BIG NEWS / યુક્રેન યુદ્ધ બાદનો સૌથી મોટો વિવાદ: રશિયાનો ચીનને ફૂલ સપોર્ટ તો બાયડને પણ કરી નાંખ્યું મોટું એલાન

• નેન્સી પેલોસી તાઇવાનની રાજધાની તાઇપેઇ પહોંચી
• તાઇવાનની મુલાકાત લઈને "વન ચાઇના પોલિસી" નું ઉલ્લંઘન
• ચીનના સમર્થનમાં બે દેશ ખુલીને સામે આવ્યા છે

રશિયા-યુક્રેનમાં યુદ્ધને કારણે દુનિયા પહેલેથી જ બે જૂથોમાં વહેંચાઈ ગઈ હતી અને હવે ચીન-તાઇવાનના સંબંધોએ ફરીથી વિશ્વને વિભાજિત કરી દીધું છે. ચીનની ધમકીને અવગણીને અમેરિકી હાઉસ ઓફ રિપ્રેઝન્ટેટિવ્સના સ્પીકર નેન્સી પેલોસી તાઇવાન પહોંચી ગયા છે. ચીને યુ.એસ.ને "આગ સાથે ન રમવાની" ધમકી આપી હતી.

ચીને આપી USA ને ધમકી
નેન્સી પેલોસી તાઇવાનની રાજધાની તાઇપેઇ પહોંચતા જ ચીને મંગળવારે રાત્રે અમેરિકાના રાજદૂત નિકોલસ બર્ન્સને બોલાવીને ફરી ધમકી આપી હતી. ચીનના ઉપ વિદેશ મંત્રી ઝાઈ શેંગે ધમકી આપી હતી કે અમેરિકા પોતાની ભૂલની કિંમત ચૂકવશે. શેંગે એમ પણ કહ્યું હતું કે યુ.એસ.એ "તાઇવાન કાર્ડ" રમવાનું બંધ કરવું જોઈએ અને ચીનની આંતરિક બાબતોમાં દખલ કરવી જોઈએ નહીં. શેંગે કહ્યું કે પેલોસીએ તાઇવાનની મુલાકાત લઈને "વન ચાઇના પોલિસી" નું ઉલ્લંઘન કર્યું છે. "આ એક ખૂબ જ જોખમી પગલું છે અને તેના ગંભીર પરિણામો આવશે. ચીન ચૂપ નહીં બેસે. જોકે, અમેરિકાનું કહેવું છે કે વન ચાઈના પોલિસી પર તેનું વલણ સ્પષ્ટ છે. અમેરિકાના નેશનલ સિક્યોરિટી કો-ઓર્ડિનેટર જોન કિર્બીએ કહ્યું કે વન ચાઈના પોલિસીમાં કોઈ ફેરફાર થયો નથી અને અમે તાઈવાનની સ્વતંત્રતાનું સમર્થન નથી કરતા. તાઇવાનને લઇને અમેરિકા અને ચીનના તણાવે ફરી દુનિયાને બે જૂથમાં વહેંચી દીધી છે. ઉત્તર કોરિયા અને રશિયાએ ચીનનું સમર્થન કર્યું છે. આ સાથે જ પેલોસીનું કહેવું છે કે અમેરિકા તાઇવાનની સાથે ઉભું છે. તેમણે કહ્યું કે અમેરિકા તાઇવાનની સુરક્ષા અને અર્થવ્યવસ્થાનું સમર્થન કરે છે. અમેરિકાએ તાઇવાનની સાથે ઉભા રહેવાનું વચન આપ્યું હતું. પેલોસીએ એમ પણ કહ્યું હતું કે, દુનિયાએ લોકશાહી અને આપખુદશાહી વચ્ચે પસંદગી કરવાની છે. 

કોણ કોણ ચીનના સમર્થનમાં
ચીનના સમર્થનમાં બે દેશ ખુલીને સામે આવ્યા છે. તેમાં ઉતર કોરિયા અને બીજું રશિયા છે. બંને દેશોએ પેલોસીની મુલાકાતને ખોટી ગણાવી છે અને તેમની આ મુલાકાતને ઉશ્કેરણીજનક પગલું ગણાવ્યું છે. સમાચાર એજન્સીના જણાવ્યા અનુસાર, ઉત્તર કોરિયાના વિદેશ મંત્રાલયે કહ્યું કે તે તાઇવાનની બાબતોમાં કોઈપણ વિદેશી દેશની દખલની કડક નિંદા કરે છે અને ચીનને સંપૂર્ણ સમર્થન આપે છે. ઉત્તર કોરિયાએ એમ પણ કહ્યું હતું જો કોઈ બહારની તાકાત દેશના આંતરિક મામલો માં ખુલેઆમ દખલ અંદાજીત કરશે. તો તેનો અધિકાર છે કે સાર્વભૌમત્વની રક્ષા માટે બદલો લેવાનો તેનો અધિકાર છે. રશિયાના વિદેશ મંત્રાલયે પેલોસીની આ મુલાકાતને ઉશ્કેરણીજનક પગલું ગણાવ્યું છે. સાથે જ ચેતવણી પણ આપી હતી કે અમેરિકાના આ પગલાથી ચીન સાથે ટકરાવ વધશે. ઉત્તર કોરિયાની જેમ જ રશિયાના વિદેશ મંત્રાલયે કહ્યું કે, ચીનને પણ પોતાની સંપ્રભુતાની રક્ષા માટે યોગ્ય પગલાં લેવાનો અધિકાર છે.

