પ્રવાસન ક્ષેત્રે કચ્છના સફેદરણનો વિશ્વફલક પર ડંકો વાગી રહ્યો છે ત્યારે અહીંની ઊંટડીના દૂધમાંથી સરહદ ડેરીના માધ્યમથી અનેકવિધ કેમલ મિલ્ક પ્રોડક્ટ પણ ભારતમાં જ નહીં દુનિયાના દેશોમાં કચ્છને ગૌરવ અપાવે છે.
સરહદ ડેરીએ ભારતમાં જ નહીં દુનિયાના દેશોમાં કચ્છને ગૌરવ અપાવ્યું
ઊંટડીના દૂધમાં રહેલા પૌષ્ટિક તત્વો
ઊંટડીના દૂધમાંથી ચીઝ બનાવવા પર વિચાર
સમગ્ર વિશ્વમાં ઊંટડીના દૂધનું એકત્રીકરણ અને તેની બનાવટો સાથે સંકળાયેલી ડેરીઓની સંખ્યા ખૂબ જ ઓછી છે. જેમાં દુબઈમાં બે, પાકિસ્તાનના કરાચી શહેરમાં એક, તેમજ સરહદી કચ્છ જિલ્લાની સરહદ ડેરીનો સમાવેશ થાય છે. કચ્છમાં ઊંટોની અંદાજીત સંખ્યા 12 હજાર જેટલી છે, જેમાં 7 હજાર ઊંટડીનો સમાવેશ થાય છે. દાયકાઓ અગાઉ ઊંટડીના દૂધનું મહત્વ ખૂબ જ ઓછું હતું. પરંતુ છેલ્લા કેટલાંક વર્ષોથી ઊંટડીના દૂધમાં રહેલા પૌષ્ટિક તત્વો આરોગ્ય માટે જ નહીં ડાયાબિટીસ અને કેન્સર જેવી જીવલેણ બીમારીઓ માટે ખૂબ જ ઉપયોગી હોવાનું ફલિત થયા પછી તેનું મહત્વ ખૂબ જ વધ્યો છે. કચ્છ જિલ્લા સહકારી દૂધ ઉત્પાદક સંઘની સરહદ ડેરીએ પણ આ બાબતને ધ્યાને લઇ પોતાના લાખોંદ નજીક ડેરીના દૂધ પ્રોડક્ટ પ્લાન્ટ સાથે દૈનિક 20 હજાર લિટરની ક્ષમતા વાળો પ્લાન્ટ શરૂ કર્યો છે.
દૈનિક 500 લિટર દૂધ સરહદ ડેરી સુધી પહોંચી પહોંચે છે
કચ્છમાં ઊંટડીનું દૂધ એકત્ર કરી શકાય તેવા નખત્રાણા, રાપર, ભચાઉ અને ભુજના વિસ્તારોમાં સરહદ ડેરી દ્વારા દૂધ એકત્ર કરાય છે. કોરોના વાયરસને લીધે સમગ્ર દેશમાં લૉકડાઉનની સ્થિતિમાં હાલ દૈનિક 500 લિટર દૂધ સરહદ ડેરી સુધી પહોંચી રહ્યું છે. છેલ્લા કેટલાક સમયથી ઊંટડીના દૂધનું ચલણ વધ્યા પછી ખાનગી હોટલમાં એક દૂધ લિટરના 20થી 25 રૂપિયાના ભાવે ખરીદી થાય છે. જ્યારે શરૂઆતથી જ સરહદ ડેરી 51 રૂપિયા જેટલા ઊંચા ભાવે ખરીદે છે. જે ઊંટડીના દૂધના કલેક્શનને લઈને માલધારીઓ માટે સરહદ ડેરી એક નવી દિશા આપી છે.
ઊંટડીના દૂધમાંથી ચીઝ બનાવવા પર વિચાર
ઊંટડીના દૂધનો સ્વાદ ગાય અને ભેંસના દૂધ કરતા અલગ હોય તેને સ્વાદિષ્ટ બનાવવા સુગંધિત તત્વોના મિશ્રણથી સુગંધી દૂધની બનાવટ ભારે લોકપ્રિય બની છે. તે ઉપરાંત આઇસક્રીમનો પણ નિર્માણ કરવામાં આવે છે. આગામી દિવસોમાં સરહદ ડેરી વધુ એક નવું સાહસ કરવા જઈ રહી છે. જેમાં ઊંટડીના દૂધમાંથી ચીઝ પણ બનાવી બજારમાં મૂકવા વિચારી રહી છે.
ઊંટડીનું દૂધ કેન્સર, ટી.બી, કમળો, હાઇ બ્લડપ્રેશર જેવા રોગોમાં ફાયદાકારક
દુનિયાના વૈજ્ઞાનિકોએ સાબિત કર્યું છે કે ઊંટડીના દૂધમાં ઇન્સ્યુલિન જેવું પ્રોટીન ભરપૂર માત્રામાં હોય છે જે ડાયાબિટીસમાં બ્લડ શુગર લેવલની જાળવણીમાં અતિમહત્વનો ભાગ ભજવે છે. દૂધ નિયમિત સેવનથી ચામડી પર કરચલીઓ પડવાની ઝડપ ઘટે છે અને ચહેરાને નિખાર આપે છે. ઊંટડીના દૂધમાં ગાય કરતા ચારથી પાંચ ગણું વધારે વિટામિન C 30થી 40 ઘણું લેક્ટોફેરીન નામક પ્રોટીન, વધુ મિનરલ્સ અને અનસેચ્યુરેટેડ ફેટીએસિડ હોય છે. ઘણા કિસ્સાઓમાં ઊંટડીના દૂધથી કેન્સર, ટી.બી, કમળો, મલ્ટિયલ સ્કેલેરોસીસ, સ્કીન કેન્સર, હાઇ બ્લડપ્રેશર, ફ્રુડ એલર્જી જેવા રોગોના નિદાન થયા છે એટલું જ નહીં રોગપ્રતિકારક શક્તિ પણ વધારે છે. દૂધ સંઘે શરૂઆતમાં માત્ર 1500 લિટર દૂધથી શરૂઆત કરી હતી, જે 5 લાખ લિટર સુધી પહોંચ્યું છે.