આર્થિક મંદી / સતત ઓછી મોંઘવારી પણ ઇકોનોમી માટે ઠીક નહીં

• કન્ઝપ્શનનું GDPમાં યોગદાન નાણાકીય વર્ષ 2012-14ના 71.5 ટકાથી ઘટીને 2015-19માં 69.8 ટકા થયું
• PFCE 66.2 ટકાથી ઘટીને 57.5 ટકા થયો
• GFCE જીડીપીના 5.3 ટકાથી વધીને 12.3 ટકા સુધી પહોંચી ગયો

રિઝર્વ બેન્કની વાર્ષિક રિપોર્ટ 2018-19 મુજબ કન્ઝપ્શનનું GDPમાં યોગદાન નાણાકીય વર્ષ 2012-14ના 71.5 ટકાથી ઘટીને નાણાકીય વર્ષ 2015-19માં 69.8 ટકા જ રહ્યું છે. 

RBI રિપોર્ટ મુજબ PFCEમાં કમજોરી શરૂઆતના અનુમાનથી વધારે

આ દરમિયાન ખાનગી ક્ષેત્રનો વપરાશ પર ખર્ચ એટલે કે પ્રાઇવેટ ફાઇનલ કન્ઝપ્શન એક્સપેન્ડીચર (PFCE) 66.2 ટકાથી ઘટીને 57.5 ટકા રહી ગયો છે. આ માંગમાં કમીનો સંકેત આપી રહ્યો છે. જોકે, આ દરમિયાન સરકારી વપરાશ પર ખર્ચ એટલે કે ગવર્મેન્ટ ફાઇનલ કન્ઝપ્શન એક્સપેન્ડીચર (GFCE) જીડીપીના 5.3 ટકાથી વધીને 12.3 ટકા સુધી પહોંચી ગયો છે. 

ગત કેટલાક મહીનાથી તો વધુ ચિંતાજનક સંકેત મળી રહ્યા છે. PFCE નાણાકીય વર્ષ 2018-19ના થર્ડ ક્વાર્ટરના 58.8 ટકાથી ઘટીને ફોર્થ ક્વાર્ટરમાં 56.8 ટકા અને આ નાણાકીય વર્ષના ફર્સ્ટ ક્વાર્ટરમાં માત્ર 55.1 ટકા રહી ગયો. આ ઘટાડા વિશે રિઝર્વ બેન્કની રિપોર્ટમાં કહેવામાં આવ્યું છે, 'પીએફસીઇમાં કમજોરી શરૂઆતના અનુમાનથી વધારે છે. અને તેમા શહેરી અને ગ્રામીણ, બંને વિસ્તારોમાં ઘટાડો થયો છે, જે એ વાતનો સંકેત આપે છે કે અર્થવ્યવસ્થામાં મોટો ઘટાડો થયો છે.'

આ નાણાકીય વર્ષ એટલે કે 2019-20ના ફર્સ્ટ ક્વાર્ટરમાં મોટરસાઇકલો અને ટ્રેક્ટર્સના વેચાણમાં ક્રમશ: 8.8 ટકા અને 14.1 ટકાનો ભારે ઘટાડો આવ્યો છે. જે સ્પષ્ટ રીતે દર્શાવે છે કે ગ્રામીણ વપરાશમાં ઘટાડો આવી રહ્યો છે. આ જ પ્રકારે કારોના વેચાણમાં ઘટાડો, ઘરેલૂ હવાઇ યાત્રામાં ઘટાડો તથા ટીવી સેટ, હેન્ડ ટૂલ્સ, પેસેન્જર વ્હીકલ્સ, ટૂ વ્હીલ્સના ઉત્પાદનમાં ઘટાડાથી એ સ્પષ્ટ થાય છે કે શહેરી ક્ષેત્રમાં વપરાશ ઓછી રહી છે. 

CPI આધારિત મોંઘવારી ગત બે નાણાકીય વર્ષમાં 4 ટકાથી નીચે

શહેરી અને ગ્રામીણ ક્ષેત્રોમાં ઘટતી મોંઘવારીથી એ સંકેત મળી રહ્યા છે કે આ બંને વિસ્તારોમાં માંગમાં કમી આવી રહી છે. ઉપભોક્તા મૂલ્ય સૂચકાંક એટલે કે CPI આધારિત મોંઘવારી ગત બે નાણાકીય વર્ષમાં 4 ટકાથી નીચે રહ્યો છે. નાણાકીય વર્ષ 2019માં ગ્રામીણ મોંઘવારી 2.99 ટકા અને શહેરી મોંઘવારી 3.92 ટકા રહી છે. ઇકોનોમિક સર્વે 2018-19માં આ અંગે ઇશારો કરવામાં આવ્યો છે, કે ખાદ્ય કિંમતોમાં ઝડપી વધારાથી ગ્રામીણ ક્ષેત્રોની આવક અને ખર્ચ ક્ષમતા વધારવામાં મદદ મળશે અને ગ્રામીણ વપરાશ વધશે. 

મદ્રાસ સ્કૂલ ઓફ ઇકોનોમિક્સના પૂર્વ નિર્દેશક અને પ્રખ્યાત અર્થશાસ્ત્રી પ્રોફેસર ડી.કે. રાઘવને કહ્યું કે એવા સમયમાં મોંઘવારીનું સતત ઘટવું જ્યારે રિઝર્વ બેન્કનો રેપો રેટ ઐતિહાસિક નીચલા સ્તરે લગભગ 5.4 ટકા છે. જે બતાવે છે કે, માંગમાં કમી આવી રહી છે. એમણે કહ્યું કે, મોંઘવારી 2-6 ટકા રાખવા આપણે સીપીઆઇ મોંઘવારીને 5 ટકાની આસપાસ રાખવાનું લક્ષ્ય રાખી શકીએ છીએ.