકા અનુભવાયા હતાં. લદ્દાખમાં અનુભવાયેલા ભૂકંપની તીવ્રતા રિક્ટર સ્કેલ પર 5.0 હતી. આ ભૂકંપનું કેન્દ્ર લદ્દાખના કારગિલથી 146 કિમી દૂર હતું. જેની ઊંડાઈ 137 કિમી હતી.

ગયા મહિને પણ જમ્મુ-કાશ્મીરમાં ભૂકંપ આવ્યો હતો

ગયા મહિનાની 18 તારીખે પણ જમ્મુ-કાશ્મીરમાં ભૂકંપના આંચકા અનુભવાયા હતા. તે સમયે ભૂકંપની તીવ્રતા રિક્ટર સ્કેલ પર 3.4 માપવામાં આવી હતી. નેશનલ સેન્ટર ફોર સિસ્મોલોજીએ જણાવ્યું હતું કે સોમવારે સવારે 12:9 વાગ્યે જમ્મુ-કાશ્મીરના કિશ્તવાડમાં ભૂકંપના આંચકા અનુભવાયા હતા. ભૂકંપના આંચકા અનુભવાતા જ લોકો ઘરની બહાર દોડી આવ્યા હતાં.

ભૂકંપ કેમ આવે છે ?

આપણે એકદમ સ્થિર ધરતી પર રહેવા ટેવાયેલા હોવાથી, ધરતી ધ્રૂજવા લાગે ત્યારે, મન ગભરાયેલા કબૂતરની જેમ ફફડી ઊઠે છે. ત્યારે ઘણી વખત સવાલ થાય છે આખરે ભૂકંપ કેમ આવે છે? કેટલાંક જાણે છે તો કેટલાંક પાસે અધૂરી માહિતી હોય છે. આવામાં VTVના EK Vaat Kau વીડિયોમાં સરળ ભાષામાં સમજો કે આખરે ભૂકંપ કેવી રીતે આવે છે અને તેનું માપન કેવી રીતે થાય છે?

ભૂકંપની તીવ્રતા કેવી રીતે મપાય છે?

7.9 રિક્ટર સ્કેલ પર ભૂકંપ આવવા પર બિલ્ડીંગો ધરાશાયી થઇ જાય છે. ત્યારે 2.9 રિક્ટર સ્કેલ ભૂકંપ આવવા પર સામાન્ય ધ્રૂજારી થાય છે. જ્યારે 9ની તીવ્રતા પર તબાહી મચી જાય છે. આપણે બતાવીએ ભૂકંપની કેટલી તીવ્રતા આવાથી શું થઇ શકે અને તેની અસર કેવી થાય.

0થી 2 રિક્ટર સ્કેલઃ આ ભૂકંપ આવતા તેની અસર ઓછી થાય છે. આંચકાનો અનુભવ થતો નથી. માત્ર સીઝ્મોગ્રાફથી જ જાણી શકાય છે.

2થી 2.9 રિક્ટર સ્કેલઃ આ ભૂંકપ આવવાથી સામાન્ય આંચકો અનુભવાય છે. થોડી અસર થાય છે.

3થી 3.9 રિક્ટર સ્કેલઃ આ ભૂકંપ આવતાં પંખા અને ઝુમર હલવા માંડે છે. આવા આંચકાથી વસ્તુઓ વેર વિખેર થઇ જાય છે. તમારી બાજુમાંથી કોઇ ટ્રક પસાર થયો હોય તેવી અસર થાય છે.

4થી 4.9 રિક્ટર સ્કેલઃ આ ભૂકંપ એ સાવધાનનો ઇશારો આપે છે. દિવાલોમાં તિરાડો પડી શકે છે. કાચા મકાનો નીચે પડે છે. બારીઓ તૂટી શકે છે. દીવાલો પર લટકાવેલી વસ્તુઓ નીચે પડી શકે છે.

5થી 5.9 રિક્ટર સ્કેલઃ આ ભૂકંપ ખતરનાક સાબિત થાય છે. ફર્નિચર તેની જગ્યા પરથી હલવા માંડે છે. વધુ નુકશાન થાય છે. ફર્નિચર હલવાથી નાની મોટી ઇજાઓ પણ પહોંચે છે.  
6થી 6.9 રિક્ટર સ્કેલઃ આ ભૂકંપ બહુજ ખતરનાક માનવામાં આવે છે. આ આંચકો આવાથી કાચી ઇમારતો વધુ પડે છે. જેથી જાનમાલને વધુ નુકશાન થાય છે. ઇમારતોના ઉપરના માળને નુકસાન થઇ શકે છે. ઇમારતોમાં તિરાડો પડી શકે છે.

7થી 7.9 રિક્ટર સ્કેલઃ આ ભૂકંપ આવવા પર બિલ્ડીંગો ધરાશાયી થઇ શકે છે. જમીનની અંદરના પાઇપ ફાટી જાય છે. આ ભૂકંપ આવાથી વધુ તબાહી મચાવી છે. આવો ભૂકંપ ગુજરાતમાં વર્ષ 2001માં ભૂજમાં આવ્યો હતો. અને વર્ષ 2015માં નેપાળમાં આવ્યો હતો. આ ભૂકંપે તબાહી મચાવી દીધી હતી.  

8થી 8.9 રિક્ટર સ્કેલઃ આ ભૂકંપ આવાથી સંપૂર્ણ વિનાશ કરી દે છે. ઇમારતો સહિત પુલ પડી જાય છે.

9 અને તેનાથી વધુ રિક્ટર સ્કેલઃ આ ભૂકંપ આવવા પર સંપૂર્ણ તબાહી સર્જાઇ શકે છે. કોઇ મેદાનમાં ઉભા હોઇએ તો તેને ધરતી લહેરાતી જોવા મળે. સમુદ્ર નજીક હો તો સુનામી આવે. ભૂકંપમાં રિક્ટર દરેક સ્કેલના મુકાબલે 10 ગણો વધુ ખતરનાક હોય છે.