વિશ્લેષણ / ભાજપ-RSS વચ્ચે તિરાડ? જાતિ આધારિત વસ્તી ગણતરીની તરફેણમાં સંઘ, સમજો આખું ચ્રક

RSS Caste Based Census : જાતિ આધારિત વસ્તી ગણતરી આ શબ્દ છેલ્લા કેટલાય વર્ષોથી અને ખાસ તો તાજેતરમાં યોજાયેલ લોકસભા ચૂંટણી દરમિયાન તમે બધાએ સાંભળ્યો જ હશે. આ સાથે ભાજપ અને RSS વચ્ચે મતભેદ હોવાનું પણ જગજાહેર છે. જોકે આ બધાની વચ્ચે હવે RSSએ જાતિની વસ્તી ગણતરી પર સકારાત્મક વલણ બતાવીને ભારતીય જનતા પાર્ટીને ધાર્મિક સંકટમાંથી બચાવી છે.

RSSના પ્રચાર પ્રમુખ સુનીલ આંબેકરે ત્રણ દિવસીય અખિલ ભારતીય સમન્વય બેઠકના છેલ્લા દિવસે કેરળના પલક્કડમાં પત્રકારો સાથે વાત કરતાં મોટું નિવેદન આપ્યું હતું. વાસ્તવમાં RSSએ જાતિ આધારિત વસ્તી ગણતરીને સમર્થન તો આપ્યું પણ સાથે એ પણ કહ્યું કે, તેનો ઉપયોગ રાજકીય કે ચૂંટણીલક્ષી હેતુઓ માટે થવો જોઈએ નહીં. RSSએ એમ પણ કહ્યું કે, અનુસૂચિત જાતિ અને અનુસૂચિત જનજાતિના પેટા-વર્ગીકરણ તરફ કોઈ પગલું સંબંધિત સમુદાયોની સંમતિ વિના લેવામાં આવવું જોઈએ નહીં.

શું કહ્યું RSSના પ્રચાર પ્રમુખ સુનીલ આંબેકરે ? જુઓ નીચે આપેલ વિડીયોમાં

વિપક્ષ સતત કરી રહ્યું છે જાતિ આધારિત વસ્તી ગણતરીની માંગ

INDIA એલાયન્સના પક્ષો તરફથી પણ જ્ઞાતિની વસ્તી ગણતરી કરવાની સતત ચર્ચા થઈ રહી છે. JDP અને LJP (રામ વિલાસ) સરકારમાં સામેલ છે. જાતિ ગણતરી અંગેના INDIA ગઠબંધનની જેમ તેઓ ઈચ્છે છે કે, દેશમાં જાતિની વસ્તી ગણતરી થવી જોઈએ તેઓ જાતિની વસ્તી ગણતરીની તરફેણમાં છે. કદાચ આ જ કારણ છે કે પાર્ટીએ ક્યારેય સત્તાવાર રીતે જાતિ ગણતરીનો વિરોધ કર્યો નથી.

કેન્દ્ર સરકાર જાતિની વસ્તી ગણતરીનું કોઈ ફોર્મેટ લાવશે ?

વિપક્ષે લોકસભા ચૂંટણીમાં તેના ઢંઢેરામાં જાતિ ગણતરીનું વચન આપીને જનતાને એવો સંદેશ આપવાનો પ્રયાસ કર્યો હતો કે ભારતીય જનતા પાર્ટી જાતિ ગણતરી અને જાતિ અનામતનો વિરોધ કરે છે. જોકે હવે જ્યારે RSSએ આ મુદ્દે લીલી ઝંડી આપી દીધી છે ત્યારે સ્વાભાવિક છે કે, બહુ જલ્દી એવા સંકેતો મળી શકે છે કે ભારતીય જનતા પાર્ટીની આગેવાની હેઠળની કેન્દ્ર સરકાર જાતિની વસ્તી ગણતરીનું કોઈ ફોર્મેટ લઈને આવી શકે છે.

