દિલ્હી / સાંધાનાં દુઃખાવા, અસ્થમા સહિત શ્વાસના રોગોથી હોસ્પિટલો ફૂલ, પ્રદૂષણના કારણે દિલ્હીમાં નર્ક જેવી સ્થિતિ

• દિલ્હીમાં પ્રદૂષણ અત્યંત ભયાનક સ્તરે 
• હોસ્પિટલોમાં દર્દીઓ વધ્યા 
• સુપ્રીમ કોર્ટની મનાઈ છતાં ખૂબ ફુટ્યા ફટાકડા 

સુપ્રીમ કોર્ટના પ્રતિબંધ અને રાજ્ય સરકારના દાવાઓને 'ધુમાડો ધુમાડો' કર્યા પછી દિલ્હી અને પડોશી રાજ્યોની હવા ગૂંગળામણ જેવી બની ગઈ હતી. એર ક્વોલિટી ઇન્ડેક્સ (AQI) ગુરુવારે રાતથી 400 ને પાર કરી ગયો હતો અને શુક્રવારે ગંભીર શ્રેણીમાં 450 થી ઉપર ગયો હતો. સૌથી ખરાબ હવા નોઈડા (475 AQI) હતી. આજે સવારે દિલ્હીનો એકંદર સરેરાશ AQI 533 નોંધાયો છે.

Air Quality Index (AQI) from Delhi - PM10 in Connaught Place at 654, PM 2.5 at 628; PM10 is at 382 and PM2.5 at 341 near Janta Mantar and PM2.5 is at 374 near ITO pic.twitter.com/yeyajUMXeA

— ANI (@ANI) November 6, 2021

સુપ્રીમ કોર્ટે મનાઈ કરી 
દિવાળીના બીજા દિવસે સવારે, ધુમ્મસના જાડા સ્તરે સમગ્ર દિલ્હી-એનસીઆર અને પડોશી રાજ્યોને આવરી લીધા હતા. લોકોને ખુલ્લામાં શ્વાસ લેવામાં તકલીફ પડી રહી છે. ગળામાં દુખાવો, આંખોમાં બળતરા અને આંસુ બહાર આવી રહ્યા હતા. શ્વાસના દર્દીઓને સૌથી વધુ તકલીફ પડી. સુપ્રીમ કોર્ટે પોતાના આદેશમાં કહ્યું હતું કે અમે ઉજવણીના નામે કોઈના જીવને જોખમમાં નાખવાની મંજૂરી આપી શકીએ નહીં.

કોર્ટે માત્ર ગ્રીન ફટાકડાનો ઉપયોગ કરવાની છૂટ આપી હતી. જ્યારે દિલ્હી સરકારે બગડતી હવાને ધ્યાનમાં રાખીને દિવાળી પર ફટાકડાના વેચાણ, સંગ્રહ અને ઉપયોગ પર પ્રતિબંધ મૂક્યો હતો. આ બધું હોવા છતાં, દિવાળીની સાંજથી જ નેશનલ કેપિટલ રિજનમાં લોકો ફટાકડા ફોડવા માંડ્યા અને જેમ જેમ રાત વધતી ગઈ તેમ તેમ ફટાકડા ફોડવાની ગતિ વધી અને આખું આકાશ ધુમાડાથી ઢંકાઈ ગયું.

ફટાકડામાંથી નીકળતા ઝેરી પદાર્થોમાં પણ વધારો થયો છે, જેના કારણે લોકોને શ્વાસ લેવો મુશ્કેલ બન્યો છે. આ કારણે છેલ્લા એક દિવસમાં દિલ્હીની હોસ્પિટલોમાં ઘણા દર્દીઓ દાખલ થયા છે, જેમાં ફટાકડામાંથી નીકળતા ન્યુમોનાઈટીસ કેમિકલની ઓળખ થઈ છે.