તાઇવાન સાથે કોણ છે?
અત્યાર સુધી અમેરિકા ખુલ્લેઆમ તાઇવાનની સાથે ઊભું રહ્યું છે. મે મહિનામાં અમેરિકાના રાષ્ટ્રપતિ જો બિડેને કહ્યું હતું કે, જો તાઇવાન પર ચીનનો હુમલો થશે તો અમેરિકા તેને સૈન્ય મદદ કરશે. અમેરિકા ઉપરાંત યુકે પણ તાઈવાનના સમર્થનમાં આગળ આવી રહ્યું હોય તેવું લાગી રહ્યું છે. બ્રિટિશ અખબાર ધ ગાર્ડિયને આ રિપોર્ટમાં દાવો કર્યો હતો કે બ્રિટનના સાંસદો નવેમ્બરમાં તાઇવાનની મુલાકાત લઇ શકે છે. જો કે, આ અહેવાલનો જવાબ આપતા, યુકેમાં ચીનના રાજદૂત ઝેંગ ઝેગુઆંગે કહ્યું: "અમને આશા છે કે યુકે તાઇવાનની સંવેદનશીલતાને ઓછી આંકશે નહીં અને યુ.એસ.ના પગલે ચાલશે નહીં." આ ઉપરાંત તાઇવાન 1949થી પોતાને એક સ્વતંત્ર દેશ માની રહ્યું છે. પરંતુ અત્યાર સુધી દુનિયાના માત્ર 14 દેશોએ જ તેને સ્વતંત્ર દેશ તરીકે માન્યતા આપી છે અને તેની સાથે રાજદ્વારી સંબંધો વિકસાવ્યા છે. તાઇવાનના વિદેશ મંત્રાલયના જણાવ્યા અનુસાર, અત્યાર સુધી તે માર્શલ આઇલેન્ડ્સ, નૌરુ, પલાઉ, તુવાલુ, ઇસ્વાતિની, હોલી સમુદ્ર, બેલિઝ, ગ્વાટેમાલા, હૈતી, હોન્ડુરાસ, પેરાગ્વે, ફેડરેશન ઓફ સેન્ટ ક્રિસ્ટોફર એન્ડ નેવિસ, સેન્ટ લ્યુસિયા અને સેન્ટ વિન્સેન્ટ અને ગ્રેનાડિન્સ સાથે રાજદ્વારી સંબંધો ધરાવે છે.

ભારત કોની સાથે જશે?
રશિયા-યુક્રેન યુદ્ધમાં ભારતનું વલણ તટસ્થ હતું. ભારતે ન તો ખુલીને યુક્રેનનું સમર્થન કર્યું છે કે ન તો રશિયાને. ભારતે કહ્યું કે યુદ્ધ કોઈ પણ સમસ્યાનું સમાધાન નથી અને તે ન હોવું જોઈએ. જો ચીન અને તાઇવાન વચ્ચે યુદ્ધ જેવી સ્થિતિ સર્જાય તો ભારત માત્ર તટસ્થ વલણ અપનાવી શકે છે. આનું એક મોટું કારણ એ પણ છે કે ભારતના તાઈવાન સાથે ડિપ્લોમેટિક સંબંધો નથી અને વન ચાઈના પોલિસીનું સમર્થન કરે છે. જો કે ડિસેમ્બર 2010માં જ્યારે ચીનના તત્કાલીન વડાપ્રધાન વેન જિયાબાઓએ ભારતની મુલાકાત લીધી હતી ત્યારે એક સંયુક્ત નિવેદનમાં ભારતે વન ચાઈના પોલિસીને પોતાના સમર્થનનો ઉલ્લેખ કર્યો ન હતો. હાલના વર્ષોમાં ચીન સાથે તણાવના કારણે ભારતે પણ તાઇવાન સાથે પોતાની નિકટતા વધારી દીધી છે. 20 મે, 2020 ના રોજ, ભાજપે તેના બે સાંસદો, મીનાક્ષી લેખી અને રાહુલ કસવાનને તાઇવાનના પ્રમુખ સાઇ ઇંગ-વેનના શપથ ગ્રહણ સમારોહમાં વર્ચ્યુઅલ રીતે જોડાવા જણાવ્યું હતું.