શું હવે RSSના જાતિ સંબંધિત વિચારો બદલાયા?

જો આપણે ઇતિહાસ પર નજર કરીએ તો સામાન્ય રીતે RSS જાતિ વ્યવસ્થામાં આસ્થાવાન રહ્યું છે. આ જ કારણ છે કે ઘણા લોકો રાષ્ટ્રીય સ્વયંસેવક સંઘને બ્રાહ્મણવાદી વ્યવસ્થાના સમર્થક તરીકે જોતા આવ્યા છે. પરંતુ રાષ્ટ્રીય સ્વયંસેવક સંઘના વડા મોહન ભાગવતે 2022 માં એક પુસ્તક વિમોચન સમારોહમાં જે કહ્યું તેનાથી RSS પ્રત્યે આવા વિચારો ધરાવતા લોકોને આઘાત લાગ્યો હશે. ભાગવતે કહ્યું કે વર્ણ અને જાતિ જેવી વિભાવનાઓને સંપૂર્ણપણે છોડી દેવી જોઈએ. મોહન ભાગવતે એમ પણ કહ્યું કે, જાતિ પ્રથાની હવે કોઈ પ્રાસંગિકતા નથી. RSSના વડાએ ડૉ. મદન કુલકર્ણી અને ડૉ. રેણુકા બોકરે દ્વારા લખાયેલા પુસ્તક 'વજ્રસુચિ ટુંકા'ને ટાંકીને કહ્યું , સામાજિક સમાનતા એ ભારતીય પરંપરાનો એક ભાગ હતો પરંતુ તેને ભૂલી જવામાં આવ્યો અને તેના નુકસાનકારક પરિણામો આવ્યા. આજે કોઈ તેમના વિશે પૂછે તો જવાબ મળવો જોઈએ 'આ ભૂતકાળ છે, ભૂલી જાઓ.' RSS ચીફે કહ્યું- 'જે પણ ભેદભાવનું કારણ બને છે તેને ફેંકી દેવું જોઈએ.' તેમણે એમ પણ કહ્યું કે અગાઉની પેઢીઓએ દરેક જગ્યાએ ભૂલો કરી છે અને ભારત પણ તેનો અપવાદ નથી. RSSમાં સતત બદલાવનું પરિણામ છે કે આજે સંઘ જાતિ ગણતરીના મુદ્દે પણ સહમત છે.

RSS નેતાઓના અનામત વિરોધી નિવેદનોને કારણે ભાજપને નુકસાન ?

અગાઉ સપ્ટેમ્બર 2015માં RSSના મુખપત્ર 'પાંચજન્ય' અને 'ઓર્ગેનાઇઝર'ને આપેલા ઈન્ટરવ્યુમાં મોહન ભાગવતે આરક્ષણની 'સમીક્ષા' કરવાની જરૂરિયાત વ્યક્ત કરી હતી. તેમણે એક 'બિન-રાજકીય સમિતિ' બનાવવાની દરખાસ્ત કરી હતી જેનું કામ એ જોવાનું હતું કે અનામતનો લાભ કોને અને કેટલા સમય સુધી મળવો જોઈએ. તેમના નિવેદન બાદ બિહાર વિધાનસભાની ચૂંટણી યોજાઈ હતી ત્યારે જ લાલુ પ્રસાદ યાદવની પાર્ટી RJDએ તેને મોટો મુદ્દો બનાવી દીધો હતો અને કહ્યું હતું કે 'સંઘ અનામતનો અંત લાવવા માંગે છે'. કહેવાય છે કે, આ નિવેદને બિહાર વિધાનસભા ચૂંટણીમાં ભાજપની હારમાં પણ મોટી ભૂમિકા ભજવી હતી. કદાચ ભાજપ અને આરએસએસ બંનેએ આ ભૂલમાંથી પાઠ શીખ્યા હશે. કદાચ આ જ કારણ છે કે રાષ્ટ્રીય સ્વયંસેવક સંઘના વડા મોહન ભાગવતે 23 સપ્ટેમ્બર 2023ના રોજ એક કાર્યક્રમ દરમિયાન SC, ST અને OBC માટે આરક્ષણ ચાલુ રાખવાનું સમર્થન કર્યું હતું. ભાગવતે કહ્યું કે જ્યાં સુધી સમાજમાં ભેદભાવ છે ત્યાં સુધી સંઘના લોકો પણ બંધારણ મુજબ અનામતને સમર્થન આપે છે.