મેક્સ હોસ્પિટલના ડૉ.વિકાસ ગોસ્વામી કહે છે કે ફટાકડામાંથી નીકળતા કેમિકલ અને ધુમ્મસ ફેફસામાં જકડાઈ જાય છે, જેના કારણે ફેફસાંની શરીરને ઓક્સિજન પહોંચાડવાની ક્ષમતા ઓછી થઈ જાય છે. જો સારવાર ન કરવામાં આવે તો, સ્થિતિ શ્વસન નિષ્ફળતા, ફેફસાના કેન્સર અથવા મૃત્યુ તરફ દોરી શકે છે. તેમણે જણાવ્યું કે આ વખતે તેમની જગ્યાએ કેમિકલ ન્યુમોનાઈટીસના ઘણા કેસ નોંધાયા છે.

બીજી તરફ, ઓલ ઈન્ડિયા ઈન્સ્ટીટ્યુટ ઓફ મેડિકલ સાયન્સ (AIIMS), નવી દિલ્હીના વરિષ્ઠ ડો. ઉમા કુમારે જણાવ્યું હતું કે દિવાળીની રાત્રે વધતા પ્રદૂષણને કારણે રસાયણોના નાના કણો ઇન્હેલેશન દ્વારા શરીરમાં પહોંચ્યા પછી લોહીમાં ભળી રહ્યા છે. જે કોઈપણ વ્યક્તિને નુકસાન પહોંચાડી શકે છે. તેમને જીવલેણ રોગોની પકડમાં લાવવા માટે પૂરતું છે. તેમણે AIIMSના જ મેડિકલ સ્ટડીને ટાંકીને આ માહિતી આપી હતી.

એકાએક પ્રદૂષણમાં વધારો થતાં અનેક પરિવારોએ દિવાળીની રાત્રે હોસ્પિટલના ચક્કર લગાવવા પડ્યા હતા. ડેન્ગ્યુ, મેલેરિયા અને મોસમી રોગો ઉપરાંત, કોરોના ચેપ તેમજ પ્રદૂષણને કારણે દર્દીઓની સંખ્યામાં વધારો થયો છે, જેના કારણે હોસ્પિટલોનું ભારણ પણ અનેકગણું વધી ગયું છે. સ્થિતિ એ છે કે હાલમાં દિલ્હીની મોટાભાગની સરકારી હોસ્પિટલોમાં બેડ પણ ઉપલબ્ધ નથી.
ડો. ગોસ્વામીએ જણાવ્યું કે ન્યુમોનીટીસથી પીડિત બે અલગ-અલગ પ્રકારના દર્દીઓ છે. કેટલાક લોકો ઉધરસ, શ્વાસ લેવામાં તકલીફ, ફેફસાંનો અસામાન્ય અવાજ, જોરથી શ્વાસ લેવો, છાતીમાં દુખાવો, ચુસ્તતા અથવા બળતરા જેવા લક્ષણો સાથે આવે છે. જ્યારે સતત ઉધરસ, શ્વાસ લેવામાં તકલીફ અને શ્વસન સંબંધી બીમારીના કારણે ઘણા લોકોને દાખલ કરવામાં આવ્યા છે.

#WATCH दिल्ली: राजधानी दिल्ली के अक्षरधाम इलाके में धुंध देखी गई। pic.twitter.com/dH4tD93RsX

— ANI_HindiNews (@AHindinews) November 6, 2021

ક્રોનિક કેમિકલ ન્યુમોનાઈટીસના આ લક્ષણો ક્યારેક હાજર ન પણ હોઈ શકે અને દેખાવામાં મહિનાઓ લાગી શકે છે, એમ તેમણે જણાવ્યું હતું.
તબીબોના મતે હાલમાં દિલ્હીની હવામાં કાર્બન મોનોક્સાઈડ, સલ્ફર ડાયોક્સાઈડ, મેંગેનીઝ ડાયોક્સાઈડ, ઝિંક ઓક્સાઈડ, નાઈટ્રેટ્સ વગેરે જેવા ખતરનાક રસાયણો છે પરંતુ ન્યુમોનાઈટીસ કેમિકલની સીધી અસર થઈ રહી છે જેના કારણે ફેફસાંમાં બળતરા થાય છે અથવા તો આપણે કહી શકીએ કે તેનાથી ફેફસાંમાં બળતરા થઈ શકે છે. શ્વાસ લેવામાં તકલીફ પડી શકે છે. 

