આર્ટિકલ 370 / કલમ 370 તો ખતમ પણ દેશના આ 11 રાજ્યોમાં હજી લાગુ છે કંઇક આવો જ કાયદો!

આ કલમ 371 (article 371) છે. આ કલમને આધારે કેન્દ્ર સરકાર તે રાજ્યમાં વિકાસ, સુરક્ષા, સરક્ષણ વગેરે સંબંધિત કામ કરી શકે છે.

મહારાષ્ટ્ર/ગુજરાતઃ આર્ટિકલ 371:
મહારાષ્ટ્ર અને ગુજરાત એવાં રાજ્યો છે કે જ્યાં રાજ્યપાલને આર્ટિકલ-371 અંતર્ગત એવી વિશેષ જવાબદારી છે કે મહારાષ્ટ્રના વિદર્ભ, મરાઠવાડા અને ગુજરાતનાં સૌરાષ્ટ્ર અને કચ્છના અલગ વિકાસ બોર્ડ બનાવી શકે છે. આ વિસ્તારોમાં વિકાસ કાર્ય માટે બરાબર ફંડ આપવામાં આવશે. ટેક્નિકલ એજ્યુકેશન, વોકેશનલ ટ્રેનિંગ અને રોજગાર માટે ઉપયુક્ત કાર્યક્રમો માટે પણ રાજ્યપાલ વિશેષ વ્યવસ્થા કરી શકે છે.

કર્ણાટક - આર્ટિકલ 371જે, 98મું સંશોધન એક્ટ-2012:
હૈદરાબાદ અને કર્ણાટક ક્ષેત્રમાં અલગ વિકાસ બોર્ડ બનાવવાની જોગવાઇ છે. આનો વાર્ષિક રિપોર્ટ વિધાનસભામાં રજૂ કરાય છે. જણાવવામાં આવેલ ક્ષેત્રમાં વિકાસ કાર્યો માટે અલગથી ફંડ મળે છે પરંતુ એ બરાબર ભાગોમાં. સરકારી નોકરીઓમાં આ ક્ષેત્રના લોકોને બરાબરની ભાગીદારી મળે છે. આ અંતર્ગત રાજ્ય સરકારની શૈક્ષણિક સંસ્થાઓ અને નોકરીઓમાં હૈદરાબાદ અને કર્ણાટકમાં જન્મેલ લોકોને નક્કી કરેલી સીમા અંતર્ગત અનામત પણ મળે છે.

આંધ્રપ્રદેશ અને તેલંગાણા - 371ડી, 32મું સંશોધન એક્ટ- 1973:
આ રાજ્યોને માટે રાષ્ટ્રપતિ પાસે એ વિશેષ અધિકાર હોય છે કે તે રાજ્ય સરકારને આદેશ આપે છે કે કઇ નોકરી માટે કયા વર્ગના લોકોને નોકરી આપી શકાય છે. આ જ પ્રકારે શિક્ષણ સંસ્થાઓમાં પણ રાજ્યનાં લોકોને બરાબર ભાગીદારી અથવા અનામત મળે છે. રાષ્ટ્રપતિ નાગરિક સેવાઓ સાથે જોડાયેલ પદો પર નિયુક્તિ સાથે સંબંધિત મામલાઓને નિપટાવવા માટે હાઇકોર્ટથી અલગ ટ્રિબ્યુનલ બનાવી શકીએ છીએ.

મણિપુર - 371સી, 27મું સંશોધન એક્ટ - 1971:
રાષ્ટ્રપતિ ઇચ્છે તો રાજ્યપાલને વિશેષ જવાબદારી આપીને પસંદ કરવામાં આવેલ પ્રતિનિધિઓની કમિટી બનાવી શકે છે. આ કમિટી રાજ્યના વિકાસ સંબંધી કાર્યો પર નજર રાખશે. રાજ્યપાલ વાર્ષિક આનો રિપોર્ટ રાષ્ટ્રપતિને સોંપે છે.

મિઝોરમ - 371જી - 53મું સંશોધન એક્ટ - 1986:
જમીનની માલિકીના હકને લઇ મિજો સમુદાયના પારંપરિક પ્રથાઓ, શાસકીય, નાગરિક અને ગુનાકીય ન્યાય સંબંધી નિયમોને ભારત સરકારની સંસદ ના બદલી શકે. કેન્દ્ર સરકાર આની પર ત્યારે જ નિર્ણય લઇ શકે છે કે જ્યારે રાજ્યની વિધાનસભા કોઇ સંકલ્પ અથવા તો કાયદો ના લઇને આવે.

નાગાલેન્ડ - 371એ, 13મું સંશોધન એક્ટ - 1962:
જમીનની માલિકીના હકને લઇને નગા સમુદાયના પારંપરિક પ્રથાઓ, શાસકીય, નાગરિક અને ગુનાકીય ન્યાય સંબંધી નિયમોને સંસદ બદલી ના શકે. કેન્દ્ર સરકાર આની પર ત્યારે જ નિર્ણય લઇ શકે છે કે જ્યારે રાજ્યની વિધાનસભા કોઇ સંકલ્પ અથવા કાયદો ના લઇને આવે. આ કાયદો ત્યારે બનાવવામાં આવ્યો કે જ્યારે ભારત સરકાર અને નગા લોકોની વચ્ચે 1960માં 16 બિંદુઓ પર કરાર થયાં.

અરૂણાચલ પ્રદેશ - 371એચ - 55મું સંશોધન એક્ટ - 1986:
રાજ્યપાલને રાજ્યના કાયદા અને સુરક્ષાને લઇને વિશેષ અધિકાર મળે છે. તે મંત્રીઓના પરિષદથી ચર્ચા કરીને પોતાના નિર્ણયને લાગુ કરાવી શકે છે. પરંતુ આ ચર્ચા દરમ્યાન મંત્રીઓની પરિષદ રાજ્યપાલના નિર્ણય પર કોઇ જ સવાલ ના ઉઠાવી શકે. રાજ્યપાલનો નિર્ણય એ અંતિમ નિર્ણય હશે.

આસામ - 371બી - 22મું સંશોધન એક્ટ - 1969:
રાષ્ટ્રપતિ રાજ્યના આદિવાસી વિસ્તારોથી પસંદ થઇને આવેલ વિધાનસભાના પ્રતિનિધિઓની એક કમિટી બનાવી શકે છે. આ કમિટી રાજ્યના વિકાસ સંબંધી કાર્યોની વિવેચના કરીને રાષ્ટ્રપતિને રિપોર્ટ સોંપશે.

સિક્કિમ - 371એફ - 36મું સંશોધન એક્ટ - 1975:
રાજ્યની વિધાનસભાના પ્રતિનિધિ મળીને એક એવા પ્રતિનિધિ પસંદ કરી શકે છે કે જે રાજ્યના વિભિન્ન વર્ગોના અધિકારો અને રૂચિઓનો ખ્યાલ રાખશે. સંસદ વિધાનસભામાં કેટલીક સીટો નક્કી કરી શકે છે, જેમાં વિભિન્ન વર્ગોના જ લોકો પસંદ થઇને આવશે. રાજ્યપાલના પાસ વિશેષ અધિકાર હોય છે કે જે અંતર્ગત તેઓ સામાજિક અને આર્થિક વિકાસને માટે બરાબર વ્યવસ્થાઓ કરી શકાય.