ભાજપે ચૂંટણી જીતવી હોય તો RSSએ વિચારધારા બદલવી પડશે ?

આજે માત્ર ચૂંટણી જીતવા માટે ભારતીય જનતા પાર્ટીએ પોતાની નીતિઓ અને માળખામાં ઘણા ફેરફારો કર્યા છે. જે પાર્ટી એક સમયે બ્રાહ્મણો અને બનિયાઓની પાર્ટી કહેવાતી હતી તે હવે પછાત લોકોની પાર્ટી બની રહી છે. બીજી તરફ આજ સુધી RSSના કોઈ વડાને પછાત જાતિ કે દલિત જાતિમાંથી બનાવવામાં આવ્યા નથી. અત્યાર સુધી RSSના મોટા ભાગના વડાઓ બ્રાહ્મણો રહ્યા છે. મુખ્ય ભૂમિકાઓમાં મહિલાઓની ભાગીદારી પણ નહિવત રહી છે. જ્યારે ભાજપે સંસદમાં મહિલાઓને અનામત આપતો કાયદો પસાર કર્યો છે. આ કારણે RSSની છબી એવી બની ગઈ છે કે તેની વિચારધારા મહિલા વિરોધી છે. RSS મહિલાઓને આગળ વધતી અટકાવે છે. મહિલાઓને શાખામાં જવા દેતી નથી. મહિલા સમન્વય નામથી શાખા શરૂ કરી છે.

તો શું ભાજપ હવે પછાત અને દલિતોની પાર્ટી બનવા તરફ ?

ભારતીય જનતા પાર્ટીએ RSS કરતા પણ વધુ ઝડપે પોતાની જાતને બદલી છે. જે પાર્ટી ઉચ્ચ જાતિ અને અમીરોની પાર્ટી ગણાતી હતી આજે તેનો ચહેરો પછાત તરફી થઈ ગયો છે. કોંગ્રેસ અને સમાજવાદી સરકારો પણ છેલ્લા 10 વર્ષમાં જેટલી ગરીબલક્ષી યોજનાઓ અમલમાં મૂકી શકી નથી તેટલી ભાજપની સરકાર પણ આ અંગે કેટલીક દલીલો આપે છે જે ખરેખર રસપ્રદ છે.