આવા લોહીમાં ઝેરી રસાયણો ભળે છે
PM 2.5 અને એક માઇક્રોન જેટલા નાના કણો શ્વાસ લેતી વખતે શરીરની અંદર જઈને લોહીમાં ભળી જાય છે. શરીરની રોગપ્રતિકારક શક્તિ તેમને ફોરેન બોડી માને છે અને તેમની સામે લડવા માટે એન્ટિબોડીઝ ઉત્પન્ન કરવાનું શરૂ કરે છે. આ એન્ટિબોડીઝ ઘૂંટણ અથવા અન્ય સાંધાના કોષો પર પણ હુમલો કરવાનું શરૂ કરે છે. પ્રોફેસર ઉમાએ કહ્યું કે એક અભ્યાસમાં સાબિત થયું છે કે જ્યારે પ્રદૂષણનું સ્તર વધે છે, ત્યારે સંધિવાથી પીડિત લોકોમાં તેના લક્ષણો વધવા લાગે છે.

તેનાથી સાંધામાં દુખાવો, જકડાઈ અને સોજો આવી શકે છે. ડોક્ટરે ઉમામાં કહ્યું કે જો આર્થરાઈટિસના લક્ષણો દેખાઈ રહ્યા હોય, તો કોઈએ સંધિવાના ડૉક્ટરની મુલાકાત લેવા માટે અચકાવું જોઈએ નહીં. જલદી સારવાર શરૂ થશે, સાંધાને ઓછું નુકસાન થશે અને ભવિષ્યમાં સાંધાના વિકારોની શક્યતા ઓછી હશે.

દિલ્હીની સરકારી હોસ્પિટલોમાં ઓપીડી વધી છે
શુક્રવારે 65થી વધુ દર્દીઓ ગંભીર હાલતમાં દિલ્હી સરકારની લોકનાયક હોસ્પિટલમાં પહોંચ્યા છે. જ્યારે DDU, રાજીવ ગાંધી સુપર સ્પેશિયાલિટી, GTB, ડૉ. હેડગેવાર અને ડૉ. ભીમરાવ આંબેડકર હૉસ્પિટલ સહિત લગભગ 210 દર્દીઓ શ્વાસ લેવામાં તકલીફ અને છાતીમાં દુખાવાની ફરિયાદ સાથે આવ્યા છે.

તે જ સમયે, છેલ્લા બે દિવસમાં 150 થી વધુ દર્દીઓ AIIMSની ઈમરજન્સીમાં પહોંચ્યા છે. AIIMSના તબીબોએ કહ્યું કે જો હવાની ગુણવત્તામાં ટૂંક સમયમાં કોઈ સુધારો થશે તો તેનાથી અસ્થમા સહિત વિવિધ રોગોથી પીડિત દર્દીઓને ફાયદો થશે.

અહીં પણ દર્દીઓમાં વધારો થયો
સાકેત મેક્સ અને વસંત કુંજ ફોર્ટિસ હોસ્પિટલ ઉપરાંત, પારસ, બીએલકે, એપોલો હોસ્પિટલોમાં 500 થી વધુ દર્દીઓ ઓપીડીમાં પહોંચી રહ્યા છે. છેલ્લા ત્રણ દિવસમાં કાલરા હોસ્પિટલમાં 100 થી વધુ દર્દીઓની ઓપીડી વધી છે. શુક્રવારે, લગભગ 35 દર્દીઓ છે જેઓ પ્રદૂષણને કારણે કફ અને શ્વાસ લેવામાં ગંભીર સમસ્યાઓ સાથે અહીં પહોંચ્યા છે.

તે જ સમયે, બાલાજી હોસ્પિટલના ડૉક્ટર અરવિંદ અગ્રવાલ કહે છે કે દિલ્હીમાં વધતા પ્રદૂષણને કારણે લોકોને ન માત્ર શ્વાસ લેવામાં તકલીફ થાય છે, પરંતુ તેની અસર તેમના આખા શરીર પર પડે છે. તેના એક જ દિવસમાં અસ્થમાના 12 થી વધુ મૃત્યુ થયા છે.