ડિફેન્સ / ચીન સાથેના તણાવની વચ્ચે મોદી સરકારે સંરક્ષણ બજેટમાં કર્યો વધારો, ફાળવાઈ આટલી રકમ 

• મોદી સરકારે ડિફેન્સ બજેટમાં કર્યો વધારો 
• 2.27 લાખ કરોડ સિવિલ કર્મચારીઓના પગાર અને અન્ય ખર્ચાઓ માટે
• કુલ ડિફેન્સ બજેટમાં નજીવો વધારો

ચીન સાથેના સરહદી વિવાદ વચ્ચે આ વર્ષે સંરક્ષણ બજેટમાં સુરક્ષા દળો માટે શસ્ત્રો અને અન્ય સૈન્ય સાધનો ખરીદવા સંરક્ષણ બજેટમાં લગભગ 19 ટકાનો વધારો કરવામાં આવ્યો છે. જો કે, પાછલા વર્ષ કરતા કુલ સંરક્ષણ બજેટમાં નજીવો વધારો થયો છે. આવું થયું છે કારણ કે આ વખતે પેન્શન બજેટમાં ઘટાડો થયો છે.

ગત વર્ષે 4.71 લાખ કરોડ હતું ડિફેન્સ બજેટ 

નાણાં પ્રધાન નિર્મલા સીતારામન (જેમણે અગાઉના કાર્યકાળમાં સંરક્ષણ પ્રધાન પદ સંભાળ્યું હતું) એ સામાન્ય બજેટ રજૂ કરતી વખતે તેમના ભાષણમાં સંરક્ષણ બજેટનો ઉલ્લેખ કર્યો ન હતો. પરંતુ બજેટના દસ્તાવેજો અનુસાર, કુલ સંરક્ષણ બજેટ આ વખતે 4.78 લાખ કરોડ છે, જે અગાઉના વર્ષમાં એટલે કે 4.71 લાખ કરોડ હતું. 

સંરક્ષણ બજેટના 4.78 લાખ કરોડમાંથી 1.35 લાખ કરોડ કેપિટલ-બજેટ (મૂડી ખર્ચ) એટલે કે સૈન્યના હથિયારો (ભૂમિસૈન્ય, વાયુ સેના અને નૌસેના) ની ખરીદી અને અન્ય આધુનિકીકરણ માટે રાખવામાં આવ્યા છે. જ્યારે વર્ષ 2020-21માં મૂડી બજેટ 1.13 લાખ કરોડ હતું. આ વર્ષે કેપિટલ બજેટમાં વાયુ સેનાને સૌથી મોટો હિસ્સો મળ્યો છે - લગભગ 53 હજાર કરોડ. જ્યારે આર્મીને 36 હજાર કરોડ અને નેવીને 37 હજાર કરોડ રૂપિયા મળ્યા છે.

સુરક્ષાદળો માટેના મૂડી ખર્ચમાં 19 ટકાનો વધારો

આ વખતે બજેટમાં સંરક્ષણ મંત્રાલય હેઠળ આવક-ખર્ચ (આવક ખર્ચ) એટલે કે પગાર અને નાગરિક કર્મચારીઓના અન્ય ખર્ચ માટે 2.27 લાખ કરોડની જોગવાઈ કરવામાં આવી છે.

સંરક્ષણ પ્રધાન રાજનાથસિંહે સંરક્ષણ બજેટ માટે વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી અને નાણાં પ્રધાન નિર્મલા સીતારામનો આભાર માનતાં કહ્યું કે છેલ્લા 15 વર્ષોમાં એવું બન્યું છે કે સુરક્ષાદળો માટેના મૂડી બજેટમાં લગભગ 19 ટકાનો વધારો થયો છે.

પેન્શન બજેટમાં ઘટાડો 

કુલ સંરક્ષણ બજેટમાં થોડો વધારો થયો છે અને સૈન્યના કેપિટલ બજેટમાં 19 ટકાનો વધારો થયો છે કારણ કે આ વખતે પેન્શન બજેટમાં ઘટાડો થયો છે. આ વર્ષે, ત્રણ સેવાઓ (અને સંરક્ષણ મંત્રાલય) નું પેન્શન બજેટ આશરે 1.15 હજાર કરોડ છે. જ્યારે ગયા વર્ષે એટલે કે 2020-21માં તે 1.33 લાખ કરોડ હતું. તે ઘણા વર્ષો પછી થયું છે કે સશસ્ત્ર દળોનું પેન્શન બજેટ ઓછું થયું છે.

આ બજેટમાં જે ચોંકાવનારી બાબત બહાર આવી છે તે મુજબ, ગયા નાણાકીય વર્ષમાં, ત્રણેય દળોએ આશરે 20 હજાર કરોડની કટોકટી ખરીદી કરી હતી. કારણ કે ગયા વર્ષે મૂડી-બજેટ 1.13 લાખ કરોડ હતું, તે સુધારેલા અંદાજમાં 1.34 લાખ કરોડ દેખાય છે. આ એટલા માટે કારણ કે ચીન સાથે ચાલી રહેલા મુકાબલા વચ્ચે સેનાએ રાઇફલ અને બોમ્બ અને અન્ય લશ્કરી સાધનો માટે હુમલો કરવા માટે શિયાળાના વધારાના વસ્ત્રો ખરીદ્યા છે. મહત્વનું છે કે પાછલા બજેટમાં, સુરક્ષાદળોની જરૂરિયાતો માટે કટોકટી-બજેટની જોગવાઈ કરવામાં આવી હતી.