દિલીપ મંડલે આ અંગે એક અહેવાલ લખ્યો છે જે નીચે મુજબ છે

• આ સરકારે પ્રથમ વખત આદિવાસી સમુદાયમાંથી કોઈને રાષ્ટ્રપતિ બનાવ્યા છે. તેઓ રાષ્ટ્રીય ગૌરવ છે.
• પહેલીવાર આ સરકારે કેન્દ્રમાં 27 OBC મંત્રી બનાવ્યા. કોંગ્રેસે લાલુ યાદવની રાજકીય કારકિર્દી બગાડી. ચૂંટણી લડવા માટે અયોગ્ય છોડી દીધા. સાથી ડીએમકેના મંત્રીને જેલમાં ધકેલી દેવામાં આવ્યા. મુલાયમ સિંહ સામે અપ્રમાણસર સંપત્તિનો કેસ દાખલ કરવામાં આવ્યો હતો.
• વાજપેયીજીએ યુપીમાં પ્રથમ એસસી સમુદાયના રાજ્યપાલ બનાવ્યા. કોંગ્રેસ ક્યારેય કરી શકી નથી.
• આ સરકારમાં પહેલીવાર કોઈ આદિવાસી CAGના પદ પર આવ્યો. સક્ષમ છે.
• સરકારનું એટલું દબાણ છે કે હવે સુપ્રીમ કોર્ટમાં પણ ચાર SC જજ છે. ઈતિહાસમાં આવું પહેલીવાર બન્યું. કાયદા મંત્રી પણ દલિત છે. ઓબીસી વડાપ્રધાન છે. ઘણા મહત્વપૂર્ણ મંત્રાલયો અને વિભાગો ઓબીસી પાસે છે. જંગી બજેટ નેશનલ હાઈવે ઓથોરિટીના ચેરમેન ઓબીસી છે. તે એક લાંબી યાદી છે.
• પ્રથમ વખત કોઈ દલિત કલાકાર નોમિનેટેડ કેટેગરીમાંથી રાજ્યસભામાં પહોંચ્યા. ઇલૈયારાજા ભારતનું ગૌરવ છે. તમે લોકોએ આ લોકોને ક્યારેય જોયા નથી.
• હવે મોટી સંખ્યામાં SC, ST, OBCને પદ્મ પુરસ્કાર મળી રહ્યા છે. જ્યારે રાજીવ ગાંધીએ 1986માં NEETમાં ઓલ ઈન્ડિયા ક્વોટા લાગુ કર્યો ત્યારે રિઝર્વેશન આપવામાં આવ્યું ન હતું. તેમાં પણ ઓબીસી ક્વોટા આ સરકાર હેઠળ આવ્યો. હજારો ઓબીસી ડોક્ટર બની રહ્યા છે. કોંગ્રેસના શાસનકાળ સુધી આસિસ્ટન્ટ પ્રોફેસરોમાં જ અનામત હતી. હવે એસોસિએટ અને ફુલ પ્રોફેસરમાં પણ અનામત છે. આ પણ હમણાં જ થયું.

વધુ વાંચો : ભારતમાં પત્નીના છે અજીબો ગરીબ નામ, સૌથી અજુગતું બંગાળવાળું

વાસ્તવમાં RSSનો વિચાર હંમેશા હિંદુ એકતાનો રહ્યો છે. હિન્દુઓમાં જાતિ એકતા માટે સંઘ કંઈપણ કરવા તૈયાર થઈ શકે છે. સંઘ જાતિ ગણતરીને લીલી ઝંડી આપી રહ્યું છે તેનું આ ઉદાહરણ છે. આ અંગે સંઘ દ્વારા વ્યક્ત કરવામાં આવેલી ચિંતા વાજબી છે એમાં કોઈ શંકા નથી કે માત્ર હિન્દુઓમાં ભાગલા પડી શકે તે માટે જાતિ ગણતરીની માંગ કરવામાં આવી રહી છે. સુનિલ અંબેકર કહે છે કે, RSS માને છે કે, તમામ કલ્યાણકારી પ્રવૃત્તિઓ ખાસ કરીને જે સમુદાયો અથવા જાતિઓ પાછળ રહી ગઈ છે-તેના પર વિશેષ ધ્યાન આપવાની જરૂર છે પરંતુ આ ફક્ત તે સમુદાયોના કલ્યાણ માટે જ થવી જોઈએ. જાતિઓ ચૂંટણી માટે રાજકીય હથિયાર તરીકે તેનો ઉપયોગ થવો જોઈએ નહીં.

બધાજ સમાચાર અને અપડેટ્સ મેળવવા માટે પ્લેસ્ટોર/ એપ સ્ટોર પર જઇને અથવા આ લાઇન પર ક્લિક કરીને ડાઉનલોડ કરો અમારી લેટેસ્ટ એપ